Πέμπτη, Σεπτεμβρίου 21

Εξαγγείλαμε την υποτροφία Βαγγέλης Γιακουμάκης, σαν ελάχιστο φόρο τιμής στην μνήμη του, λέει ο Τσολακίδης

Ο Ευδόκιμος Τσολακίδης. Φωτογραφία από το αρχείο του

Tης Έλλης Αυξεντίου
«H χειρότερη βία είναι αυτή που γίνεται εθισμός και κάνει το θύμα να μη μπορεί να ζήσει χωρίς τον θύτη του. Είναι αυτή η βία που σε κάνει να στέκεσαι άφωνος μπροστά στην πολυπλοκότητα του ψυχισμού του φαινομένου, διότι για φαινόμενο πρόκειται, που λέγεται “άνθρωπος”», εξομολογείται ο Εύδοκιμος Τσολακίδης λίγο πριν την έναρξη της νέας χρονιάς στο «θέατρο αλλαγών», το οποίο διευθύνει….
Ο άνθρωπος, ο δάσκαλος, ο σκηνοθέτης, ο ηθοποιός, ο γιατρός,   που δίνει γροθιά ενάντια στη βία, θεσπίζοντας στο «Θέατρο Αλλαγών» υποτροφία στη μνήμη του Βαγγέλη Γιακουμάκη,
του εικοσάχρονου αγοριού από την Κρήτη, με τα μελαγχολικά μάτια, που έπεσε θύμα τραμπουκισμού από τους συμφοιτητές του στη Γαλακτοκομική σχολή Ιωαννίνων.
Κι από τότε ο κόσμος έγινε χειρότερος, αφού πολλοί ξεχάσαμε ήδη το μελαγχολικό βλέμμα, του αγοριού αυτού, που τότε μας καθήλωνε στο «κουτί» και μας έκοβε την ανάσα…
Λίγοι είναι αυτοί που τον θυμούνται και λίγοι είναι αυτοί που τον τιμούν.Ανάμεσα τους κι ο ανθρωπιστής Ευδόκιμος Τσολακίδης, που με το δικό του τρόπο συμβάλλει σε μια πανελλήνια προσπάθεια που γίνεται με αφορμή το θλιβερό αυτό γεγονός, ώστε όλα τα σχολεία της χώρας να απαλλαγούν από την μάστιγα του τραμπουκισμού για να μη θρηνήσουμε ποτέ ξανά θύματα, σε μια προσπάθεια πραγματικής αλλαγής και βελτίωσης του «κόσμου»….
Θέατρο αλλαγών… Πόσο μπορεί να αλλάξει ένας άνθρωπος μέσα από τον κόσμο του θεάτρου;
Όσο δεν φαντάζεται. Εγώ θυμάμαι ακόμα την στιγμή που είδα το όνομά μου στην ανακοίνωση των επιτυχόντων στις εισαγωγικές εξετάσεις στην δραματική σχολή του Κ.Θ.Β.Ε. Η ζωή μου είναι πριν από κείνη τη στιγμή, και μετά. Από τότε (Σεπτέμβριος 1983) έχουν περάσει 34 ολόκληρα χρόνια και σκέπτομαι διαρκώς πως αν δεν είχα το θέατρο θα ήμουν στο ψυχιατρείο. Δεν θα άντεχα την καθημερινότητα με την χυδαιότητά της αν δεν υπήρχε ως καταφύγιο το θέατρο, αν δεν έκανα παρέα καθημερινά με τον Άμλετ, τον Οιδίποδα και την Νίνα… αλλά και με την Λαμπέτη, τον Βουτσινά και την Ούτα Χάγκεν. Στη ζωή του θεάτρου τα αληθινά πρόσωπα με τα φανταστικά συγχέονται κι αυτό είναι υπέροχο, είναι μαγικό. Πριν μπω στο θέατρο η ζωή μου ήταν πεζή, άδεια. Μόνο ως θεατής, ακροατής ή αναγνώστης ένιωθα κάποιες στιγμές ανάτασης, όταν έβλεπα ή άκουγα ή διάβαζα κάτι ενδιαφέρον. Με το θέατρο έγινα εγώ ο ίδιος η τέχνη, που την πρόσφερα στους άλλους κι αυτό ήταν και εξακολουθεί να είναι συναρπαστικό. Εγώ απορώ με τα παιδιά που ταλαιπωρούνται με ουσίες κλπ Δυο τρία μαθήματα θεάτρου να κάνουν και θα λύσουν κι αυτά και η κοινωνία δια πάντός το πρόβλημα με τα ναρκωτικά. Το θέατρο είναι το καλύτερο ναρκωτικό.
