Γράφει η Αλεξάνδρα Τσόλκα από την καρδιά του Αμερικανικού Νότου
«Έρχεται κάποια ώρα που πρέπει να φύγεις, ακόμα κι αν δεν έχεις σίγουρο μέρος να πας» – Τένεσι Ουίλιαμς – με καταγωγή και ψευδώνυμο από την ιστορική πολιτεία του Νότου των ΗΠΑ
Αν είναι να υπάρχει ένα μέρος να χαθείς στο χρόνο, να μηδενίσεις μες στη καρδιά της ανυπότακτης, αδιάφορης για σένα, φύσης, να αισθανθείς πως ναι, από τα μεγάλα δάση θα εμφανιστεί ο Τζον
Γουέιν πάνω στο ασπρόμαυρο, όπως οι ταινίες που έπαιζε, άλογο του. Η πάλι, αν θες να νιώσεις πως στις άκρες των πόλεων θα σου τραγουδήσει η Αριθα Φράνκλιν με την κρυστάλλινη αλλά όλο βάσανο φωνή.
Γουέιν πάνω στο ασπρόμαυρο, όπως οι ταινίες που έπαιζε, άλογο του. Η πάλι, αν θες να νιώσεις πως στις άκρες των πόλεων θα σου τραγουδήσει η Αριθα Φράνκλιν με την κρυστάλλινη αλλά όλο βάσανο φωνή.
Αν θες να ονειρευτείς πως θα σε σαγηνεύσει κάποιο βράδυ, σε έναν χορό σε στάβλους, κουνώντας τους γοφούς του, στα περίχωρα του Μέμφις, ο Έλβις ή πως ο Τένεσι Ουίλιαμς θα σου ψιθυρίζει ιστορίες, σα θρόισμα απ τα βουνήσια, ψηλά δέντρα για τον βάναυσο πατέρα του, που ήταν από κει και τα πάθη εκλεπτυσμένων, εύθραυστων γυναικών του Νότου, τότε… ε, ναι, το Τενεσί είναι εκεί!
Γράφει η Αλεξάνδρα ΤσόλκαPhotos>Julie Makris
Η καρδιά του αμερικάνικου Νότου! Ο ποταμός με το όνομα της πολιτείας, που παλιά ήταν γνωστό ως Τσερόκι Ρίβερ, από το όνομα της αγέρωχης και περήφανης φυλής Ινδιάνων που ζούσε εκεί, διασχίζει τις μεγάλες νότιες πολιτείες, το Τενεσί, την Αλαμπάμα, το Μισισιπή και το Κεντάκι, με μια παντοδύναμη, ήσυχη υπέροχη, του υδάτινου όγκου του, που προκαλεί δέος. Κάποιες φορές νιώθεις πως περπατάς μες στο σκηνικό των ταινιών, που έχεις δει. Και ναι, ίσως και να συμβαίνει! Να! Στο κέντρο του Νάσβιλ, δεσπόζει ένα πέτρινο, αγέλαστο κτήριο σαν πύργος. Είναι φυλακές και τις έχεις δει στο «Πράσινο Μίλι» με τον Τομ Χάνκς, στο «Against the Wall» με τον Σάμιουελ Τζάκσον και στο «The Last Castle» με τον Ρόμπερτ Ρέντφορντ! Στις πόλεις έχουν, ήδη, αρχίσει οι στολισμοί των Χριστουγέννων, θεαματικοί και φαντασμαγορικοί, με την περήφανη και αδυσώπητη βουνήσια φύση, να καραδοκεί στις άκρες των φωτισμών, έτοιμη με την αγριάδα της να κοροϊδέψει κατάμουτρα τις ορδές των καταναλωτών. Και σόου με καου – μπόυδες, που δείχνουν την δεξιοτεχνία τους πάνω στα άλογα, πότε με ένα χέρι, ποτέ χωρίς να κρατιούνται και «ιχαααα», με καπέλα να ανεμίζουν στον αέρα! Αλλού, οι ναοί – θεματικά πάρκα της θρυλικής Ντόλυ Πάρτον και της κάντρι, δημοφιλούς μουσικής, για όλη την αμερικανική ύπαιθρο. Dollywood!
