Πέμπτη, Οκτωβρίου 5

Ένα άγνωστο ελληνικό ορεινό χωριό που έγινε παγκόσμια γνωστό

 
 Γράφει, ο Θόδωρος Δημητριάδης
 Το όρος Όθρυς βρίσκεται στην κεντρική Ελλάδα.
Μια φορά κι έναν καιρό, λοιπόν, το 1990, ήταν έναν μικρό χωριό, άγνωστο και απομονωμένο κάπου μέσα σε μια πλαγιά του όρους Όθρυς σε υψόμετρο 1000 μέτρα.
Σχεδόν κανείς δεν το ήξερε, το είχαν ξεχάσει και οι δικοί του κάτοικοι, που είχαν μεταναστεύσει στις μεγάλες πόλεις. Απέμειναν σ’ αυτό λίγοι ηλικιωμένοι, που ζούσαν με τα λίγα πρόβατα τους.
 Τα περισσότερα σπίτια είχαν γίνει ερείπια.

Οι δρόμοι κακοτράχαλοι δύσβατοι χωματόδρομοι, το χειμώνα γεμάτοι λάσπες, το καλοκαίρι σκόνη και αγριόχορτα. Ακόμα και για να πάνε στο πιο κοντινό μεγάλο χωριό ήταν περιπέτεια και μεγάλη ταλαιπωρία.
Δεν υπήρχε δίκτυο ύδρευσης. Οι κάτοικοι και τα ζώα έπιναν νερό από το ίδιο μέρος.
Δεν υπήρχαν κτήρια και δημόσιοι χώροι.
Δεν υπήρχε αποκομιδή σκουπιδιών.
Με λίγα λόγια, όλα ήταν πρωτόγονα και απελπισία.
 Την εποχή εκείνη, λοιπόν, ένας από τους παλιούς κατοίκους του χωριού, ο οποίος είχε φύγει στη μεγαλούπολη, βγήκε στη σύνταξη (δούλευε στη ΔΕΗ).
Όλα τα προηγούμενα χρόνια είχε ζήσει μέσα στο άγχος, το τσιμέντο, το καυσαέριο και τις απάνθρωπες συνθήκες της μεγαλούπολης.
Και αποφάσισε αυτός και η γυναίκα του να επιστρέψουν στο χωριό, στη γενέτειρα εκεί πάνω στο βουνό.
 Δεν ήταν σαν τους περισσότερους άλλους συνταξιούχους, που ενδιαφέρονται μόνον να ζήσουν ήρεμα και ήσυχα τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής τους, με ένα μικρό μπαχτσέ με λαχανικά, μια κατσίκα ή λίγες κότες και πρέφα στο καφενείο.
Έβαλαν στόχο να ζωντανέψουν το χωριό.
Και το κατάφεραν. Τόσο καλά μάλιστα, που μέσα σε λίγα χρόνια το χωριό έγινε διάσημο σε όλο τον κόσμο και αναγνωρίστηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση ως το κορυφαίο σε ανάπτυξη χωριό σε όλη τη νότια Ευρώπη!
 Η γυναίκα του, αρχιτέκτονας και καθηγήτρια στο Μετσόβιο Πολυτεχνείο, δούλεψε ως άμισθη τεχνική σύμβουλος.
Μια κοινοτική υπάλληλος ανέλαβε τη γραμματειακή υποστήριξη για τις μελέτες και όλη τη γραφειοκρατία για τα έργα που έγιναν.
Ξόδεψαν αμέτρητες ώρες και χρήματα απ’ την τσέπη τους, προσωπική δουλειά, με μεράκι και όνειρα. Κόποι και θυσίες επί δεκαέξι (16) ολόκληρα χρόνια.
Έτσι, απορρόφησαν πολλά χρήματα από διάφορα ευρωπαϊκά προγράμματα επιδότησης.
 Το χωριό μεταμορφώθηκε, έγινε ένα πραγματικό θαύμα, επιτομή ποιότητας ζωής και αξιοζήλευτου βιοτικού επιπέδου:
 -        Ασφαλτοστρώθηκαν όλοι οι δρόμοι.