  1. Το σώμα είναι το μέρος στο οποίο κατοικεί η ψυχή μας. Εσείς μέσα από τον κόσμο της ιατρικής, είχατε την ευκαιρία, να “εξερευνήσετε” το τι συμβαίνει στο ανθρώπινο σώμα. H στροφή σας αργότερα, προς το θέατρο, στη σκηνοθεσία και στην τέχνη γενικότερα, ήταν ένας τρόπος στο να “διεισδύσετε και στα άδυτα”  της ψυχής; 
Μου είναι λίγο δυσδιάκριτα τα όρια ψυχής και σώματος από τότε ειδικά που με προβληματίζει η θεωρία του Αϊνστάιν που λέει ότι η μάζα είναι ενέργεια. Όταν πεθαίνουμε θα μου πείτε φεύγει η ψυχή (ενέργεια) και μένει το σώμα (μάζα). Δεν είμαι και τόσο σίγουρος αν συμβαίνει έτσι ακριβώς. Μπορεί να μη φεύγει τίποτα και να μη μένει τίποτα κι όλα αυτά να είναι ψευδαισθήσεις. Όπως και να χει είναι πολύ δύσκολα και τεράστια ως μεγέθη για να τα συλλάβει το φτωχό μυαλουδάκι μου και αυτός ίσως είναι και ο λόγος που έγινα αγνωστικιστής. Αλλά άλλο με ρωτήσατε. Πιστεύω ότι τόσο η ιατρική όσο και το θέατρο έχουν ως αντικείμενο τον άνθρωπο στο σύνολό του, ας πούμε ως σώμα και ψυχή μαζί, δεχόμενοι την σύμβαση που θέσατε για να συνεννοηθούμε. Μη ξεχνάμε ότι η δουλειά του θεάτρου, είναι κυρίως σωματική και κανονικά κατά τη γνώμη μου θα έπρεπε να την κατατάσσουμε στις χειρωνακτικές εργασίες. Αυτό δεν αφορά μόνο τον ηθοποιό αλλά αφορά και τον σκηνοθέτη που επίσης πρέπει να προσεγγίζει και να διδάσκει με σωματικό τρόπο την σκηνική δράση. Η ιατρική με το θέατρο όμως μοιράζονται και κάτι άλλο που τους καθιστά συγγενείς πρώτου βαθμού. Ένας καλός γιατρός πρέπει να είναι συναισθηματικά αποστασιοποιημένος από τον ασθενή του για να κάνει σωστά την δουλειά του. Αλίμονο αν εμπλέκεται συναισθηματικά και παρασύρεται και συμπάσχει με τον πόνο του άλλου. Θα ήταν καταστροφικό. Εξ ίσου καταστροφικό είναι και όταν αυτό συμβαίνει στο θέατρο. Ένας καλός ηθοποιός πρέπει να κρατάει αποστάσεις από τον ρόλο και να ξέρει ανά πάσα στιγμή, ακόμα κι όταν σπαράζει από πόνο και κλαίει και οδύρεται, ότι αυτό το κάνει με τεχνική, είναι η δουλειά του και σε λίγο θα υποκλιθεί, θα αλλάξει και θα βγει να φάει και να πιει σε μια ταβέρνα. Αλίμονο αν εμπλέκεται συναισθηματικά ο ηθοποιός με τον ρόλο που παίζει.
