Πέμπτη, Απριλίου 19

Ο Πούτιν δεν θα «παραδώσει» εύκολα τη Συρία

Ο Πούτιν δεν θα «παραδώσει» εύκολα τη Συρία
.... η Μόσχα έχει επενδύσει στη Συρία και έχει στηρίξει το καθεστώς Άσαντ με σκοπό να βρίσκεται εκεί με στρατιωτικές βάσεις όταν τελειώσει ο πόλεμος,

Δεν μπορούμε να συζητάμε ότι ο Πούτιν θα "παραδώσει" τη Συρία στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, όπως του ζητά η Αμερική, τονίζει στο Liberal, ο Αγγελος Συρίγος, αναπληρωτής καθηγητής Διεθνούς Δικαίου και Εξωτερικής Πολιτικής στο Πάντειο.


Και εξηγεί ότι η Μόσχα έχει επενδύσει στη Συρία και έχει στηρίξει το καθεστώς Άσαντ με σκοπό να βρίσκεται εκεί με στρατιωτικές βάσεις όταν τελειώσει ο πόλεμος, επομένως δεν πρόκειται να κάνει πίσω, επειδή της το ζητούν οι ΗΠΑ μετά από μια περιορισμένης έκτασης πυραυλική επίθεση.

Συμφωνεί ότι η Δύση πέρασε ένα μήνυμα πως αμφισβητεί το καθεστώς Άσαντ, για τον οποίο όμως σημειώνει πως λιγότερο οι περισσότερο, όλοι οι εμπλεκόμενοι αποδέχονται ότι θα συμμετάσχει με κάποιον τρόπο στην επόμενη ημέρα της Συρίας, τουλάχιστον σε ένα μεταβατικό στάδιο κατά τη διαδικασία ειρήνευσης της χώρας.

Ακτινογραφώντας τη θέση των υπολοίπων παικτών στο Συριακό, επισημαίνει ότι κερδισμένος αναμφίβολα είναι το Ισραήλ που βλέπει τον πλέον ισχυρό του γείτονα καθημαγμένο. Ευχαριστημένο επίσης από τις εξελίξεις είναι το Ιράν, ενώ η Τουρκία είναι εγκλωβισμένη στο συριακό τέλμα, και οι Κούρδοι κάθονται σε αναμμένα κάρβουνα, καθώς δεν γνωρίζουν την τελική στάση των ΗΠΑ, η οποία θα καθοριστεί σε μεγάλο βαθμό από τις ισραηλινές αντιλήψεις για την ευρύτερη περιοχή.

"Ανατέλλει μια ευρύτερη ανακατανομή στο χώρο της Μέσης Ανατολής, και βρισκόμαστε ενώπιον αλλαγών που θα προσομοιάζουν προς όσα έγιναν το 1989 με την διάλυση του ανατολικού μπλοκ και την κατάρρευση της Σοβιετικής Ενώσεως", επισημαίνει ο κ. Συρίγος, προσθέτοντας με νόημα, ότι όλα αυτά προφανώς και θα μας επηρεάσουν άμεσα.

Συνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη

Στον απόηχο της πυραυλικής επίθεσης, τι αλήθεια άλλαξε στο θέμα της Συρίας; Το ρωτώ γιατί στο έδαφος, το status quo, παρέμεινε το ίδιο, και παρ’ ότι πιο "κοντός", ο Άσαντ συνεχίζει να κάνει κουμάντο…

Ήταν μία προαναγγελθείσα επί τρεις ημέρες επίθεση. Έλειπε δηλαδή το στοιχείο αιφνιδιασμού. Η επανειλημμένη και έγκαιρη προειδοποίηση, έδωσε τη δυνατότητα σε Σύριους και Ρώσους να απομακρυνθούν από σημεία που ήσαν δυνητικοί στόχοι. Αυτός ήταν και ένας από τους δύο λόγους που δεν υπήρξαν ανθρώπινα θύματα.



Ο δεύτερος λόγος σχετίζεται με την τελική επιλογή των στόχων. Προτιμήθηκαν κτίρια έρημα που φέρεται ότι συνδέονταν άμεσα με χημικά όπλα. Πέρυσι τον Απρίλιο οι ΗΠΑ με αφορμή την τότε χρήση χημικών από καθεστώς Άσαντ είχαν χτυπήσει ένα αεροδρόμιο και μία στρατωτική βάση. Στόχος των δυτικών δεν ήταν να έλθουν σε πολεμική αντιπαράθεση με τη Ρωσία. Επίσης, ήθελαν να περάσουν το μήνυμα ότι η Δύση θα συμμετέχει ενεργά στις διαπραγματεύσεις για την επόμενη ημέρα της Συρίας.
Ως προς τον Άσαντ, είναι γεγονός ότι με την υποστήριξη της Ρωσίας ενισχύθηκε πολύ. Από τις εγχώριες δυνάμεις της Συρίας είναι ο σχεδόν απόλυτος κυρίαρχος του παιχνιδιού. Η Δύση πέρασε ένα μήνυμα ότι εξακολουθεί να αμφισβητεί το καθεστώς Άσαντ και κατά συνέπεια ας μη θεωρείται τίποτα δεδομένο.