-        Εκεί που δεν έμπαιναν τα οδοποιητικά μηχανήματα μέσα στο χωριό οι δρόμοι έγιναν πετρόχτιστοι και γραφικά καλντερίμια.
-        Έγιναν πλατείες με κρήνες, με άφθονο τρεχούμενο πόσιμο νερό.
 Έγιναν επίσης:
-        Nηπιαγωγείο.
-       Ολοκαίνουργιο δημοτικό σχολείο.
-       Αγροτικό Ιατρείο πλήρως εξοπλισμένο.
-       Διώροφο πάρκινγκ για 60 οχήματα.
-       Δύο (2) αίθουσες πολιτιστικών και άλλων εκδηλώσεων για 400 άτομα
-       Γήπεδο ποδοσφαίρου.
-       Γήπεδο μπάσκετ.
-       Κλειστό γυμναστήριο εξοπλισμένο με σύγχρονα συστήματα άσκησης.
-       Τρία υπερσύγχρονα κτηνοτροφικά πάρκα, με σύγχρονη οργάνωση.
-       Πρότυπο σφαγείο, που θυμίζει σύγχρονο πεντακάθαρο χειρουργείο.
-       Λαογραφικό Μουσείο.
-       Περιβαλλοντικό-πολιτιστικό πάρκο 240 στρεμμάτων, με γκαζόν, πλατάνια, γεφυράκια, ποταμάκια και χώρους αναψυχής.

Το κερασάκι στην τούρτα ήταν το Αιολικό Πάρκο που δημιουργήθηκε με 20 ανεμογεννήτριες. Καλύπτει ένα μέρος του λογαριασμού της ΔΕΗ για τους κατοίκους, ενώ στο τέλος του 2010 απέφερε στο χωριό ετήσια έσοδα έως και 100.000 ευρώ.
Παράλληλα η ανάπτυξη της βιολογικής κτηνοτροφίας, με το πιστοποιημένο σφαγείο (HASP, ISO, κωδικός βιολογικής γραμμής) άρχισε να προσελκύει κοινοτικές επιδοτήσεις, βοηθώντας τους παραγωγούς να επεκτείνουν τις δραστηριότητες τους.
Τα τρία κτηνοτροφικά πάρκα που στεγάζουν περί τα 25.000 ζώα το χειμώνα (όταν το χωριό αποκλείεται από τα χιόνια) καθιστούν την περιοχή πρώτη σε κτηνοτροφική παραγωγή στην Ελλάδα συγκριτικά με τον πληθυσμό της.
 Πολλά παιδιά του χωριού που σπουδάζουν στην Αθήνα επανέρχονται στην πατρίδα τους. Έτσι, από χωριό γερόντων που ήταν το χωριό, τώρα ο μέσος όρος ηλικίας του δεν ξεπερνάει τα 40 χρόνια.
 Το επίπεδο διαβίωσης των κατοίκων ανέβηκε κατακόρυφα, είναι έως και σήμερα ένα από τα υψηλότερα στη χώρα, με ετήσια εισοδήματα που κυμαίνονται από 25.000 έως 100.000 ευρώ και ανεργία στο 0%.
Το άγνωστο αυτό ορεινό χωριό που ονομάζεται Ανάβρα και βρίσκεται στο νομό Μαγνησίας έγινε παγκόσμια γνωστό ως «Το πριγκιπάτο της Ελλάδας», «Το θαύμα της Ανάβρας» κ.ά. Άρχισαν να το επισκέπτονται εκδρομείς, οργανωμένοι σύλλογοι, σχολεία, τουρίστες από όλο τον κόσμο, νεόνυμφοι για να βγάλουν γαμήλιες φωτογραφίες στο πλατανόδασος και τα άλλα γραφικά μέρη στο πάρκο με το ποταμάκι, τα γεφυράκια κ.ά.
 Ως εδώ είναι το θαύμα, το μεράκι, το όνειρο.
