Το νέο Πρωτόκολλο θα περιλαμβάνει «βασικές και ευαίσθητες ρήτρες» της διευθέτησης του Κυπριακού, που θ’ αφορούν και θα κατοχυρώνουν τα συμφέροντα των Τουρκοκυπρίων.
Το Πρωτόκολλο αυτό θα είναι συναφές και αντισταθμιστικό, καθώς και πρόσθετο στην ουσία, του Πρωτοκόλλου 10, και δη της Πράξης Προσαρμογής (Act of Adaptation). Σημειώνουμε ότι η Πράξη Προσαρμογής προνοεί την εφαρμογή του κοινοτικού κεκτημένου στα κατεχόμενα, όπως το Πρωτόκολλο 10 καθορίζει, κατόπιν εισήγησης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και ομόφωνης απόφασης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
Η αποφυγή του μπελά
Με την αξίωση για ένα νέο Πρωτόκολλο με «ευαίσθητες ρήτρες» της λύσης η τουρκική πλευρά επιδιώκει όπως αποφύγει τον μπελά και τον κίνδυνο που γεννά η περίπτωση της όποιας αναθεώρησης του, ήδη ισχύοντος, Πρωτοκόλλου 10. Δηλαδή την έγκρισή του από τα Κοινοβούλια των κρατών-μελών. Τόσο η Άγκυρα όσο και ο κ. Ακιντζί διατύπωναν παγίως την ανάγκη αναθεώρησης του Πρωτοκόλλου 10. Στην ουσία ήθελαν την υποβολή ενός νέου Πρωτοκόλλου, για την ένταξη του πολιτειακού συστήματος, που θα προκύψει από τη λύση, και δη μέσω της Πράξης Προσαρμογής, καθότι με βάση τα όσα του είχε αναλύσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή: Τόσο το Πρωτόκολλο 10, όσο και η Πράξη Προσαρμογής, που αποτελεί τμήμα του, συνιστούν πρωτογενές δίκαιο, καθώς και οι αναθεωρήσεις τους.
Τόσο οι Βρυξέλλες όσο και η Λευκωσία εξηγούν στην τουρκική πλευρά ότι εάν συμβεί κάτι τέτοιο, (αναθεώρηση του Πρωτοκόλλου 10) θα χρειαστεί η έγκριση από τα Εθνικά Κοινοβούλια των κρατών-μελών και, ως εκ τούτου, κανείς δεν μπορεί να προδικάσει το αποτέλεσμα. Οπότε «θα προκληθούν τραγικά -όπως επισημαίνεται – προβλήματα». Υπό αυτές τις συνθήκες, εάν κάτι πάει στραβά, εάν δηλαδή κάποιο Εθνικό Κοινοβούλιο πει όχι, είναι ως να απορρίπτει και η ίδια η ΕΕ τη λύση, με πρόδηλο τον κίνδυνο να μείνει το νέο πολιτειακό σύστημα εκτός ΕΕ. Ούτως ή άλλως θα γεννηθεί νομικό πρόβλημα εάν θα ισχύει ή όχι το προηγούμενο Πρωτόκολλο 10, δηλαδή του 2003, και πώς;
Πρωτογενές δίκαιο, αποκλεισμός δικαιωμάτων και έποικοι
Υπό αυτές τις συνθήκες και προκειμένου η τουρκική πλευρά να φανεί διαλλακτική, χωρίς, όμως να ζημιώνει από την ουσία των διεκδικήσεών της, αξιώνει την ενσωμάτωση νέου Πρωτοκόλλου με «ευαίσθητες ρήτρες» της λύσης (όχι το σύνολό της), που θα εγκριθεί, κατόπιν δέσμευσης της ίδιας της ΕΕ, στην αμέσως επόμενη αναθεώρηση των Συνθηκών, μετά τη λύση. Με τον τρόπο αυτό η τουρκική πλευρά θεωρεί ότι κατοχυρώνει την εφαρμογή του πρωτογενούς δικαίου στα ζητήματα που την ενδιαφέρουν. Και ταυτοχρόνως επιτυγχάνει:
1. Δημιουργία συνθηκών -αναλόγως με τον τρόπο διατύπωσης των ρητρών- για μόνιμες αποκλίσεις από τις αρχές και αξίες της ΕΕ.