  1. Υπήρξαν “εξωγενείς παράγοντες” που προσπάθησαν να εμποδίσουν την απόφαση σας αυτή; ( τύπου τι πας να κάνεις; είναι ένα επάγγελμα που δεν έχει σταθερότητα, το πιο πιθανόν να μην είναι κερδοφόρο)
Υπήρξαν από το σπίτι ειδικά όταν είδαν ότι εγκαταλείπω την ιατρική για χάρη του θεάτρου. Όχι τίποτα το υπερβολικό όμως, προσαρμόστηκαν γρήγορα. Νομίζω όμως πως πρέπει να υπάρχουν αντιδράσεις κι ενώ δεν μου αρέσουν οι συμβουλές και οι συστάσεις, συστήνω στους γονείς αυτό ειδικά να το κάνουν και μάλιστα με έντονο τρόπο. Είναι ένα πρώτο crash test για το παιδί τους. Αν υποχωρήσει στις πιέσεις σημαίνει πως δεν κάνει για το θέατρο, ήταν απλώς ένας ενθουσιασμός και του πέρασε. Αν επιμένει όμως, σε βαθμό που να έρθει ακόμα και σε ρήξη με τους γονείς του, σημαίνει πως κάτι βαθύτερο υπάρχει. Η δουλειά είναι σκληρή και δύσκολη, ο ανταγωνισμός μεγάλος, οι τρικλοποδιές πολλές. Χρειάζεται αυτό το κάτι βαθύτερο ως ανάγκη για να τ αντέξει όλα αυτά κανείς.
  1. Πόσο μοναχικός και πόσο φωτεινός είναι ο δρόμος του ηθοποιού;
Η δουλειά είναι ομαδική και πρέπει κανείς να μάθει να επικοινωνεί με τους άλλους και να συνεργάζεται. Ταυτοχρόνως όμως ο δρόμος είναι πολύ μοναχικός αφού πρόκειται για ένα από τα πιο ανταγωνιστικά επαγγέλματα με τον υψηλότερο ίσως δείκτη ματαιοδοξίας. Αλίμονο στον ηθοποιό που δεν πιστεύει ότι είναι ο καλύτερος ηθοποιός του κόσμου, που σημαίνει πως αυτό από μόνο του κάνει τον δρόμο πολύ μοναχικό. Το σκοτάδι και το φως εναλλάσσονται κι αυτό είναι το σωστό για να παραμένεις δημιουργικός και σε εγρήγορση. Μόνο το φως μπορεί να σε καταστρέψει εξ ίσου όπως και όταν επικρατεί μόνο το σκοτάδι. Οι συγκινήσεις είναι τεράστιες, τα μεγέθη δυσανάλογα μεγάλα με την μέχρι χθες καθημερινότητά σου. Μια αποτυχία σε ρίχνει στα τάρταρα και μια επιτυχία σε ανεβάζει στον έβδομο ουρανό. Δεν υπάρχει τίποτα που να μπορεί να συγκριθεί με το θέατρο σε σχέση με το μέγεθος των συγκινήσεων που σου προσφέρει.
  1. Έχω δει, ότι στο “θέατρο των αλλαγών” έχετε καθιερώσει την υποτροφία Βαγγέλης Γιακουμάκης. Γιατί; 
Επειδή παρακολουθούσαμε το γεγονός όταν συνέβη με κομμένη την ανάσα μέρα με την μέρα, και μετά την τραγική κατάληξη του, παρά την φόρτισή μας, εξαγγείλαμε αμέσως την υποτροφία σαν ελάχιστο φόρο τιμής στην μνήμη του παιδιού, αλλά και επειδή είμαστε σχολείο, για να στείλουμε ένα μήνυμα αντιτραμπουκισμού παντού. Τώρα που δεν υπάρχει φόρτιση πιστεύω ότι πράξαμε το σωστό. Στο Θέατρο των Αλλαγών φοιτούν κάθε χρόνο περίπου 800 σπουδαστές. Δεν μπορούμε να ελέγχουμε τις σχέσεις τους και αλίμονο αν κάναμε κάτι τέτοιο. Είναι ωραίο όμως νομίζω που πέντε φορές το χρόνο που δίνουμε την συγκεκριμένη υποτροφία, υπενθυμίζουμε προς κάθε κατεύθυνση πως στη σχολή μας, τραμπούκοι κάθε είδους δεν περνούν ούτε απ έξω. Νομίζω πως όλες οι σχολές πρέπει να κάνουν κάτι ανάλογο.