 Ακολουθεί η ιστορία για αγρίους.
Η Ελλάδα δεν εξαιρεί από τη μιζέρια της ούτε έναν τόπο που κατάφερε με τις δικές του δυνάμεις να πετύχει το ακατόρθωτο.
 Μια ωραία πρωία το χωριό εντάχτηκε στον Καλλικράτη.
Κι έχασε την οικονομική και την διοικητική του αυτονομία.
Μπήκε φρένο στην οικολογική ανάπτυξη του χωριού.
Έχασε το δικαίωμα να αποφασίζει για τη μοίρα του.
 Ας ακούσουμε, όμως, τον κ. Τσουκαλά, πρωταγωνιστή και «εγκέφαλο» του πιο οργανωμένου σχεδίου ποιοτικής αναβάθμισης, που εφαρμόστηκε ποτέ στη μεταπολιτευτική Ελλάδα να μιλάει για το χωριό του:
 «Πολλοί φορείς (Τοπ. Αυτ/ση, Πανεπιστήμια, σχολεία, περιβαλλοντικές οργανώσεις κ.α.) και μεμονωμένα άτομα επικοινωνούν μαζί μας για να επισκεφθούν την Ανάβρα, να γνωρίσουν από κοντά το μοντέλο ανάπτυξης και να τους ενημερώσουμε σχετικά. Αυτό όμως είναι αδύνατον μιας και σήμερα η Ανάβρα παρουσιάζει εικόνα εγκατάλειψης σε όλους τους τομείς.Η απογοήτευση όσων επισκέπτονται το χωριό μας είναι μεγάλη.
Είχαμε ενταχθεί στο πρόγραμμα δημιουργίας ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και εξασφαλίσει ένα κοινοτικό κονδύλι ύψους 11 εκατ. ευρώ. Οι μελέτες ήταν έτοιμες για ένα μικρό υδροηλεκτρικό εργοστάσιο, που θα εκμεταλλευόταν τα νερά του ποταμού Ενιπέα και για ένα σύστημα τηλεθέρμανσης, που θα παρείχε, μέσω υπόγειων αγωγών, σε κάθε σπίτι θέρμανση και ζεστό νερό. Αν δεν υπήρχε ο Καλλικράτης η Ανάβρα θα ήταν σήμερα παγκόσμιο φαινόμενο. Ως ένας οικισμός που θα κάλυπτε εντελώς τις ενεργειακές του ανάγκες από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Ρεύμα, νερό, θέρμανση, όλα δωρεάν για τους κατοίκους του.
  Στο σχέδιο είχαμε συμπεριλάβει και άλλα έργα, φιλικά προς το περιβάλλον. Όπως ένα βιοκλιματικό πάρκο και ένα καινοτόμο σύστημα αποχέτευσης. Η Κοινότητα είχε παραδώσει 14 μελέτες στο νέο Καλλικρατικό Δήμο Αλμυρού. Για την ώρα όμως παραμένουν στο συρτάρι.
Το 2013 το πρόγραμμα επανήλθε και ήταν «φωτογραφικό» για την Ανάβρα. Το χωριό πληρούσε όλες τις προϋποθέσεις για να εκταμιευτούν από 11 έως 20 εκατ. ευρώ και να δρομολογηθούν αυτά τα έργα. Ο Δήμος όμως ξέχασε να καταθέσει το φάκελο…
 Ο Καλλικράτης είναι καταστροφικός για την ορεινή ύπαιθρο. Έχει τη λογική της σαλαμοποίησης, χωρίς κανένα κριτήριο. Δεν εξαιρεί περιοχές, έστω και αν βάσει ιδιαίτερων χαρακτηριστικών θα έπρεπε να εξαιρεθούν».
