Του Κώστα Στούπα
Την περασμένη Άνοιξη τα φιλοκυβερνητικά μέσα πανηγύριζαν για τη συμπερίληψη των ελληνικών τραπεζών στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ και θεωρούσαν πως ήταν αυτή που είχε οδηγήσει τις τραπεζικές μετοχές σε ράλι. Βλέπε: Ο Ντράγκι ανοίγει την ποσοτική χαλάρωση και για τις ελληνικές τράπεζες
Σήμερα, έξι μήνες αργότερα οι τραπεζικές μετοχές έχουν υποστεί καθίζηση.
Το Μάιο ο δείκτης των τραπεζικών μετοχών ήταν στις 1.200 μονάδες και τώρα είναι στις 600 μονάδες.
Η βασική στρατηγική διέξοδος που βλέπει η κυβέρνηση για την οικονομία αυτήν την περίοδο είναι η κάποια διευθέτηση για το χρέος πριν το τέλος του χρόνου ή τις αρχές του επόμενου και εξαιτίας αυτού την αποδοχή από την ΕΚΤ των ελληνικών τραπεζών στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης (QE).
Στην κυβέρνηση πιστεύουν πως η συμπερίληψη των ελληνικών τραπεζών στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης θα αποτελέσει εφαλτήριο για την ανάπτυξη.
Υπάρχουν λοιπόν δυο πιθανά ενδεχόμενα: α) διευθέτηση χρέους, β) συμμετοχή στην ποσοτική χαλάρωση που θα οδηγήσει σε δανειοδότηση επιχειρήσεων και ανάπτυξη.
Α) Η διευθέτηση του χρέους παρά την επιμονή του ΔΝΤ φαίνεται απίθανο ενδεχόμενο πριν τις γερμανικές εκλογές. Εκτός της Γερμανίας υπάρχουν πολλές χώρες οι οποίες θα έχουν αντιρρήσεις καθώς έχουν να αντιμετωπίσουν τις βολές του διογκούμενου κύματος των ευρωσκεπτικιστών στο εσωτερικό τους.
Πριν τις γερμανικές εκλογές, οι οποίες θα γίνουν σε ένα χρόνο, υπάρχουν οι αμερικάνικες εκλογές και οι γαλλικές εκλογές. Οι ΗΠΑ έχουν αυξημένη επιρροή στο ΔΝΤ και μια ενδεχόμενη εκλογή Τράμπ ενδέχεται να αναπροσανατολίσει άρδην τη στάση της υπερδύναμης απέναντι στην Ευρώπη και την Ελλάδα.
Ανάλογη αλλαγή στάσης με ηπιότερα χαρακτηριστικά μπορεί να σημαίνει και η εκλογή της Κλίντον. Μην ξεχνάμε πως τα τελευταία χρόνια η διακυβέρνηση Ομπάμα έπαιξε καθοριστικό ρόλο απέναντι στη στάση που κράτησαν οι Ευρωπαίοι προς την Ελλάδα.
Την ερχόμενη Άνοιξη έχουμε εκλογές στη Γαλλία. Η κυβέρνηση Ολάντ μετά το περυσινό καλοκαίρι έχει αναδειχτεί στον προστάτη και εγγυητή της ολοκλήρωσης της "κωλοτούμπας" Τσίπρα. Αν κάτι είναι βέβαιο στις γαλλικές εκλογές είναι πως ο επόμενος πρόεδρος δεν θα είναι σοσιαλιστής. Το πιθανότερο είναι να είναι κάποιος πιο κοντά στην οπτική γωνία από την οποία βλέπει τα πράγματα ο κ. Σόιμπλε.
Οι πιθανότητες λοιπόν για κάποια ουσιαστική λύση στο θέμα του χρέους, που ούτως ή άλλως δεν είναι το μεγάλο πρόβλημα της ελληνικής οικονομίας είναι λίγες. Ας υποθέσουμε όμως πως ως εκ θαύματος θα υπάρξει κάποια λύση και μάλιστα σύντομα...
Β) Ποσοτική χαλάρωση...
Ο Ντράγκι έχει ξεκαθαρίσει πως εκτός της συμμετοχής του ΔΝΤ στο πρόγραμμα για να επιτρέψει τη συμμετοχή των ελληνικών τραπεζών στην ποσοτική χαλάρωση, θα πρέπει πρώτα η χώρα να έχει βγει στις αγορές.