“Δεν με ενοχλούν όλα αυτά τα ανέκδοτα με τις χαζές ξανθιές, γιατί ξέρω ότι δεν είμαι χαζή, και επίσης είμαι βέβαιη ότι δεν είμαι ξανθιά” – Ντόλυ Πάρτον
Την αγαπάνε! Είναι δικιά τους! Είναι φτιαγμένη απ την ίδια αντοχής και συνάμα μεγαλόκαρδη τους φύση. Είναι ο θρύλος που έχει κάνει ρεκόρ σε πωλήσεις δίσκων, σε εισιτήρια για ταινίες που έπαιζε στο σινεμά, στα τραγούδια που έγραψε για να πουν άλλοι, στα τηλεοπτικά της σόου! Είναι το κοριτσάκι που κάποτε, έπιασε απ το χεράκι ο Τζόνι Κας για να το κάνει να πιστέψει πως είναι η φωνή της άλλης Αμερικής, μακριά απ τις υπερφορτισμένες λεωφόρους και τους ουρανομήκεις, ασέβαστους στα σύννεφα ουρανοξύστες. Έγινε το τραγούδι των αγροτών, των γυναικών που αγαπούσαν όλους τους άνδρες ως επάγγελμα, των ανειδίκευτων εργατών, της μέσης, σκληρά εργαζόμενης Αμερικής που είναι η σπονδυλική στήλη του μεγάλου τους έθνους. Ο πατέρας της ήταν αγρότης και έκανε και μεροκάματα ως οικοδόμος.
Η μάνα της, νοικοκυρά με 12 παιδιά -η Ντόλι ήταν η τέταρτη στη σειρά- και με παππούδες και γιαγιάδες στο ίδιο σπίτι. Να μαγειρέψει, να πλύνει, να ράψει η ίδια ρούχα για όλους. «Ζούσε όλη η οικογένεια μαζί με τους παππούδες σε μια ξύλινη βρώμικη καλύβα με ένα μόνο δωμάτιο στο όρος Σμόκεϊ της οροσειράς Smoky Mountains, κοντά στο Locust Ridge» λέει η Ντόλυ – Ρεμπέκα Πάρτον, με εκείνη την ξανθή, ανέμελη στην κόψη του γέλιου φωνή της, με την μακρόσυρτη, σα τεμπέλικη νότια προφορά της. Οι γονείς της Ντόλι ανήκαν στην Εκκλησία των Πεντηκοστιανών, όπως και το μεγαλύτερο μέρος των χριστιανών του Τενεσί. Ο Πεντηκοστιανισμός, λέει, αναπτύχθηκε στους φτωχούς και καταπιεσμένους ανθρώπους, γεννημένος με τους πρώτους θρησκευτικούς ηγέτες του από την εργατική τάξη. Η Ντόλι, στο εκκλησίασμά του χωριού της, του Sevierville, από μικρούλα ήταν το αστέρι με τα σόλο της εκκλησιαστικής χορωδίας. Μισή Ινδιάνα, από τη μητέρα της, μεγάλωνε στο φτωχικό αγρόκτημα, με τη μάνα να παίζει κιθάρα, τον παππού βιολί και όλα τα αδέλφια της να τραγουδάνε.
Στα 12 της και εμφανίστηκε στην τηλεόραση και άρχισε να λάμπει ένα το φωτεινό, μεγάλο της αστέρι. Τυπική Αμερικανίδα, παντρεύτηκε πριν 55 χρόνια, έναν άνδρα που καμία σχέση δεν έχει με το θέαμα, μια φορά την είδε σε συναυλία της και δε τη συνοδεύει ποτέ στις δημοσιές παρουσιάσεις της. Δεν φωτογραφήθηκε ποτέ της γυμνή, ούτε κάνει αισθησιακές εμφανίσεις, παρ ότι το στήθος είναι εμβληματικό για τον αρσενικό πληθυσμό της υφηλίου. Ταλαντούχος ως δημιουργός αρνήθκε στον Έλβις Πρίσλεϊ το κομμάτι της “I Will Always Love You”, γιατί της ζητήθηκε να του παραχωρήσει 50% επί των δικαιωμάτων του. Το ίδιο τραγούδι χρόνια αργότερα έγινε παγκόσμια επιτυχία με τη φωνή της Γουντνεϊ Χιούστον, στην οποία ευχαρίστως το παραχώρησε! Να μη τα πολυλογούμε, αυτή η γυναίκα, με το πολυσύνθετο ταλέντο, που παίζει 13 μουσικά όργανα, γραφεί στίχους και μουσική, έφτασε στα Όσκαρ, έχει σαρώσει όλα τα βραβεία, είναι και μια δαιμόνια επιχειρηματίας.