Πως φαντάζεστε επομένως την επόμενη ημέρα στη Συρία;

Το τέλος του πολέμου πλησιάζει. Το Ισλαμικό Κράτος έχει σχεδόν εξαλειφθεί από τον χάρτη. Οι δυνάμεις των αντικαθεστωτικών είναι περιορισμένες σε λίγους θύλακες.
Επί τρία χρόνια η Ρωσία είναι η χώρα που καθόρισε τις τύχες του συριακού. Εδώ και ένα περίπου χρόνο προσπαθεί με διάφορες διεθνείς συναντήσεις στις οποίες συμμετέχουν το Ιράν και η Τουρκία, να καθορίσει το μέλλον της Συρίας.

Με την περιορισμένης εκτάσεως πυραυλική επίθεση εισέρχονται στο παιχνίδι και οι Δυτικοί. Η μέχρι σήμερα παρέμβαση των Ρώσων έχει δημιουργήσει δύο δεδομένα. Το πρώτο δεδομένο είναι ότι το εξωτερικό σχήμα της Συρίας θα παραμείνει αμετάβλητο.
Δεν πρόκειται να διαλυθεί σε δύο ή τρία κομμάτια όπως διατείνονταν κάποιοι το 2015. Το δεύτερο δεδομένο είναι ο Άσαντ θα συμμετέχει με κάποιον τρόπο στην επόμενη ημέρα.

Οι ΗΠΑ ωστόσο δήλωσαν δια της πρέσβειράς τους στον ΟΗΕ ότι η Δαμασκός δεν είναι “άξια” να έχει απευθείας συνομιλίες με την Ουάσιγκτον. Επίσης ζήτησαν από τη Ρωσία να “παραδώσει” τη Συρία στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Πώς μπορούμε να λέμε ότι ο Άσαντ θα συμμετέχει με κάποιον τρόπο στην “επόμενη ημέρα” της Συρίας;

Οι ΗΠΑ ξεκινούν μία διαπραγμάτευση. Είναι φυσικό να εισέρχονται με τις πιο σκληρές τους θέσεις με σκοπό να διαπραγματευθούν καλύτερα.
Είναι όμως αντιληπτό και εμμέσως αποδεκτό από όλους τους άμεσα εμπλεκόμενους ότι ο Άσαντ θα συμμετάσχει τουλάχιστον σε ένα μεταβατικό στάδιο κατά τη διαδικασία ειρηνεύσεως της Συρίας. Η παρουσία του δίνει το δικαίωμα στη Δύση να στρέφεται εναντίον του κάθε φορά που οι διαπραγματεύσεις θα χωλαίνουν.

Σύμφωνοι, αλλά είναι ποτέ δυνατόν ο Πούτιν να "παραδώσει" τη Συρία στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, όπως ζητά η Αμερική;

Είναι αστείο ακόμη και να το συζητάμε. Η Ρωσία επένδυσε στη Συρία και στήριξε το καθεστώς Άσαντ με σκοπό να βρίσκεται εκεί με στρατιωτικές βάσεις όταν τελειώσει ο πόλεμος. Έως τώρα η Ρωσία ενδιαφερόταν μόνον για τις χώρες που βρίσκονται στο περίγυρό της.

Η ρωσική παρέμβαση στη Συρία συνιστά την πλέον σημαντική επιτυχία του Πούτιν και της χώρας του μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου. Η Ρωσία όχι μόνον επέστρεψε στη Μέση Ανατολή αλλά είναι σήμερα η πλέον υπολογίσιμη δύναμη. Θα μπορούσαμε να εντάξουμε αυτή τη φράση στη ρητορική εντυπώσεων που ξεδιπλώνεται γύρω από το συριακό τις τελευταίες ημέρες.


