"Ο Οκτώβριος είναι μια συμφωνία μονιμότητας και αλλαγής." ~ Bonaro W. Overstreet
Το φθινόπωρο, είναι, ίσως, η πιο μυστηριώδης και ιδιόμορφη εποχή του χρόνου. Είναι μια περίοδος μελαγχολική ,επειδή πλησιάζει ο χειμώνας, αλλά και γεμάτη αισιοδοξία για τη συγκομιδή, που θα βοηθήσει σε ένα εύκολο ξεχειμώνιασμα. Ο καιρός πότε θυμίζει καλοκαίρι και πότε τον επερχόμενο χειμώνα.
Μερικά λόγια για τον μήνα που διανύουμε.
Ήταν αφιερωμένος στον Άρη και τον παρίσταναν με μορφή κυνηγού, που έχει λαγό στα πόδια του, πουλιά πάνω απ` το κεφάλι του και ένα είδος κάδου κοντά του. Ο ελληνικός λαός, όμως, τον ονομάζει συνήθως Άη-Δημήτρη ή Αηδημητρίτη και Αγιοδημητριάτη, επειδή μας φέρνει την γιορτή του Αγίου Δημητρίου (στις 26) σημαντικό χρονικό ορόσημο για την προετοιμασία του χειμώνα:
Στα βόρεια μέρη, μετά του Αγίου Δημητρίου, οι κτηνοτρόφοι αφήνουν τα ψηλά βουνά και κατεβάζουν τα κοπάδια τους στα πεδινά μέρη όπου θα ξεχειμωνιάσουν, τα «χειμαδιά», για να τα ξανανεβάσουν μετά τις καλοκαιριές του Άη-Γιωργιού.
Είναι ο μήνας που τρυγούν τα όψιμα σταφύλια γι αυτό και οι Πόντιοι τον λένε τρυγομηνά, και προετοιμάζουν τη γη, μετά τα πρωτοβρόχια του, για τη σπορά των δημητριακών στα νοτιότερα μέρη:
Άη-Δημητράκι
Μικρό καλοκαιράκι
Κι αν δε βρέξει; Τι γίνεται τότε; Τότε γίνεται λιτανεία. Οι κάτοικοι του χωριού συγκεντρώνονται στην εκκλησία και, αφού διαβάσει ο παπάς ειδική ευχή, παίρνουν τις εικόνες και ξεχύνονται στον κάμπο, με τον παπά επικεφαλής να ψέλνει.
Με τη λιτανεία-προσευχή και σεβασμό στο Θεό, οι αγρότες παρακαλούν το Θεό για να φέρει βροχή
Τα νέα κρασιά το μήνα Οκτώβρη
Οι γιορτές τους είναι ορόσημα στη ζωή των γεωργών και των κτηνοτρόφων.
Στου Αι-Δημήτρη ανοίγουν τα βαρέλια και δοκιμάζουν τα νέα κρασιά.
Πρώτη δουλειά είναι να έρθει ο παπάς, ν΄ αγιάσει τα βαρέλια ρίχνοντας μέσα λίγο αγιασμό. Ύστερα ο νοικοκύρης θα τραβήξει απ΄ τον πείρο και θα προσφέρει πρώτα
στον παπά, που θα δώσει τις ευχές του.
Στα χωριά της Πελοποννήσου συνήθιζαν οι νοικοκυραίοι να πηγαίνουν ένα μπουκάλι κρασί στην εκκλησία, για να λειτουργηθεί. Απ' αυτό το αγιασμένο έριχναν και λίγο
στα βαρέλια τους, να βλογηθεί και το υπόλοιπο.
Μερικά λόγια για τον μήνα που διανύουμε.
Ο Οκτώβρης είναι ο δεύτερος μήνας του φθινοπώρου. Ο λαός δίνει και τα ονόματα: Βροχάρης, Σποριάτης ή Σποριάς ή Σπαρτός, Μπρουμάρης (=ομιχλώδης, σκοτεινός) και Παχνιστής (από την πάχνη που πέφτει στους αγρούς).
