της Έφης Ευθυμίου
Πέρα από κάθε διπλωματικό πρωτόκολλο και με βολές εκατέρωθεν ήταν ο διάλογος που διεξήχθη μπροστά στις κάμερες μεταξύ του Έλληνα προέδρου Προκόπη Παυλόπουλου και του Τούρκου ομολόγου του, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Εντύπωση προκαλεί επίσης και η αμηχανία που ήταν έκδηλη από ελληνικής πλευράς ύστερα από τις απαντήσεις του Τούρκου προέδρου, όπως και τα "ραβασάκια" του υπουργού Εξωτερικών
Ν. Κοτζιά προς τον Π. Παυλόπουλο, για να απαντήσει στον Τούρκο πρόεδρο, αλλά και του Τούρκου ΥΠΕΞ Τσαβούσογλου προς τον Ερντογάν.
Ν. Κοτζιά προς τον Π. Παυλόπουλο, για να απαντήσει στον Τούρκο πρόεδρο, αλλά και του Τούρκου ΥΠΕΞ Τσαβούσογλου προς τον Ερντογάν.
Ο Έλληνας πρόεδρος στην υποδοχή του Τούρκου προέδρου στο προεδρικό Μέγαρο, αφού ουσιαστικά "απάντησε" για λογαριασμό της ελληνικής πλευράς, στη χθεσινή συνέντευξη του Ερντογάν στον τηλεοπτικό σταθμό ΣΚΑΙ δηλώνοντας ότι η συνθήκη της Λωζάνης είναι αδιαπραγμάτευτη για την Ελλάδα, στη συνέχεια "θυμήθηκε" πως δεν είναι αυτός αρμόδιος για να μιλήσει για τα θέματα αυτά, αφού δεν είναι εκτελεστικός πρόεδρος όπως είναι ο Ερντογάν.
Η απάντηση του Τούρκου προέδρου ήταν άμεση και… προκλητική. Αφού δήλωσε στον Έλληνα πρόεδρο ότι δεν είχε σκοπό να συζητήσει αυτά τα θέματα μαζί του και ότι αποτελούν αντικείμενο συζήτησης με τον Έλληνα πρωθυπουργό, του θύμισε ότι και στην Τουρκία είχαν αντίστοιχα προβλήματα (θεσμικά) "για αυτό και προβήκαμε σε αλλαγή συστήματος στη χώρα μας".
Ειδικότερα, ο Τούρκος πρόεδρος "σήκωσε" το γάντι που έριξε ο Π. Παυλόπουλος μετά από τις δηλώσεις του και ξεκίνησε την ομιλία του λέγοντας: "διατυπώσατε κάποιες πραγματικότητες και αλήθειες ανοιχτά και ξεκάθαρα, το ίδιο θα κάνω και εγώ", επιμένοντας σαφέστατα για το θέμα της Συνθήκης της Λωζάνης.
Μάλιστα, έριξε την "ευθύνη" για αυτή τη συζήτηση στον Έλληνα πρόεδρο, δηλώνοντας πως "εγώ αναφέρθηκα στα θέματα αυτά (συνθήκη Λωζάνης) επειδή αναφερθήκατε εσείς. Αν δεν υπήρχε αναφορά από εσάς, εγώ θα το συζητούσα στη συνάντηση με τον Έλληνα πρωθυπουργό. Όπως και να έχει, το συζητήσαμε ο καθένας εκ μέρους της χώρας του".
Συγκεκριμένα, ο Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας κ. Προκόπης Παυλόπουλος, απευθυνόμενος στον Τούρκο ομόλογό του, Ταγίπ Ερντογάν διεμήνυσε πως η Συνθήκη της Λωζάνης είναι αδιαπραγμάτευτη. Επιπροσθέτως, συμπλήρωσε ο κ. Παυλόπουλος, ούτε αναθεώρηση ούτε επικαιροποίηση (σ.σ. όρο που είχε χρησιμοποιήσει κατά την χθεσινή του συνέντευξη στον ΣΚΑΙ ο κ. Ερντογάν) χρειάζεται η εν λόγω Συνθήκη.
Παίρνοντας το λόγο μετά από τις δηλώσεις του Π. Παυλόπουλου, ο Ερντογάν δήλωσε ότι η σημερινή ημέρα είναι πράγματι μια ιστορική ημέρα και για τις δύο χώρες.
Τόνισε ιδιαίτερα ευχαριστημένος που κάνει αυτός την πρώτη επίσκεψη Τούρκου προέδρου στην Αθήνα μετά από 65 χρόνια, όταν είχε έρθει ο Τζελάλ Μπαγιάρ, και πρόσθεσε ότι επιθυμεί η επίσκεψη αυτή να αποτελέσει ένα νέο σημείο καμπής στις σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών.
