Παρασκευή, Ιανουαρίου 10

Η e-επικοινωνία θέλει τα… φίλτρα της

Πόσο επιβαρύνει την υγεία των ματιών η συνεχής ενασχόληση με τις οθόνες και πώς μπορούμε να προστατεύσουμε την όρασή μας

Η συνεχώς αυξανόμενη τα τελευταία χρόνια χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών δημιούργησε στους χειριστές τους μια σειρά από προβλήματα, στην πρόληψη και αντιμετώπιση των οποίων ο οφθαλμίατρος είναι πάντα ο πλέον ενδεδειγμένος. Είναι γεγονός ότι η τοποθέτηση Η/Υ στους χώρους εργασίας γίνεται πρόχειρα, με αποτέλεσμα διάφοροι παράμετροι, όπως το εργασιακό
περιβάλλον και η θέση του Η/Υ μέσα σε αυτό, ο τύπος της οθόνης, η θέση του χειριστή, η ψυχοσωματική του διάθεση, το ιατρικό οφθαλμολογικό του ιστορικό λαμβάνονται υπόψη πολύ λίγο έως καθόλου από τους διευθυντές, προϊσταμένους, εργοδότες και κυρίως από τους ίδιους τους χειριστές.
Τα οφθαλμικά ενοχλήματα διαφέρουν ως προς την ένταση από μια ελαφρά και μάλλον απροσδιόριστη αίσθηση ενόχλησης και οπτικής κόπωσης μέχρι σημαντικών συμπτωμάτων, όπως κεφαλαλγία, δακρύρροια, τσούξιμο, κοκκίνισμα, θόλωση της όρασης, φωτοφοβία, ναυτία και αίσθημα βάρους στον βολβό, συμπτώματα που στο σύνολό τους χαρακτηρίζονται ως ασθενοπικά ενοχλήματα.

Με τα μάτια στον υπολογιστή

Τα αίτια αυτών των ενοχλημάτων πρέπει να αναζητηθούν στις παραμέτρους που περιγράψαμε πιο πάνω. Αναφερόμενοι στην κατάσταση της υγείας των οφθαλμών των χειριστών πρέπει να γνωρίζουμε ότι τα άτομα που παρουσιάζουν κάποιας μορφής ετεροφορία και ειδικά εξωφορία στην κοντινή απόσταση έχουν μεγάλες πιθανότητες να παρουσιάσουν ασθενοπικά ενοχλήματα.
Επίσης άτομα με αδυναμία σύγκλισης, με διαθλαστικές ανωμαλίες αδιόρθωτες ή κακά διορθωμένες (κυρίως υπερμετρωπία και αστιγματισμό) είναι πολύ πιθανό να παραπονεθούν για διάφορες μορφές ενοχλήσεων από τους οφθαλμούς.
Το εργασιακό περιβάλλον είναι ένας παράγοντας με σπουδαίο ρόλο στην παρουσία ή όχι ασθενοπικών ενοχλημάτων, ξηρή ατμόσφαιρα, καπνός, μη ελεγχόμενη θερμοκρασία ελλιπής εξαερισμός, θόρυβος, κακή εργονομία και λάθος φωτισμός είναι παράμετροι με σημαντικό ποσοστό στην εμφάνιση των οφθαλμικών προβλημάτων.
Ο τύπος της οθόνης, ο συνολικός χρόνος έκθεσης και η θέση της σε σχέση με τον χειριστή σίγουρα θα πρέπει να τοποθετηθούν στις πρώτες θέσεις όσον αφορά τον βαθμό σπουδαιότητας. Οθόνες μικρών διαστάσεων, που αντανακλούν τον γύρω φωτισμό, που βρίσκονται σε απόσταση μικρότερη των 60 cm και ψηλότερα σε σχέση με τη διεύθυνση του βλέμματος προκαλούν αρκετά ενοχλήματα στους χειριστές τους.
Αυτό που πρέπει να τονίσουμε είναι ότι η χρήση Η/Υ δεν προκαλεί μόνιμες οφθαλμικές βλάβες ή ανωμαλίες. Η πρόκληση όμως ασθενοπικών ενοχλημάτων, η οποία όπως είπαμε οφείλεται στη συνεργική δράση μιας σειράς ενοχοποιητικών παραγόντων, δημιουργεί αρκετά προβλήματα στους χειριστές τους.
Συνοπτικά προτείνεται μια σειρά μέτρων που ξεκινούν από τον χειριστή και τελειώνουν στο εργασιακό περιβάλλον.
Μια καλή οφθαλμολογική εξέταση είναι το πρώτο που πρέπει να γίνει ώστε οι διάφοροι ενοχοποιητικοί παράγοντες να επισημανθούν ή να αποκλεισθούν αντίστοιχα, το αποτέλεσμα δε της εξέτασης είναι σημαντικό γιατί θα ξεχωρίσει τα άτομα υψηλής επικινδυνότητας για ασθενοπικά ενοχλήματα.