Εχει ρούχα, καλλυντικά, καταστήματα με όνομα της και συνολικά 7 θεματικά πάρκα της και κάποια απ αυτά φυσικά, στην πατρίδα της, στο Τενεσί. Το φημισμένο φιλανθρωπικό της έργο την έχει κάνει κάτι σαν ντόπια Αγία, αφού έχει προσφέρει τεράστια ποσά για να φτιαχτούν νοσοκομεία, για να έχουν βιβλία παιδιά να διαβάζουν εκτός σχολείου, να διευρύνει το έργο του ο Ερυθρός Σταυρός στους οροθετικούς και στους ασθενείς του AIDS/HIV, να στηρίξει τη δράση της PETA και να μη εγκαταλείπονται αδέσποτα στους δρόμους, να εμποδιστεί ο αφανισμός του λευκοκέφαλου αετού, του εθνικού σύμβολο των ΗΠΑ. Στα θεματικά της πάρκα και στο δημόσιο λόγο της η Ντολι Πάρτον δίνει έμφαση στον αγώνα κατά της ομοφοβίας. Αυτή η στάση της την έκανε μέγιστο στόχο της Κου Κλουξ Κλαν, που δεν δίστασε να την απειλήσει με επιστολές, τηλεφωνήματα, δημοσιές αναφορές για να σταματήσει τη δράση της, αλλιώς θα το πληρώσει με το ζωή της. Η μεγάλη κοινωνική επιρροή της Ντόλι, μανίαζει την οργάνωση των ακροδεξιών, που έχουν δημιουργηθεί στο Πουλάσκι του ίδιου Τενεσί, που λατρεύει εκείνη, αμέσως μετά τον αμερικανικό εμφύλιο πόλεμο. Η Ντόλι Πάρτον, δεν τρόμαξε ούτε στιγμή, αλλά συνέχισε ακόμα πιο φωναχτά τη δράση της, που τώρα, επικεντρώνεται στο δικαίωμα του γάμου των ομοφυλόφιλων. Εδώ, λοιπόν, στο βουνίσιο Τενεσί, απλά την λατρεύουν. Και καταλαβαίνουμε το λόγο…
«… να ταϊστεί ο πεινασμένος, να ντύθει ο γυμνός, να χει συντροφιά ο φυλακισμένος…»
Μακριά από τα φώτα του Dollywood, τα σόου με τους «γελαδάρηδες», καλοντυμένους, γυμνασμένους και όλο χάρη σα χορευτές, τα φυσικά σκηνικά από ταινίες, το Beale Street, στο Μέμφις, που γεννήθηκαν τα μπλουζ, το Νάσβιλ της τεράστιας μουσικής βιομηχανίας της κάντρι, τη Graceland για πάντα πολιορκημένη από προσκυνητές του βασιλιά Έλβις, την Αθενς προς τιμήν της Αθήνας, το Τενέσι είναι και κάτι άλλο. Είναι ο Νότος, με τους δουλεμένους ανθρώπους του. Είναι οι τεράστιες εκτάσεις με πελώρια δέντρα, όλο σκοτεινιά δάση, πιο παλιά απ τους αποίκους, αιώνια, σχεδόν μεταφυσικά και φοβικά αν χαθείς μέσα τους. Αρκούδες! Οι πελώριες μαύρες αρκούδες που βλέπουμε σε φωτογραφίες και ταινίες. Κάποια πέρασε ένα απόγευμα έξω απ το σπίτι της φιλόξενης Κρισταλ, που παράτησε τις πόλεις για ζήσει σε μια μεγάλη, παρθένα σχεδόν έκταση, εδώ. Κανείς δε παραξενεύτηκε! Ούτε με τα ελάφια που ζουν έξω απ τα παράθυρα τους, ούτε με τα κοπάδια τις άγριες γαλοπούλες που κόβουν δρόμο απ το γκαζόν τους συνεχίζονταν μια αναίτια για μας γοργή περιπλάνηση, λες και κάπου τις περιμένουν! Και είναι αυτή η παράξενη πράσινη, ήρεμη τραχύτητα όλο βράχους, κορμούς, ρυάκια και ζώα που σε κοιτούν μέσα απ τις φυλλωσιές, να θυμίζει πως σ αυτόν τον τόπο, χάσανε έναν πόλεμο, αυτό των Βορείων και Νοτίων και που το Τενεσί του είχε δώσει τους περισσοτέρους στρατιώτες για να γευτούν την ήττα.
