Μήπως σας τσίμπησε κάτι στη θάλασσα; Πρώτες βοήθειες

Τα πιο συνηθισμένα ατυχήματα των διακοπών είναι το τσίμπημα της τσούχτρας και τα αγκάθια του αχινού. Μπορεί να μην εγκυμονούν σοβαρούς κινδύνους για την υγεία αλλά είναι ικανά να αναστατώσουν όλη την οικογένεια. Διαβάστε στο επιστημονικό άρθρο που ακολουθεί πως θα τα αντιμετωπίσετε αν συμβούν.

Της Χριστίνας Ι. Μπουντούρη
Γενικού – Οικογενειακού Ιατρού

Οι περισσότερες από τις μέδουσες που υπάρχουν στις ελληνικές θάλασσες δεν είναι τσούχτρες. Όλες οι μέδουσες τσιμπούν, αλλά τις περισσότερες φορές το τσίμπημα δεν είναι ενοχλητικό και μπορεί να μη γίνει καν αντιληπτό.
Τσούχτρες ονομάζουμε μόνο μερικά είδη μέδουσας, οι οποίες προκαλούν δυσάρεστη και επώδυνη αίσθηση στον άνθρωπο μετά την επαφή τους. Στην Ελλάδα το τσίμπημα της τσούχτρας σπάνια οδηγεί σε σοβαρά προβλήματα υγείας και μόνο σε ορισμένα ευαίσθητα και αλλεργικά άτομα.
Η σοβαρότητα των συμπτωμάτων από τα τσιμπήματα εξαρτάται από έναν μεγάλο αριθμό παραγόντων, συμπεριλαμβανομένου του είδους και του μεγέθους της μέδουσας, την ηλικία του ατόμου, τη διάρκεια της έκθεσης και την περιοχή του δέρματος που έγινε η επαφή.
Ορισμένα κοινά σημεία και συμπτώματα περιλαμβάνουν:
Άμεσος πόνος σαν κάψιμο
Κόκκινο δέρμα
Τα αποτυπώματα των πλοκαμιών στο δέρμα
Φαγούρα
Μούδιασμα
Σε πιο σοβαρά τσιμπήματα μπορεί να παρατηρηθούν:
Ναυτία - εμετός
Πονοκέφαλος - Ζάλη
Μυϊκοί σπασμοί - Πόνος στις αρθρώσεις
Πυρετός
Αδυναμία
Ταχυκαρδία
Δυσκολία στην αναπνοή
Απώλεια συνείδησης
Αντιμετώπιση
Αφαιρέστε τα πλοκάμια. Όταν έρθετε σε επαφή με μία μέδουσα μπορεί τα πλοκάμια της να αποκολληθούν και να κολλήσουν στο δέρμα σας.
Αφαιρέστε τυχόν εναπομείναντα πλοκάμια πλένοντας την περιοχή με άφθονο θαλασσινό νερό.
Αποφύγετε να χρησιμοποιήσετε γλυκό νερό, γιατί μπορεί να ενεργοποιήσει τα δηλητηριώδη κεντριά που είναι στο δέρμα σας και να διαχυθεί περισσότερο δηλητήριο.
Μην απομακρύνετε τα πλοκάμια με γυμνά χέρια, γιατί θα κολλήσουν στα δάχτυλα ούτε χρησιμοποιώντας πετσέτα ή κάποιο ρούχο, γιατί με το τρίψιμο της περιοχής θα εξαπλωθεί το δηλητήριο.
Ανακούφιση από τον πόνο και τον ερεθισμό.
Υπάρχει έντονη διαφωνία σχετικά με την ανακούφιση του πόνου και τη χρήση θερμών ή ψυχρών επιθεμάτων.
Ωστόσο, πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι το ζεστό νερό είναι πιο αποτελεσματικό, επειδή η θερμότητα μπορεί να μειώσει τη δραστικότητα του δηλητηρίου.
Στη συνέχεια αλείψτε την πάσχουσα περιοχή με κορτιζονούχο αλοιφή, ξύδι ή αμμωνία για να ανακουφιστείτε από το τσούξιμο και τη φαγούρα.
Αναζητήστε επείγουσα ιατρική αντιμετώπιση εάν τα τσιμπήματα καλύπτουν μεγάλες περιοχές του δέρματος, αν έχετε έντονα και σοβαρά συμπτώματα, αν δεν υποχωρούν μετά την εφαρμογή των τοπικών μέτρων και αν εμφανιστεί σοβαρή αλλεργική αντίδραση.
ΑΧΙΝΟΙ
Οι αχινοί στη συντριπτική τους πλειοψηφία δεν είναι δηλητηριώδεις και συγκεκριμένα στην Ελλάδα δεν έχουμε δηλητηριώδη είδη. Οι βλάβες προκαλούνται όταν τα αγκάθια τους μπουν στο δέρμα με αποτέλεσμα την πρόκληση πόνου, ερεθισμού και στη συνέχεια μπορεί να αναπτυχθούν κοκκιώματα.
Αντιμετώπιση
Βγείτε προσεκτικά από τη θάλασσα χωρίς να πατάτε το πόδι που έχουν μπει τα αγκάθια, γιατί θα εισχωρήσουν ακόμα πιο βαθειά. Μαλακώστε την περιοχή επαλείφοντας κάποια λιπαρή ουσία (ελαιόλαδο, baby oil, λάδι αντηλιακό) ή βάλτε το πόδι σας σε μια λεκάνη με ζεστό νερό και ξύδι για να μαλακώσει το δέρμα και να ανακουφιστείτε από τον πόνο.
Στη συνέχεια αφαιρέστε τα αγκάθια που προεξέχουν με τα δάχτυλα ή με ένα τσιμπιδάκι, αλλά με προσοχή χωρίς να τα σπάσετε.
Η διαδικασία αυτή μπορεί να είναι λίγο επώδυνη, αλλά είναι απαραίτητη για να μειωθεί ο πόνος και να ξεκινήσει η διαδικασία της επούλωσης.
Μόλις βγουν τα αγκάθια βάλτε λίγο αντισηπτικό ή οινόπνευμα στην περιοχή για να μην προκληθεί μόλυνση.
Σε περίπτωση που έχουν παραμείνει αγκάθια μέσα στο δέρμα μην προσπαθήσετε να τα βγάλετε με βελόνα, αλλά βάζετε συχνά επιθέματα με ξίδι (τα αγκάθια αποτελούνται από ανθρακικό ασβέστιο και το ξύδι τα διαλύει).
Πριν πάτε για ύπνο εμποτίστε μία πετσέτα με ξύδι, τυλίξτε την στο πόδι και αφήστε την όλο το βράδυ.
Επαναλάβετε την ίδια διαδικασία τις επόμενες μέρες και προσπαθείτε να μην πατάτε το πόδι σας.
Αναζητήστε ιατρική βοήθεια αν τα αγκάθια είναι πολλά, έχουν εισχωρήσει σε μεγάλο βάθος και πονάτε πολύ.

Χριστίνα Ι. Μπουντούρη
Γενικός – Οικογενειακός Ιατρός
Email: cbountouri@gmail.com
www.bountouri.gr
 .iatropedia.gr