Πέρα από το γεγονός ότι κάθε πλευρά ερμηνεύει τα γεγονότα όπως τη συμφέρουν, αντικειμενικά ποιοί θα λέγατε ότι είναι σε αυτή τη φάση οι "κερδισμένοι", και ποιοί οι "χαμένοι" στο Συριακό ανάμεσα στους βασικούς εμπλεκόμενους ; Δηλαδή ανάμεσα σε ΗΠΑ, Ρωσία, Άσαντ, Ιράν, Τουρκία, Ισραήλ, Κούρδους;

Ο μεγάλος κερδισμένος μέχρι σήμερα από τη συριακή διαμάχη είναι το Ισραήλ. Ο πλέον ισχυρός γείτονάς του είναι καθημαγμένος και στρατιωτικά ανύπαρκτος. Παλεύει απλώς για την επιβίωσή του. Παράλληλα, το κουρδικό στοιχείο στο οποίο έχει επενδύσει το Ισραήλ μετά το 2006 είναι πλέον υπολογίσιμη δύναμη.

Η Ρωσία επίσης είναι ισχυρός παίκτης στο Συριακό. Απέδειξε μέχρι τώρα ότι είχε την δυνατότητα να διευθετήσει στρατιωτικά μία χαώδη κατάσταση όπως αυτή που επικρατούσε στη Συρία, όταν πρωτοεμφανίσθηκαν τα ρωσικά στρατεύματα τον Σεπτέμβριο του 2015. Η Ρωσία σήμερα ασκεί περισσότερη επιρροή στη Μέση Ανατολή εν συγκρίσει προς τη δεκαετία του 1980 που ήταν και η τελευταία δεκαετία της υπάρξεως της Σοβιετίας. Σε αυτό συνετέλεσε και η συμμαχία με τους Ιρανούς. Απομένει να φανεί πως θα διαμορφωθούν οι νέες ισορροπίες μετά την επανεμφάνιση της Δύσεως με την πυραυλική επίθεση.

Το Ιράν είναι επίσης ευχαριστημένο από την όλη εξέλιξη. Τη δεκαετία του 1980 ήταν το μοναδικό σιιτικό κράτος της περιοχής. Σήμερα ελέγχει τη σιιτική πλειοψηφία του Ιράκ, έχει στηρίξει με ουσιαστικό τρόπο το καθεστώς Άσαντ που είναι φιλικό προς τον σιιτισμό και έχει επιρροή στον Λίβανο μέσω της επίσης σιιτικής Χεζμπολάχ.

Οι Κούρδοι κάθονται σε αναμμένα κάρβουνα. Δεν ξέρουν τί στάση θα κρατήσουν οι ΗΠΑ. Θα τους στηρίξουν ή θα τυς εγκαταλείψουν; Εάν συμβεί το δεύτερο θα κινδυνεύσουν να χάσουν όλες αυτές τις περιοχές που σήμερα αυτοδιοικούν κατά μήκος των τουρκοσυριακών συνόρων. Ελπίδα τους είναι η επόμενη ημέρα στη Συρία να περιλαμβάνει και καθεστώς αυτονομίας για τις περιοχές τους εντός της Συρίας.
Οι ΗΠΑ έχουν κάνει επί προεδρίας Ομπάμα μία περίεργη επιλογή. Απομακρύνθηκαν από τις εξελίξεις και άφησαν τα πράγματα να εξελιχθούν εν μέρει ερήμην τους, δίνοντας χώρο να κινηθεί η Ρωσία.

Οι παρεμβάσεις τους στη Συρία αφορούν κυρίως στον πόλεμο κατά του Ισλαμικού Κράτους. Με δεδομένη την προσήλωση Τράμπ στο ισρηλινό λόμπι, η τελική στάση των ΗΠΑ θα καθορισθεί σε μεγάλο βαθμό από την ισραηλινές αντιλήψεις για την ευρύτερη περιοχή. Υπ’ αυτόν το πρίσμα θεωρώ ότι βρισκόμαστε ενώπιον μειζόνων αλλαγών στη Μέση Ανατολή.

Τέλος η Τουρκία είναι εγκλωβισμένη στο συριακό τέλμα. Η παρουσία των Κούρδων συνιστά ευθεία απειλή για την εδαφική της ακεραιότητα. Είναι η χώρα με τα μεγαλύτερα προβλήματα.




Στην Τουρκία πάντως, η επίθεση κατά της Συρίας έγινε δεκτή με ικανοποίηση. Θεωρείτε ότι δεν ενισχύονται η ισχύς και οι θέσεις της Αγκυρας στην ευρύτερη περιοχή;
Είναι πράγματι ενδιαφέρουσα η ανακοίνωση του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών που εξεδόθη λίγες ώρες μετά την επίθεση. Εκεί αναφέρεται ότι η Τουρκία στηρίζει τις επιθέσεις εναντίον του καθεστώτος Άσαντ.

Πρόκειται για τις ίδιες επιθέσεις που θεωρεί απαράδεκτες η νέα σύμμαχος Ρωσία. Αυτή και μόνον η ανακοίνωση δεικνύει το στρατηγικό αδιέξοδο στο οποίο έχει περιέλθει η Τουρκία.