Η τελευταία φορά που η Ελλάδα βγήκε στις αγορές ήταν την Άνοιξη του 2014 επί Σαμαρά-Βενιζέλου-Στουρνάρα. Το χρηματιστήριο είχε προεξοφλήσει την έξοδο αυτή με διετή άνοδο από τις 500 μονάδες στις 1.300 μονάδες. Σήμερα το χρηματιστήριο, όπου πάνω από 60% συμμετέχουν εγκλωβισμένα ξένα κεφάλαια σαν αυτά που φιλοδοξούν να προσελκύσουν για τα ομόλογα, βρίσκεται κάτω από τις 600 μονάδες με τις τραπεζικές μετοχές άνω του 50% χαμηλότερα από τις τιμές της τελευταίας ανακεφαλαιοποίησης.
Το χρηματιστήριο που είναι το βαρόμετρο των οικονομικών εξελίξεων, για τους επόμενους 6 με 12 μήνες δεν προεξοφλεί κάποια θετική εξέλιξη, αλλιώς θα ήταν ήδη πάνω από τις 1.000 μονάδες. Το χρηματιστήριο κάτω από τις 600 μονάδες με 15 εκατ. ημερήσιο τζίρο τηρεί στάση αναμονής και φοβάται οικονομική κατάρρευση και σενάρια Grexit.
Ας υποθέσουμε όμως πως σαν εκ θαύματος οι ελληνικές τράπεζες θα συμπεριληφθούν στις αρχές του 2017 στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης και θα αποκτήσουν κάποια ρευστότητα την οποία θα μπορούσαν να διαθέσουν σε επιχειρήσεις.
Για να πάει κάποιος να δανειστεί από τις τράπεζες στην περίπτωση που αποκτήσουν κεφάλαια, θα πρέπει να προσδοκά πως θα κερδίσει. Όπως έχει διαμορφωθεί η κατάσταση στην οικονομία σήμερα η μοναδική προσδοκία που μπορεί να έχει κάποιος που ενεργοποιείται οικονομικά και έχει λογαριασμό στην τράπεζα, είναι να χάσει από κατασχέσεις το περιεχόμενο του λογαριασμού του και το σπίτι του. Με αυτούς τους φόρους και αυτές τις ασφαλιστικές εισφορές όποιος ψάχνει για επενδυτές είναι σαν να ψάχνει για τρελούς.
Η πραγματικότητα
Ορίστε μερικές χαρακτηριστικές εικόνες της εβδομάδας που πέρασε.
α) Φίλος που είναι web designer ανήρτησε σε κοινωνικό δίκτυο το εξής σχόλιο που πιστεύω πως απηχεί μέρος της πραγματικότητας: "Πελάτισσα σκέφτεται να κάνει e-shop με ρούχα. Συζητάμε, τα βρίσκουμε, όλα καλά. Χθες μου λέει, "πάγωσέ το".
Μίλησε με το λογιστή της, τα έβαλε κάτω και υπολόγισε ότι όλη η ιστορία θα γίνει για να δουλεύει για 20% το πολύ. Το πήρε αλλιώς και ψάχνεται για έδρα στη Βουλγαρία.
Αυτά. Συνεχίστε τα ποτάκια στο Μαξίμου...".
β) Διαβάζοντας το Σάββατο στον οικονομικό τύπο οι συχνότερες διαφημίσεις που έβλεπα ήταν γραφείων που αναλαμβάνουν τη δημιουργία κυπριακών εταιρειών για να μπορεί κάποιος να αποφύγει το δυσμενές περιβάλλον φορολόγησης και ασφαλιστικών εισφορών στην Ελλάδα.
γ) Ένα από τα δημοφιλή ρεπορτάζ την εβδομάδα που πέρασε ήταν οι ουρές στις εφορίες για κλείσουν τα μπλοκάκια. Ιδού: "Ουρές σχηματίζουν στις εφορίες φορολογούμενοι προκειμένου να κλείσουν το "μπλοκάκι" τους και να γλιτώσουν το φορολογικό και ασφαλιστικό "τσουνάμι" που θα χτυπήσει τα εισοδήματά τους με την ενεργοποίηση των σχετικών διατάξεων του ασφαλιστικού νόμου Κατρούγκαλου...
Είναι προφανές πως η στρατηγική της κυβέρνησης για έξοδο από την κρίση μέσω διευθέτησης του χρέους και συμπερίληψης των τραπεζών στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, ακόμη και αν πετύχει, κάτι που είναι ιδιαίτερα αμφίβολο, δεν αναμένεται να έχει κανένα ουσιαστικό αντίκτυπο στην οικονομία στην οποία οι εξελίξεις φαίνεται να έχουν δρομολογηθεί...