Είναι ο τόπος που συγκρούστηκε με τις επίσημες αρχές ένοπλα, την εποχή της ποτοαπαγόρευσης, όταν κάθε οικογένεια είχε μια παράγκα – αποστακτήριο στα βουνά, για να φτιάχνεται το moonshine, κάτι σα τα δικά μας τα τσίπουρα, αλλά ακόμα πιο βαρύ. Φυσικά το Τενεσί, ανήκει σε εκείνες τις 12 χριστιανικές πολιτείες της Αμερικής, όπου την Κυριακή απαγορεύεται να πουληθεί κάθε μορφή αλκοόλ, παρακαλώ! Μεγάλη η σκιά σ αυτόν τόπο, της αξέχαστης, της μοιραίας απώλειας. Ήταν εδώ, στο Μέμφις, στον δεύτερο όροφο του ξενοδοχείου “Λορέν”, στο μπαλκόνι που κοίταζε στην οδό Μέλμπερι, όπου η κυνηγετική καραμπίνα Ρέμινγκτον, εκπυρσοκρότησε απ το παράθυρο της απέναντι πανσιόν και σκότωσε τον Μάρτιν Λούθερ Κίνγκ. «Αυτό τον καιρό σκέφτομαι πού και πού τον θάνατο και την κηδεία μου και αναρωτιέμαι τι θα ήθελα να ακουστεί τότε. Αν τύχει και είστε, κάποιοι από σας, εκεί όταν έρθει εκείνη η μέρα, να ξέρετε ότι δεν θα ήθελα μια μακρόσυρτη κηδεία.
Κι αν βάλετε κάποιον να με αποχαιρετίσει, πείτε του σας παρακαλώ να μη μακρηγορήσει. Να μην αρχίσει να λέει για το Νομπέλ – δεν είναι αυτό το σπουδαίο – ούτε για τα σχολεία που έβγαλα. Εκείνο που θα ‘θελα να ειπωθεί είναι ότι ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ προσπάθησε να βοηθήσει τους άλλους. Θα ‘θελα να ειπωθεί ότι ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ προσπάθησε να αγαπήσει τους άλλους. Θα ‘θελα να μπορείτε να πείτε εκείνη τη μέρα ότι ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ νοιάστηκε να ταΐσει τον πεινασμένο, να ντύσει τον γυμνό, να κάνει συντροφιά στον φυλακισμένο. Θα ‘θελα να μπορείτε να πείτε ότι ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ πάσχισε να αγαπήσει και να υπηρετήσει τον άνθρωπο», είχε σημειωσει για την τελευταία του δημόσια ομιλία. Η σφαίρα που τον βρήκε στο σβέρκο, ήταν μόλις 30,06 χιλιοστά και τραυμάτισε ανεπούλωτα την εύθραυστη και δύσκολη αγάπη…
«… Μόνο για τους λευκούς η φύση είναι «άγρια»…»