Βεβαίως πρέπει να παρατηρήσουμε ότι αέσως πριν και μετά τις επιθέσεις ο πρόεδρος της Τουρκίας Ερντογάν συνομίλησε τηλεφωνικώς δύο φορές με τον Πούτιν και από μία φορά με τους Τραμπ και Μακρόν.

Τα τηλεφωνήματα Τραμπ-Μακρός είχαν την έννοια να κρατήσει ανοιχτές τις γέφυρες με μία Τουρκία που απομακρύνεται όλο και περισσότερο στη Δύση. Ο Πούτιν ήθελε να θυμίσει στον Ερντογάν τις νέες του συμμαχίες. Η Τουρκία όμως είναι εγκλωβισμένη. Πολύ σύντομα θα κληθεί να επιλέξει ανάμεσα στη Δύση και στη Ρωσία.

Πιστεύω ότι ο Ερντογάν θα ήθελε να γυρίσει την πλάτη στη Δύση και ιδίως στις ΗΠΑ που θεωρεί ότι ενορχήστρωσαν το αποτυχημένο πραξικόπηαμ εναντίον του τον Ιούλιο του 2016. Δεν το κάνει προς το παρόν λόγω του ότι η Δύση είναι ο μεγαλύτερος οικονομικός εταίρος της Τουρκίας. Επίσης τα τουρκικά οπλικά συστήματα προέρχονται από δυτικές βιομηχανίες. Σε περίπτωση που εγκαταλείψει το ΝΑΤΟ θα αποδυναμώσει κατά πολύ τον στρατό του.

Αλλάζει κάτι για την Ελλάδα, τα εθνικά μας θέματα, όπως και για την Κύπρο;
Η επίθεση που έγινε δεν μας αφορά άμεσα. Οι βάσεις στην Κύπρο που χρησιμοποιήθηκαν αποτελούν βρετανικό έδαφος.

Στην Ελλάδα ασφαλώς και διατηρούμε συμφωνίες με τις ΗΠΑ, ωστόσο ως χώρα είχαμε επιβοηθητικό και μόνο χαρακτήρα και οι διευκολύνσεις αφορούσαν κυρίως στην παρακολούθηση των τεκταινομένων στη Συρία.

Επίσης, η μικρή έκταση των επιθέσεων δεν μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση των προσφυγικών ρευμάτων.

Εκείνο όμως που ανατέλλει είναι η ευρύτερη ανακατανομή στο χώρο της Μέσης Ανατολής. Εκτιμώ ότι βρισκόμαστε ενώπιον αλλαγών που θα προσομοιάζουν προς όσα έγιναν το 1989 με την διάλυση του ανατολικού μπλοκ και την κατάρρευση της Σοβιετικής Ενώσεως. Όλα αυτά προφανώς θα μας επηρεάσουν άμεσα. Μην ξεχνάμε ότι είμαστε η τελευταία νησίδα σταθερότητας δίπλα σ’ένα κόσμο που αλλάζει με βίαιο τρόπο.

Σε κάθε περίπτωση, επιβεβαιώθηκαν οι ψυχραιμότερες φωνές που επέμεναν εξαρχής ότι στην ουσία, δεν θα δούμε πραγματική όξυνση της έντασης μεταξύ ΗΠΑ-Ρωσίας. Είναι αυθαίρετο να υποστηρίξει κανείς ότι κάτι αντίστοιχο θα συμβεί και σε περίπτωση νέας κλιμάκωσης στο μέλλον;

Εάν δούμε προσεκτικά τις σχέσεις Ρωσίας-Αμερικής ακόμη και την περίοδο του ψυχρού πολέμου, θα διαπιστώσουμε ότι πάνοτε προτιμούσαν τον πόλεμο δι’ αντιπροσώπων. Επί παραδείγματι στο Αφγανιστάν οι Ρώσοι αντιμετώπισαν τους Μουτζαχεντίν που είχαν εξοπλίσει Αμερικανοί.

Αντιστοίχως στο Βιετνάμ οι αμερικανοί αντιμετώπισαν τους Βιετκόνγκ που ενισχύονταν από τη Σοβιετική Ένωση. Ουδέποτε όμως-σε ευθεία αντιπαράθεση στο πεδίο της μάχης Ρώσοι με Αμερικανούς.

Κατά συνέπεια αυτά που ακούστηκαν περί πιθανότητας τρίτου παγκοσμίου πολέμου αποδείχθηκε ότι απέχουν πολύ από πραγματικότητα. Εξάλλου μετά το 1990 έχουν αναπτυχθεί δίαυλοι επικοινωνίας μεταξύ των δύο πλευρών για να αποτρέπεται κλιμάκωση από λάθος που θα οδηγούσε σε πόλεμο.


www.liberal.gr