Ο Οκτώβρης είναι της σποράς. Είναι το «μικρό καλοκαιράκι» που βοηθάει στην ετοιμασία του χειμώνα. Τη μέρα αυτή ανοίγουν και τα νέα κρασιά.
Οκτώβριος:Είναι ο μόνος «αριθμητικός» μήνας που δεν περιέχει το γράμμα Μ. Έτσι είναι λάθος να λέμε Οκτώμβριος!
Ο Οκτώβριος είναι ο δέκατος μήνας του Γρηγοριανού ημερολογίου, με διάρκεια 31 ημερών. Η ονομασία του προέρχεται από τη λατινική λέξη octo =οκτώ, ως όγδοος μήνας του ρωμαϊκού δεκάμηνου ημερολογίου,δηλαδή στα λατινικά οκτόμπερ, γιατί τέτοιος ήταν στο αρχαίο ρωμαϊκό ημερολόγιο.Αργότερα, όταν έγινε ο δέκατος μήνας, δεν άλλαξε το όνομά του.
.
Ο Οκτώβριος, καρδιά του φθινοπώρου, συχνά αναφέρεται από το λαό ως Αϊ Δημήτρης, ή Αϊ-Δημητριάτης, από τη μεγάλη γιορτή του Αγίου Δημητρίου στις 26 του μήνα, που θεωρείται και ορόσημο του χειμώνα. Για τις πολλές βροχές που χαρίζει στους γεωργούς, ονομάζεται σε πολλά μέρη και Βροχάρης. Μήνας όμως της σποράς, λέγεται και Σποριάτης.
Στις 18 του Οκτώβρη γιορτάζει ο Ευαγγελιστής Λουκάς, με μεγάλη πανήγυρη στ' Αφάντου, στις 26 Οκτώβρη του 1912 απελευθερώθηκε η Θεσσαλονίκη, στις 28 Οκτώβρη γιορτάζουμε το μεγάλο «ΟΧΙ» στην πρόκληση της φασιστικής Ιταλίας, που οδήγησε στην κήρυξη του ελληνοϊταλικού πολέμου και στις 12 Οκτωβρίου 1944 απελευθερώθηκε η Αθήνα, μετά την τριπλή γερμανο-ιταλο-βουλγαρική κατοχή.
Ηταν ο τέταρτος μήνας του αττικού έτους. Ονομάστηκε Πυανεψιών από τα ιερά Πυανέψια ή Πυανόψια, εορτή προς τιμήν του Απόλλωνα.Ήταν αφιερωμένος στον Άρη και τον παρίσταναν με μορφή κυνηγού, που έχει λαγό στα πόδια του, πουλιά πάνω απ` το κεφάλι του και ένα είδος κάδου κοντά του. Ο ελληνικός λαός, όμως, τον ονομάζει συνήθως Άη-Δημήτρη ή Αηδημητρίτη και Αγιοδημητριάτη, επειδή μας φέρνει την γιορτή του Αγίου Δημητρίου (στις 26) σημαντικό χρονικό ορόσημο για την προετοιμασία του χειμώνα:
Του Άη-Δημητριού, μέσα κρεβάτι,
Του Άη-Γιωργιού έξω κρεβάτι.
Οι δυο αυτοί άγιοι, που έχουν τόσες ομοιότητες- ας θυμηθούμε πώς παριστάνονται στις εικόνες, στρατηλάτες καβαλλάρηδες κι οι δυο, που σκοτώνουν με το κοντάρι τους, ο πρώτος το «βάρβαρο πολέμιο» της θρησκείας μας κι ο δεύτερος το δράκο- τοποθετημένοι εορτολογικά σε δύο καίριες μέρες του χρόνου, όριζαν μετεωρολογικές μεταβολές και περιόδους και κανόνιζαν τις αντίστοιχες ασχολίες των κατοίκων της πατρίδας μας.Του Άη-Γιωργιού έξω κρεβάτι.
