του Στάθη Κεφαλούρου*
«Αυτός ο άνθρωπος παρουσιάζεται πραγματικά σαν θαυματοποιός και υπόσχεται ότι θα αλλάξει τα πάντα αλλά δεν μας λέει πώς…» είχε πει ο λόγιος μεταρρυθμιστής πολιτικός από την Πάτρα Δημήτριος Γούναρης αναφερόμενος στον Ελευθέριο Βενιζέλο. Δεν θα μπορούσε άραγε κάποιος να ισχυριστεί το ίδιο για το νεαρό πολιτικό Αλέξη Τσίπρα, που ζητούσε πριν μερικά χρόνια να γίνει για πρώτη φορά πρωθυπουργός;
Κάποιος άλλος βεβαίως θα μπορούσε να προβάλλει εύλογα τον αντίλογο πως η φράση αυτή του Δημητρίου Γούναρη μπορεί κάλλιστα να αντιστοιχηθεί σε πολλές περιστάσεις της ελληνικής πολιτικής ζωής, όπου ένας νέος και δυναμικός πολιτικός αξιώνει την διακυβέρνηση της Ελλάδας από τους παλιούς προκατόχους της.
Εκατό χρόνια μετά τους κοινοβουλευτικούς διαξιφισμούς Γούναρη Βενιζέλου έρχεται πριν λίγες μέρες ο καλός ποιητής και πολιτικός στοχαστής Κώστας Κουτσουρέλης με σκωπτικό ύφος να συνοψίσει την ιστορία της «προόδου» στην Ελλάδα ως εξής : Κόμμα Φιλελευθέρων έτεκεν Ένωση Κέντρου, Ένωση Κέντρου έτεκεν Πασόκ, Πασόκ έτεκεν Σύριζα. Παρά τον αφοριστικό χαρακτήρα του σχολίου, θα ήταν άδικο να μην αναγνωρίσει κανείς σπέρμα αληθείας σε αυτήν την διαδοχή.
Στο σημείο αυτό ας γίνει όμως μία σωτήρια διευκρίνιση. Η απόπειρα αυτή για παραλληλισμό βενιζελισμού και Σύριζα γίνεται τηρουμένων των αναλογιών. Γίνεται δηλαδή έχοντας επίγνωση της σημερινής πολιτικής κατάστασης καθώς επίσης και του ελλείμματος ποιότητας σε ιδέες και πολιτικό προσωπικό. Και ας ξεκαθαρίσουμε εξ αρχής πως μακάρι να μας κυβερνούσαν σήμερα πολιτικοί της παλιάς εκείνης σχολής ανεξαρτήτου στρατοπέδου. Γούναρης, Βενιζέλος, Τσαλδάρης ή Παπαναστασίου, ο οποιοσδήποτε θα ήταν προτιμότερος.
Αν λοιπόν η μεγάλη ιδέα της εποχής μας ήταν η ανάπτυξη, δηλαδή να βγούμε από τα μνημόνια απαλλασσόμενοι από την κηδεμονία των ξένων , εδώ ο Σύριζα, ναι, συμπεριφέρθηκε σαν τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Έθρεψε τον κακώς εννοούμενο λαϊκισμό, υποσχέθηκε πάρα πολλά δημιουργώντας μεγάλες ελπίδες και ανεκπλήρωτες προσδοκίες. Ρίσκαρε υπέρ του δέοντος χωρίς εγγυήσεις και παρά τις συμβουλές των σοφότερων και τελικώς γονάτισε την κοινωνία ηθικά και οικονομικά. Συνάμα έγινε και ο καλύτερος συνέταιρος των δυτικών δυνάμεων. Η μεγάλη δε ιδέα περί ανάπτυξης όχι μόνο δεν πραγματώθηκε αλλά δυστυχώς ναρκοθετήθηκε για τα επόμενα χρόνια και τις επόμενες κυβερνήσεις, όπως ακριβώς και τότε.
Και συνεχίζουμε συνοπτικά και με άλλα φαινόμενα ή σημεία που , φευ, φέρνουν τον Σύριζα κοντά στον βενιζελισμό, τηρουμένων των αναλογιών βεβαίως βεβαίως. Δημοσιοϋπαλληλική ιδεολογία, συγκεντρωτικό κράτος, φανερές και αφανέρωτες συναλλαγές με τα μεγαλύτερα οικονομικά συμφέροντα της χώρας, λαϊκισμός και διχασμός μέχρις εσχάτων. Κι όπως πάντα την βρώμικη δουλειά να την κάνουν κάποιοι επιλεγμένοι φανατικοί κρητικοί, όπως συνέβη και τότε με τα κρητικά τάγματα του Γύπαρη, που εκτέλεσαν τον Ίωνα Δραγούμη. Οπορτουνιστή τον ανέβαζε, οπορτουνιστή τον κατέβαζε ο Ίων Δραγούμης τον Βενιζέλο. Πόσες φορές το έχετε ακούσει αυτό για τον σημερινό πρωθυπουργό μας ; Πάρα πολλές.
Δικαίως λοιπόν ο Σύριζα δεν είχε αναστολές να συνεργαστεί και με κάτι άτσαλους ακροδεξιούς των Ανέλ, όπως άλλωστε και ο βενιζελισμός τότε είχε στις τάξεις του τους δικούς του περίεργους ακροδεξιούς, τα τάγματα εφόδου των ΕΕΕ (τα λεγόμενα τρία έψιλον, Εθνική Ένωσις Ελλάς), που ίδρυσαν στην Θεσσαλονίκη κάποιοι λίγοι πρόσφυγες από την Μικρά Ασία, και τα οποία διέλυσε αργότερα ο Μεταξάς.
Σε κάθε περίπτωση εγώ δεν θα γελούσα, αν ο Αλέξης Τσίπρας δήλωνε και βενιζελικός. Η οικειοποίηση του Ελευθέριου Βενιζέλου από την αριστερά δεν είναι άνευ αντικειμένου ούτε ανάξια μελέτης. Αν μάλιστα ο νεαρός πρωθυπουργός είχε το ήθος, την ευγένεια και την ευφυΐα του Ελευθέριου Βενιζέλου να κάνει νωρίτερα εκλογές για να απαγκιστρωθεί, τότε ναι, αλλά εδώ δυστυχώς ο νεαρός πρωθυπουργός δεν ομοιάζει σε τίποτα με τον Ελευθέριο Βενιζέλο, διότι στο μεταξύ έχει μεσολαβήσει ένας αιματηρός εμφύλιος και ο Σύριζα εκφράζει άριστα τα εμφυλιακά απωθημένα της δεκαετίας του σαράντα. Τώρα θα μου πείτε ότι ο Ελευθέριος Βενιζέλος ελευθέρωσε την Μακεδονία ενώ ο Τσίπρας την παρέδωσε. Ναι, και τότε όμως συνετελέσθη κάτι ακόμα βαρύτερο, εξαφανίστηκε ο ελληνισμός της ανατολής.