Το Τενεσί όμως, συνεχίζει την αιώνια ιστορία του, ξεχωριστά απ εκείνη των ανθρώπων. Το χώμα μοσχοβολά μετά τη βροχή και ο ουρανός κάνει στρογγυλάδες, λες και διπλώνει ο ορίζοντας απάνω σου σε μια απέραντη κρυστάλλινη σφαίρα που γιγάντια χέρια θα κουνήσουν και θα πέσει χιόνι με σένα, μέσα, χάρτινη φιγούρα μοναχική στην άκρη από παραμυθένια δέντρα. Πιάνει κάτι χρώματα το σούρουπο και η αυγή, αλλιώτικα! Κόκκινα και πορτοκαλί και μοβ σε όλες τις αποχρώσεις, που δε σβήνουν σε μέρα ή σε σκοτάδι, αλλά σα να χαϊδεύουν το ένα το άλλο και να ξεθωριάζουν, κάποτε, αγαπημένα και φιλημένα. Και τη νύχτα, σας λέω, φαίνονται τα αστέρια, μα το στερέωμα σα να ναι αλλιώς. Πιο πυκνό, μοιάζει και σα μετακινημένη η θέση των αστερισμών. Εδώ τη Μεγάλη Άρκτο, τη λένε, Big Dipper, αλλά τι να το κάνεις; Εγώ πάλι σαν αρκούδα την βλέπω να σχηματίζεται σα λάμπει! Αγρια ομορφιά;
Μα «οι μεγάλες ανοιχτές πεδιάδες, οι όμορφοι λόφοι και οι χείμαρροι δεν θεωρούνται «άγρια φύση». Μόνο για τους λευκούς η φύση είναι «άγρια» και μόνο εκείνοι θεωρούν ότι είναι «μολυσμένη» με «άγρια» ζώα και «άγριους» ανθρώπους. Για τους Ινδιάνους η γη είναι ήμερη, γενναιόδωρη και περιβάλλει τους ανθρώπους με τις ευλογίες ενός Μεγάλου Μυστηρίου». Αυτά έλεγε ο Luther Standing Bear, ο αρχηγός της φυλής Ογκλάλα Λακότα Σιού, μάλλον πολύ σωστά. Όμως στην επιστροφή, ή τέλος πάντων σε μια ακόμη επιστροφή είναι ο μέγας Τενεσί Ουίλιαμς που φέρνει βόλτες στο μυαλό μου, από τον «Ορφέα στον Άδη». Και όλο σκέφτομαι πως «οι άγριες υπάρξεις αφήνουν δέρματα πίσω τους. Αφήνουν καθαρά δέρματα και δόντια κι άσπρα κόκκαλα πίσω τους κι αυτά είναι σημάδια που περνούν από τον έναν στον άλλο, για να μπορούν οι φυγάδες να ακολουθούν πάντα τους ομοίους τους…»… Αμήν.
plus>
Το σπίτι που μας φιλοξενεί, όλο φταγμένο απο τους ίδιους. Η Κρίσταλ δούλεψε στη Μασαχουσέτη στις φυλακές σε σκληρούς φυλακισμένους.
Με τη σύνταξη τη δικιά της και του άνδρα της πήγαν στο Τένεσι που δίνει αυτές τις εκτάσεις που βλέπεις για να βοηθήσουν σκυλάκια, γατάκια και ζωάκια γενικά να έχουν σπίτι. Δίνει χαμηλη φορολογία γι αυτό…Η φύση εδώ δεν παίζεται.
Δίπλα το Νάσβιλ, η πρωτεύουσα της μουσικής βιομηχανίας της χώρας και κοντά το Μέμφις του Ελβις Πρίσλει, γεννέτηρα που σκότωσαν τον Μάρτιν Λουθερ. Τις φωτογραφίες τραβά η Julie Makris θα ακολουθήσει κείμενο – νουβέλα απο μένα… Μέχρι τότε γεια μας με Τζακ Ντανιελς (η πατρίδα του-το πουλάνε σε βαρέλια)
Το υπέροχο σπίτι που βλέπεις, όλο γυαλί και πέτρα το έφτιαξαν όλο ΜΟΝΟΙ τους! Απίστευτο;
Το κοπάδι οι γαλοπούλες είναι άγριες και γενικώς περνούν μέσα απ’ το σπίτι τους…Περνάει και καμία αρκούδα αλλά δε βαριέσαι…