Ωστόσο, δήλωσε ότι κυρίως σε ό,τι αφορά τη Συνθήκη της Λωζάνης, "υπάρχουν κάποιες εκκρεμότητες και κάποια θέματα που δεν κατανοούνται σωστά".
Όπως τόνισε χαρακτηριστικά, "αυτή είναι μια συμφωνία που υπογράφθηκε πριν από 94 χρόνια και δεν υπογράφθηκε μόνο μεταξύ των δύο. Υπήρξαν 11 χώρες που ήταν μέρος της συμφωνίας αυτής, στη συνθήκη είναι ακόμη και η Ιαπωνία".
Και συνέχισε: "Μιλάμε για μια συμφωνία που περιλαμβάνει όλες αυτές τις χώρες. Μέσα σε τόσα χρόνια άλλαξαν πολλά πράγματα και εμφανίστηκαν πολλά θέματα μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας. Για παράδειγμα είπατε ότι η Συνθήκη της Λωζάνης χαρακτηρίζει μουσουλμανική την μειονότητα. Είναι σωστό αλλά και στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων υπάρχει η αναφορά τουρκική".
Ο Τούρκος πρόεδρος αναφέρθηκε συγκεκριμένα στο θέμα των συνθηκών διαβίωσης των ανθρώπων εκεί, στη Δυτική Θράκη, και απηύθυνε το ερώτημα αν μπορούν οι μουσουλμάνοι της Θράκης να τελέσουν τα θρησκευτικά τους καθήκοντα με βάση τη Συνθήκη της Λωζάνης, καθώς ο αρχιμουφτής διορίζεται από το ελληνικό κράτος και οι ιμάμηδες δεν μπορούν να εκλέξουν το δικό τους αρχιμουφτή.
Στην Τουρκία ο Πατριάρχης δεν είναι διορισμένος, δήλωσε χαρακτηριστικά. "Ο Πατριάρχης εκλέγεται από την αγία σύνοδο με τις εκλογές των μελών της συνόδου. Και σύμφωνα με τη Συνθήκη της Λωζάνης, η επιτροπή αποτελείται από συγκεκριμένο αριθμό μελών τα οποία πρέπει να έχουν τουρκική ιθαγένεια.
Επειδή μειώθηκε ο αριθμός των μελών με τουρκική ιθαγένεια, είπα στον Πατριάρχη να μου δώσει έναν αριθμό μελών για να τους δώσουμε την ιθαγένεια. Και τη δώσαμε την ιθαγένεια, και έγιναν μέλη της συνόδου αυτά τα άτομα, που τώρα εκλέγουν τον Πατριάρχη".
Ο Τούρκος πρόεδρος δήλωσε πως στη Δυτική Θράκη είναι ένα θέμα που συνεχίζεται, εξακολουθούν να μην μπορούν οι ιμάμηδες να εκλέγουν τον αρχιμουφτή τους. "Πώς μπορούμε να πούμε ότι είναι σε ισχύ η συνθήκη;. Από αυτό συμπεραίνουμε ότι δεν εφαρμόζεται η συνθήκη. Πρέπει να το αποδείξουμε ότι είναι σε ισχύ".
Έκανε λόγο ακόμη για τις συνθήκες διαβίωσης της εκεί μειονότητας, δηλώνοντας ότι στην Ελλάδα το κατά κεφαλήν ΑΕΠ είναι 18.000 δολάρια, ενώ στη Δ. Θράκη το ποσό μειώνεται στα 2.200 δολάρια. "Δεν υπάρχει η απαραίτητη στήριξη με επενδύσεις εκεί, υπάρχουν διακρίσεις. Στην Τουρκία δεν υπάρχουν διακρίσεις εναντίον των Ρωμιών. Στη Δ. Θράκη όμως δεν μπορούν να χωρέσουν ούτε καν τη λέξη "τουρκική" σε μια πινακίδα κλινικής, σε ένα σχολείο".
Ο Τούρκος πρόεδρος τόνισε πως πιστεύει ότι πρέπει να ξεπεραστούν τα θέματα αυτά. "Όταν μιλάω για επικαιροποίηση, μιλάω για αυτά ακριβώς τα θέματα".
Στη συνέχεια, έκανε λόγο και για προβλήματα σε στρατιωτικά θέματα, αναφερόμενος στην αποχώρηση της Ελλάδας από το ΝΑΤΟ και στο γεγονός ότι η Τουρκία "στήριξε" -όπως δήλωσε- την Ελλάδα εκείνη την περίοδο διότι θα μπορούσε να είχε εμποδίσει την επανένταξη της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ με βέτο, κάτι που δεν έκανε.