 Στην ερώτηση, για ποιον λόγο δεν έθεσε υποψηφιότητα για το Δήμο Αλμυρού στις περιφερειακές εκλογές του 2010, μολονότι ήταν τότε πασιφανές ότι δεν θα είχε αντίπαλο, απάντησε:
«Το ήξερα ότι κατά πάσα πιθανότητα θα εκλεγόμουν. Είναι καλύτερα όμως να σε ρωτάνε «γιατί έφυγες» και όχι «πότε θα φύγεις». Αν ήταν μόνο για την Ανάβρα θα συνέχιζα, δεν μπορούσα όμως για βιολογικούς λόγους να αναλάβω τη διοίκηση τόσων περιοχών. Επί 16 χρόνια εγώ και η γυναίκα μου δεν είχαμε προσωπική ζωή. Δουλεύαμε μέρα-νύχτα ως εθελοντές, βάζοντας και από την τσέπη μας σε κάποιες περιπτώσεις».
 Μια άλλη ερώτηση που του τέθηκε ήταν, ποιο κατά τη γνώμη του είναι το μυστικό της επιτυχίας, απάντησε:
«Ό,τι κάναμε το κάναμε με όραμα, μεράκι, πίστη και σχέδιο για τον τόπο μας και το συλλογικό συμφέρον.
Τι νομίζετε, ότι ήμασταν πιο ευφυείς από τους άλλους; Μέσης ευφυίας είμαστε, αλλά πέσαμε με τα μούτρα στη δουλειά και είχαμε αγάπη για αυτό που κάναμε.
Θέλαμε να αλλάξουμε τη μοίρα του χωριού, γνωρίζοντας ότι αν δεν το κάναμε θα ζούσαν σε αυτό σήμερα μόνο υπερήλικες.
Όταν θέλεις να κάνεις κάτι, βρίσκεις και τον τρόπο και τα μέσα, δεν υπάρχει τίποτε ακατόρθωτο.
 Όταν είχε έρθει ο ανταποκριτής του BBC στο χωριό για συνέντευξη του είπα το εξής: ”Αυτή η χώρα είναι πρώτη σε ηλιοφάνεια στην Ευρώπη, δεύτερη στον κόσμο σε θαλασσογραμμή, διαθέτει 20.000 επισκέψιμους αρχαιολογικούς χώρους, 8.000 μοναδικά φυτά και τεράστιες δυνατότητες σε ναυτιλία και τουρισμό. Αυτή η χώρα έπρεπε να δανείζει τις άλλες και όχι να δανείζεται.
Η χώρα είναι τυχερή που έχει αυτά τα καλά, αλλά άτυχη που διαθέτει εδώ και χρόνια αυτό το πολιτικό προσωπικό. Όχι ότι δεν έχουν μερίδιο ευθύνης και οι πολίτες, τα κόμματα όμως μας έχουν κάνει τη μεγαλύτερη ζημιά.
 Η απογοήτευση όσων επισκέπτονται σήμερα το χωριό μας είναι μεγάλη. Η εικόνα που παρουσιάζεται είναι εικόνα εγκατάλειψης, εντελώς διαφορετική με αυτήν έως εφτά χρόνια πριν. Δεν υπάρχει καθαριότητα, δεν υπάρχει φροντίδα.
Το πάρκο είναι εγκαταλελειμμένο, το γυμναστήριο μαραζώνει και το parking υπολειτουργεί. Το λαογραφικό μουσείο είναι κλειστό, ο επισκέπτης θα πρέπει να πάρει τηλέφωνο και να περιμένει για να του ανοίξουμε. Προφανώς έφταιξε και η κρίση, αλλά φυσικά δεν θα ήταν έτσι τα πράγματα αν το χωριό παρέμενε αυτοδιοικούμενο».
 Ακόμα και σήμερα, ο κ. Τσουκαλάς, ο οποίος σε μια «κανονική» χώρα θα ήταν πιθανότατα ο υπουργός περιβάλλοντός της, δέχεται διαρκώς αιτήσεις για διαλέξεις και παρουσιάσεις του αναπτυξιακού μοντέλου της Ανάβρας.
 «Επί σειρά ετών δείχναμε τι είχαμε κάνει για να παραδειγματίσουμε. Βραβευτήκαμε απ’ όλες τις κυβερνήσεις και πλείστες περιβαντολλογικές οργανώσεις.