  1. Η θεατρική παιδεία μπορεί να βοηθήσει αν όχι στην εξάλειψη , στο μετριασμό τουλάχιστο του bulling; 
Κάθε είδους παιδεία νομίζω πως μπορεί να το κάνει αυτό κι όχι μόνο η θεατρική η οποία μάλλον είναι η πιο ακατάλληλη. Η θεατρική παιδεία σου μαθαίνει ότι όλα είναι ρόλοι κι όλος ο κόσμος είναι μια σκηνή και σε κάνει να βλέπεις και τον θύτη και το θύμα ως ρόλο γι αυτό σε δυσκολεύει να το αντιμετωπίσεις με την σοβαρότητα που πρέπει.
Μέσα από το θέατρο ένα παιδί μπορεί να συναντηθεί με τον εαυτό του;
Μα το θέατρο είναι μόνο για παιδιά, δεν είναι για μεγάλους. Στους “κανονικούς” ανθρώπους η ανάγκη για παιχνίδι τελειώνει με την εφηβεία που αποκτά κανείς άλλα, πιο ζωτικά ενδιαφέροντα. Για εμάς, που πάσχουμε από κάτι και αρνιόμαστε να πάψουμε να μαστε παιδιά, έχει εφευρεθεί το θέατρο ώστε να μπορούμε να παίζουμε σε όλη μας τη ζωή. Φαντάζεστε έναν ηλικιωμένο κύριο να παίζει με αυτοκινητάκια ή μια αντίστοιχης ηλικίας κυρία να παίζει με τις κούκλες της; Τους βλέπεις όμως και τους δυο να παίζουν στο θέατρο και τους χειροκροτείς και τους θαυμάζεις. Ο εαυτός μας χάνεται μέσα στους ρόλους. Είναι σαν το “Πανηγύρι” του Κοκτό. Πάνω που νομίζουμε πως τον βρίσκουμε τον χάνουμε… και πάλι από την αρχή.
  1. Ένας άνθρωπος που στο παρελθόν, έχει βιώσει τη ψυχική βία, μπορεί μέσα από τη διαδρομή της “αλλαγής” να συναντήσει το χαμένο του εαυτό; 
 Δεν πιστεύω σε χαμένους εαυτούς. Για να συνεννοηθούμε όμως θα το δεχθώ ως όρο και θα σας πω ότι όσο πιο “χαμένος” είναι ο εαυτός σου τόσο πιο σημαντικό λόγο έχεις για να έρθεις στο θέατρο και να διαπρέψεις.
  1. Πόσο μπορεί να λυθεί ένας άνθρωπος μέσα από την τέχνη;  Μπορεί, να αποδεχτεί πιο εύκολα τον εαυτό του, να είναι πχ πιο θετικός στις αλλαγές ή να έρθει αντιμέτωπος με τους φόβους του και να τους σπάσει και να τους μετουσιώσει σε δημιουργικούς; Με λίγα λόγια να λειάνει τις αρνητικές γωνίες που του γρατσουνάνε τη ψυχή.
Το θέμα δεν είναι να λειάνει τις γωνίες που του γρατσουνάνε την ψυχή το θέμα είναι να το δει όλο αυτό ως παιχνίδι και να οξύνει περισσότερο τις γωνίες και να διασκεδάσει μ αυτό. Στο θέατρο αυτά που στην ζωή μας είναι μειονεκτήματα και ελαττώματα και προσπαθούμε να τα κρύψουμε, είναι ο θησαυρός που μας κάνει ξεχωριστούς και μεγαλουργούμε. Στο θέατρο προτερήματα είναι τα ελαττώματα και το κάθε τι γενικότερα που μας γρατσουνάει την ψυχή.
  1. Τελικά η χειρότερη βία, είναι αυτή που δεν αφήνει “σωματικές” μελανιές;
Για μένα η χειρότερη βία είναι αυτή που γίνεται εθισμός και κάνει το θύμα να μη μπορεί να ζήσει χωρίς τον θύτη του. Είναι αυτή η βία που σε κάνει να στέκεσαι άφωνος μπροστά στην πολυπλοκότητα του ψυχισμού του φαινομένου, διότι για φαινόμενο πρόκειται, που λέγεται “άνθρωπος”.

 http://mignatiou.com