Αναφερόμενος στο Κυπριακό, τόνισε πως η Τουρκία, όπως και η Ελλάδα, είναι εγγυήτριες χώρες. Θεωρεί πως στη διάρκεια των διαπραγματεύσεων για το σχέδιο Ανάν, έπρεπε να βρεθεί λύση αλλά και πάλι δεν δέχθηκε η ελληνική πλευρά η οποία καταψήφισε το σχέδιο σε δημοψήφισμα.
Τόνισε δε πως δεν τηρούνται οι υποσχέσεις που δίνει η ΕΕ. Όπως δήλωσε χαρακτηριστικά, "η ΕΕ δεν έθεσε σε εφαρμογή καμία από τις υποσχέσεις που έδωσε στον οικονομικό τομέα, ακόμη και σήμερα. Εμείς βέβαια τηρούμε τη δέσμευσή μας σε όλα αυτά τα θέματα. Στόχος μας είναι να βρεθεί μια δίκαιη και βιώσιμη λύση στην Κύπρο".
Το ίδιο θα πράξουμε και στο Αιγαίο, δήλωσε. Υπάρχουν διάφορα θέματα που αναφέρονται στη συνθήκη, αλλά εμείς πρέπει να κάνουμε τα απαραίτητα βήματα άμεσα. Δεν είναι εύκολο, έχουν περάσει πολλά χρόνια, έχουν αλλάξει πολλά στο διάστημα αυτό.
"Αν εξετάσουμε όλα τα θέματα πιστεύω ότι και δύο πλευρές θα αποδεχθούν ότι πρέπει να αλλάξουν κάποια πράγματα. Και το θέμα της προστασίας των δικαιωμάτων των ομογενών στη Δυτική Θράκη είναι ένα θέμα ύψιστης προτεραιότητας για μας", δήλωσε χαρακτηριστικά.
Ο Ταγίπ Ερντογάν αναφέρθηκε ακόμη και στο "αρνητικό κλίμα" που επικρατεί στη Θράκη εξαιτίας της επίσκεψής του εκεί, αναφερόμενος πως "επιθύμησα να πραγματοποιήσω επίσκεψη και στη Δυτική Θράκη, αλλά δυστυχώς κάποιοι ενοχλούνται και πραγματοποιούν προβοκάτσια, αναρτήθηκαν διάφορες αφίσες.
Βέβαια σε κάθε κοινωνία υπάρχουν και τα θετικά και τα αρνητικά στοιχεία, αλλά πρέπει να μην ξεχνάμε ότι ένας πρόεδρος της δημοκρατίας μετά από 65 χρόνια έδειξε θάρρος να κάνει την επίσκεψη και τα αρνητικά αυτά στοιχεία πρέπει να τεθούν υπό έλεγχο".
Εξέφρασε στο τέλος την επιθυμία η επίσκεψη αυτή να έχει θετικά αποτελέσματα, να εντατικοποιηθούν οι σχέσεις σε όλους τους τομείς, αναφερόμενος και στο θέμα του τουρισμού.
Ο ίδιος δήλωσε πως επιθυμεί να βλέπει το γεμάτο μέρος του ποτηριού, να μην ασχοληθεί με το άδειο μέρος του ποτηριού, και να ενισχυθούν οι σχέσεις των δύο χωρών, αφού δήλωσε μάλιστα πως "στην Τουρκία όταν φωνάζεις από μια παραλία, ακούγεται στην ελληνική πλευρά".
Αμέσως μετά τη συνάντηση του Προέδρου της Δημοκρατίας με τον Τούρκο Πρόεδρο κυβερνητικός αξιωματούχος τόνισε πως ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας επανέλαβε τις ελληνικές θέσεις. Είναι προφανές ότι δεν περιμέναμε η Τουρκία να αλλάξει τις δικές της.
Από την πλευρά της ελληνικής κυβέρνησης έχουμε καθήκον και υποχρέωση με δεδομένη την αποσταθεροποιημένη περιοχή και την κατάσταση στην οποία βρίσκονται οι ευρωτουρκικές σχέσεις να είμαστε ο σταθεροποιηθτικός παράγοντας και να παίρνουμε γενναίες πρωτοβουλίες. Στο πλαίσιο αυτό τείνουμε ακριβώς χείρα φιλίας στην Τουρκία και είναι στο χέρι της εάν θα αξιοποιήσει την πρωτοβουλία μας. Το τανγκό θέλει πάντα δύο.
Ερωτηθείς ο ίδιος αξιωματούχος για το τάιμινγκ της επίσκεψης τόνισε πως "οι σημαντικές επισκέψεις δεν γίνονται όταν όλα τα ζητήματα έχουν λυθεί για να ανταλάσσουν φιλοφρονήσεις οι πολιτικές ηγεσίες αλλά όταν είναι αναγακίο για την επίλυση ζητημάτων, την οικοδόμηση εμπιστοσύνης και την αναβάθμιση των σχέσεων.capital.gr