Στα βόρεια μέρη, μετά του Αγίου Δημητρίου, οι κτηνοτρόφοι αφήνουν τα ψηλά βουνά και κατεβάζουν τα κοπάδια τους στα πεδινά μέρη όπου θα ξεχειμωνιάσουν, τα «χειμαδιά», για να τα ξανανεβάσουν μετά τις καλοκαιριές του Άη-Γιωργιού.
Είναι ο μήνας που τρυγούν τα όψιμα σταφύλια γι αυτό και οι Πόντιοι τον λένε τρυγομηνά, και προετοιμάζουν τη γη, μετά τα πρωτοβρόχια του, για τη σπορά των δημητριακών στα νοτιότερα μέρη:
Οχτώβρη, και δεν έσπειρες
Οχτώ σωρούς δεν έκαμες.
Όποιος σπέρνει τον Οκτώβρη, έχει οκτώ σειρές στο αλώνι.
Οκτώβρη και δεν έσπειρες καρπό πολύ δεν παίρνεις.
Οκτώβρης και δεν έσπειρες, σιτάρι λίγο θα χεις.
Λένε στην Πελοπόννησο, Μύκονο, Νάξο κλπ.
Πριν φύγη ο προάγγελος αυτός του χειμώνα, μας προσφέρει μια τελευταία χαρούμενη αναλαμπή: Το μικρό καλοκαιράκι ή του Άη-Δημητριού το καλοκαιράκι, που μερικοί αχάριστοι το ονόμασαν γαϊδουροκαλόκαιρο, επειδή φέρνει γαϊδουρινή ζέστη.Οχτώ σωρούς δεν έκαμες.
Όποιος σπέρνει τον Οκτώβρη, έχει οκτώ σειρές στο αλώνι.
Οκτώβρη και δεν έσπειρες καρπό πολύ δεν παίρνεις.
Οκτώβρης και δεν έσπειρες, σιτάρι λίγο θα χεις.
Λένε στην Πελοπόννησο, Μύκονο, Νάξο κλπ.
Άη-Δημητράκι
Μικρό καλοκαιράκι
Οι λιτανείες για βροχή το μήνα Οκτώβριο (πρωτοβρόχια)
Ο Οκτώβρης είναι ο καταλληλότερος μήνας για σπορά. Για να σπείρει ο γεωργός πρέπει πρώτα να βρέξει- τα πρωτοβρόχια είναι απαραίτητα για τη σπορά.Κι αν δε βρέξει; Τι γίνεται τότε; Τότε γίνεται λιτανεία. Οι κάτοικοι του χωριού συγκεντρώνονται στην εκκλησία και, αφού διαβάσει ο παπάς ειδική ευχή, παίρνουν τις εικόνες και ξεχύνονται στον κάμπο, με τον παπά επικεφαλής να ψέλνει.
Με τη λιτανεία-προσευχή και σεβασμό στο Θεό, οι αγρότες παρακαλούν το Θεό για να φέρει βροχή
Τα νέα κρασιά το μήνα Οκτώβρη
Οι γιορτές τους είναι ορόσημα στη ζωή των γεωργών και των κτηνοτρόφων.
Στου Αι-Δημήτρη ανοίγουν τα βαρέλια και δοκιμάζουν τα νέα κρασιά.
Πρώτη δουλειά είναι να έρθει ο παπάς, ν΄ αγιάσει τα βαρέλια ρίχνοντας μέσα λίγο αγιασμό. Ύστερα ο νοικοκύρης θα τραβήξει απ΄ τον πείρο και θα προσφέρει πρώτα
στον παπά, που θα δώσει τις ευχές του.
Στα χωριά της Πελοποννήσου συνήθιζαν οι νοικοκυραίοι να πηγαίνουν ένα μπουκάλι κρασί στην εκκλησία, για να λειτουργηθεί. Απ' αυτό το αγιασμένο έριχναν και λίγο
στα βαρέλια τους, να βλογηθεί και το υπόλοιπο.