Ο Γιώργος Παπανδρέου ήθελε να λειτουργήσει ως μοντέλο η Ανάβρα για όλη τη χώρα. Όλοι οι κρατικοί τηλεοπτικοί σταθμοί της Ευρώπης είχαν ενδιαφερθεί, ακόμη και κορεατικό κανάλι είχε έρθει για να μας μιλήσει!
 Τώρα όμως έχουμε αραιώσει τις διαλέξεις. Πέρασαν άλλωστε χρόνια και δεν το δικαιολογεί η σημερινή κατάσταση. Κάνουμε εξαίρεση για τα 20, 30, 40 σχολεία που μας επισκέπτονται κάθε χρόνο. Βάζουμε τα παιδιά στην ειδικά διαμορφωμένη αίθουσα πολλαπλών χρήσεων και τους παρουσιάζουμε στον προτζέκτορα το μοντέλο ανάπτυξης.
Προσπαθούμε να βελτιώσουμε κάποια πράγματα, όπως την καθαριότητα, δεν μπορούμε όμως φυσικά να υποκαταστήσουμε τις αρχές.
 Τουλάχιστον όμως είμαι στην ευχάριστη θέση να καμαρώνω για την ευημερία των συγχωριανών μου. Το απολαμβάνω. Τα ζώα βόσκουν 9 μήνες ελεύθερα, στα 1500 μέτρα, εντεταγμένα σε βιολογικά προγράμματα. Οι συγχωριανοί μου αποδείχτηκαν πολύ καλοί επιχειρηματίες και το κρέας της περιοχής είναι φημισμένο.
Είμαι αισιόδοξος για την Ανάβρα. Αρκεί ο Δήμος να ρίξει μια ματιά και προς τα εδώ. Περνάμε μια μεγάλη κρίση, ένα μεταβατικό στάδιο. Η περιοχή όμως έχει μέλλον. Και αυτό γιατί έχει εμπεδωθεί σε απολύτως επαγγελματικά πρότυπα η οργανωμένη κτηνοτροφία».
 Τελευταία ερώτηση προς τον κ. Τσουκαλά:
“Πιστεύετε ότι αυτός ο τόπος θα μπορούσε να δει ποτέ άσπρη μέρα, δεδομένου ότι δεν φαίνεται να έχει διδαχτεί τίποτε από το παράδειγμα της «δικής» σας Ανάβρας;”
 Απάντηση:
«Εξακολουθώ να καταγγέλλω τη διαφθορά, τους λαδιάρηδες συναδέλφους, τη γραφειοκρατία και όλες τις παθογένειες που μας έφεραν ως εδώ. Αν οι πολιτικοί αρχηγοί δεν μονoιάσουν και δεν καθίσουν σε ένα τραπέζι να τα βρουν, η ιστορία θα επαναλαμβάνεται. Ακόμα και τώρα, με αυτό το υπέρογκο χρέος που έχει η χώρα, υπάρχουν λύσεις.
Όλα τα προβλήματα έχουν λύσεις. Και οι ξένοι θα ήταν διαφορετικοί απέναντί μας αν έβλεπαν ότι υπάρχει σύμπνοια. Αλλά εδώ μας νοιάζει μόνο η κουτάλα.
Θυμόμαστε τι είπε ο Παπανδρέου για κερδίσει τις εκλογές το 2009 και αργότερα τι έκανε ο Τσίπρας για να ρίξει τον Σαμαρά.
Δεν υπάρχει διάθεση συνεννόησης, το προσωπικό συμφέρον παραμένει υπεράνω όλων.
Θα σας θυμίσω και μια πρόσφατη δήλωση του Κυριάκου Μητσοτάκη, που νομίζω ότι είναι απολύτως ενδεικτική: “Ο πατέρας μου ζει και αναπνέει για να με δει πρωθυπουργό…”».

(πηγή: Kefaloniapress 23-04-2017)

 http://limnosnea.com