Τετάρτη, Οκτωβρίου 4

Μπορεί η σιωπή να αλλάξει τον κόσμο μας;

Σήμερα ο κόσμος αρνείται να σωπάσει. Κραυγάζει νυχθημερόν μέσα από τα τηλεοπτικά δελτία, αρπάζεται στους ραδιοφωνικούς σταθμούς και ακόμα κι εμείς οι… απλοί άνθρωποι αδυνατούμε να καταλάβουμε την αξία της σιωπής, όχι της αέναης αλλά αυτής που μας ανοίγει διάπλατα τους δρόμους σε νέα νοήματα.

Να σιωπούμε για να συλλογιστούμε, να επεξεργαστούμε τα ερεθίσματα του περιβάλλοντος για να δίνουμε στον εαυτό μας χρόνο για να αποφασίσει. Άλλωστε, στην σιωπή ακούς καλύτερα τους ψιθύρους χωρίς να χρειάζεται να αποκωδικοποιείς τις άναρθρες κραυγές των συνομιλητών σου.
Σωπαίνουμε για να νιώσουμε, να μυρίσουμε, να αισθανθούμε, να ερωτευτούμε. Δεν λειτουργεί καμία αίσθηση χωρίς την σιωπή. Αναζητήστε την. Ανακαλύψτε την. Σωπαίνεις όταν αισθάνεσαι δυνατός, κυρίαρχος του εαυτού σου. Την σιωπή έχει επαινέσει και ο Ευριπίδης λέγοντας «η γαρ σιωπή τοις σοφοίς απόκρισις».
Ο θόρυβος της σιωπής είναι πολλές φορές πολύ πιο εκκωφαντικός από τον έναρθρο λόγο. Είναι επομένως δύναμη αλλαγής, αλλαγής του εαυτού μας και κατά συνέπεια του κόσμου; Θα έλεγα απερίφραστα ναι και θα έβρισκα ασφαλώς συνοδοιπόρο της σκέψης αυτής τον Λάο Τσέ.
Όμως, σήμερα είναι εύκολο να σωπάσεις; Όταν συντελούνται γύρω σου κοσμογονικές αλλαγές που σε αφορούν άμεσα; Όταν ανατρέπονται κατακτήσεις θεσμοθετημένες; Είναι απάντηση η σιωπή; Μήπως θεωρηθεί «καναπεδάτη» αντίσταση; Ή μήπως αρχειοθετηθεί στην «μη βία» του Γκάντι, άρα πεπερασμένη για την εποχή μας;
Όταν έγραφα πιο πάνω για τα πλεονεκτήματα της σιωπής δεν εννοούσα ασφαλώς την παθητική αποδοχή των πάντων και την άνευ όρων παράδοση. Υπάρχουν δύο είδη σιωπής: Η σιωπή που προηγείται της ομιλίας και η σιωπή που έπεται. Μέσα, λοιπόν, στην περίοδο της εσωτερικής μας αναζήτησης, που επιβάλαμε δια της σιωπής, θα ανακαλύψουμε τη βέλτιστη προσπάθεια ως απάντηση στις τωρινές και επερχόμενες δυσκολίες.
Γι’ αυτό χρειάζεται η ενεργή σιωπή. Για να υπάρξει ανάκαμψη όχι οπισθοχώρηση, ανάταση όχι υποταγή, έξαρση αλλά όχι νιρβάνα. Η σιωπή δεν εκφράζει πάντα αποδοχή, ούτε σηματοδοτεί συγκατάθεση απόψεων. Δεν υιοθετείς, ούτε εγκρίνεις σωπαίνοντας. Μάλιστα, πολύ πριν από μας ο Μπέρναρντ Σω το είχε καταδείξει υποστηρίζοντας πως «η σιωπή είναι η τέλεια έκφραση της περιφρόνησης».