2. Αποκλεισμό του δικαιώματος των Ελληνοκυπρίων να προσφύγουν σε διεθνή δικαστήρια και δη της ΕΕ για τις πτυχές του Κυπριακού που θα αναφέρονται στις ρήτρες, αφού το περιεχόμενό τους, ως πρωτογενές δίκαιο, δεν θα μπορεί να τεθεί υπό δικαστική αμφισβήτηση. (Σχετική επί τούτου θέση όπως και στην περίπτωση του Πρωτοκόλλου 10 διατυπώνει η Επιτροπή, χωρίς όμως να έχει σύμφωνη γνώμη άλλων νομικών υπηρεσιών. Θεωρεί όμως ότι η θέση αυτή είναι συμβατή ως γενική αρχή δικαίου, αφού το νέο Πρωτόκολλο θα καταστεί τμήμα του κοινοτικού κεκτημένου, με συμπερίληψη σε αυτό προσωρινών ή και μόνιμων αποκλίσεων. Η Επιτροπή ως θέμα αρχή προτιμά τις προσωρινές).
Το περιουσιακό αναφέρεται ως ξεκάθαρο παράδειγμα από την τουρκοκυπριακή πλευρά. Είναι από τις «βασικές ευαίσθητες ρήτρες», που θέλουν να κατοχυρωθεί. Τα δικαιώματα του περιουσιακού εκπήγαζαν από το νομικό πλαίσιο της Ζυρίχης, η οποία δεν θα μπορεί πλέον, δηλαδή μετά τη λύση, να παράγει ή να προκύπτουν από αυτήν έννομα αποτελέσματα.
Προφανώς, μαζί με το ζήτημα του περιουσιακού, δηλαδή της ιδιοκτησίας, θα περιληφθεί ή θα εξυπακούεται ότι θα κλείσει με τη λύση και το θέμα των αποζημιώσεων, χωρίς δικαιώματα άλλων προσφυγών. Συναφή είναι και τα ζητήματα σφετερισμού, ως αποτέλεσμα παράνομων αγοραπωλησιών ελληνοκυπριακών περιουσιών στα κατεχόμενα από ξένους και δη πολίτες της ΕΕ. Χωρίς δηλαδή την έγκριση του νόμιμου ιδιοκτήτη.
Είναι πρόδηλο ότι τα ζητήματα αυτά σχετίζονται και με το εδαφικό και την τουρκική αξίωση για πλειοψηφία επί του εδάφους και του πληθυσμού. Πάντως συναφής είναι και η επί του παρόντος αποδοχή από την Κυβέρνηση ότι θα υπάρχουν περιορισμοί στις αγοραπωλησίες από Ελληνοκυπρίους στον βορρά για χρονικό διάστημα, μετά τη λύση, που δεν έχει όμως καθοριστεί. Το θέμα αυτό είναι συνδεδεμένο με το δικαίωμα της ιδιοκτησίας και την υπό περιορισμούς και μόνο άσκηση των βασικών ελευθεριών (διακίνησης προσώπων, αγαθών, υπηρεσιών και κεφαλαίων).
Σχετίζεται, ταυτοχρόνως, με τη δημοσίως διατυπωθείσα θέση Ακιντζί, ότι με τη λύση θα υπάρχει στον βορρά τουρκική πλειοψηφία επί του εδάφους και του πληθυσμού, η οποία θα γίνει μόνιμη μέσω αποκλίσεων τόσο από τις βασικές ελευθερίες όσο και από τις αρχές και αξίες που διέπουν την ΕΕ. Το μέτρο αυτό είναι, όπως λέγεται και από την ελληνοκυπριακή διαπραγματευτική ομάδα, συναφές με τον καθησυχασμό των Τουρκοκυπρίων ότι ο βορράς δεν θα αγοραστεί από τους Ελληνοκύπριους. Μεταξύ άλλων, στις «ευαίσθητες ρήτρες» του νέου Πρωτοκόλλου, η τουρκική πλευρά περιλαμβάνει και το σύνολο των εποίκων. Εκείνους που θα πολιτογραφηθούν, καθώς και εκείνους που θα παραμείνουν ως νόμιμοι, πλέον, εργαζόμενοι στην Κύπρο.
Απορριπτικός ο Μαυρογιάννης
Η φόρμουλα του νέου ή του πρόσθετου Πρωτοκόλλου με «ευαίσθητες ρήτρες» της λύσης βοηθά την τουρκική πλευρά να επιτύχει αποκλίσεις, ακόμη και μόνιμες, οι οποίες θα ήταν δύσκολο να γίνουν δεκτές από την ελληνοκυπριακή πλευρά προ της λύσης. Πάντως, ο Ε/κ διαπραγματευτής Ανδρέας Μαυρογιάννης έχει απορρίψει την τουρκική πρόταση για μια σειρά νομικών και πολιτικών λόγων. Η απόρριψη έχει γίνει διά ζώσης προς τον Τουρκοκύπριο διαπραγματευτή Οζντίλ Ναμί αλλά και προς τους τεχνοκράτες της ΕΕ, που παρακολουθούν τις συνομιλίες. Το θέμα όμως παραμένει ανοικτό.
hellasforce.com
http://katohika.gr