Ο χώρος εργασίας

Στο εργασιακό περιβάλλον πρέπει πρωταρχικά να γίνει μια καλή εργονομική μελέτη, ο φωτισμός του χώρου να είναι ανάλογος των διαστάσεων του δωματίου και να λαμβάνει υπόψη την ηλικία και την οφθαλμολογική κατάσταση του χειριστή.
Προτιμότερο είναι να αποφεύγονται χώροι στους οποίους δεν υπάρχει εξωτερικός φωτισμός, αντίθετα να προτιμούνται εκείνοι οι οποίοι διαθέτουν φυσικό φωτισμό στη μία τους μόνο πλευρά.
Αναγκαία είναι η απομάκρυνση πηγών φωτισμού που προκαλούν αντανακλάσεις στην οθόνη, ενώ καλό θα ήταν να εργαζόμαστε σε μια απόσταση 60-80 cm από αυτήν.
Ακόμη, προσοχή πρέπει να δείξουμε τόσο στο κάθισμά μας όσο και στην οθόνη, προκειμένου να βρίσκεται λίγο χαμηλότερα σε σχέση με τη διεύθυνση του βλέμματός μας. Σημαντική είναι επίσης η επιλογή του τύπου της οθόνης. Προτιμότερες είναι η χαμηλής ακτινοβολίας, αντι-reflex, κινητές και ρυθμιζόμενες σε σχέση με το επίπεδο εργασίας, μεγέθους δε 19 ή 21 ιντσών. Τέλος, η μείωση του υπάρχοντος θορύβου, η διατήρηση μιας καθαρής ατμόσφαιρας και ιδανικής θερμοκρασίας στο εργασιακό περιβάλλον αποτελούν βασικά στοιχεία ώστε να μειωθούν οι εμφανίσεις ασθενοπικών ενοχλημάτων.
Συμπερασματικά λοιπόν η προσοχή όλων πρέπει να εστιάζεται τόσο στον χειριστή όσο και στα χαρακτηριστικά του Η/Υ και του περιβάλλοντος χώρου, ώστε να μειωθεί η εμφάνιση ασθενοπικών ενοχλημάτων και να αυξηθεί η απόδοση του εργαζομένου.

Πώς να σώσετε τα μάτια σας

Δεδομένου ότι οι περισσότεροι άνθρωποι περνούν πολλές ώρες μπροστά από μια οθόνη ακόμη και στο σπίτι τους – από τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές και τις τηλεοράσεις έως τα smartphones και τα tablets – είναι σημαντικό να ακολουθήσει κανείς τους πρακτικούς αυτούς κανόνες με στόχο την προστασία των ματιών.
Να κοιτάτε μακριά. Κάθε 20-30 λεπτά να σηκώνετε τα μάτια από την οθόνη και να κοιτάζετε για λίγα λεπτά κάτι που βρίσκεται τουλάχιστον έξι μέτρα μακριά σας. «Τα μάτια είναι σχεδιασμένα να αλλάζουν το εύρος της εστίασής τους, κοιτάζοντας άλλοτε μακριά κι άλλοτε κοντά» λέει ο κ. Δατσέρης. «Οταν λοιπόν κάνουμε ένα διάλειμμα από την κοντινή όραση και κοιτάξουμε μακριά, οι οφθαλμικοί μύες ξεκουράζονται».
Μην επικοινωνείτε με e-mail. Τα μάτια ξεραίνονται όταν κοιτάζουμε μια οθόνη επειδή βλεφαρίζουμε λιγότερο συχνά απ’ ό,τι πρέπει. Η συζήτηση με άλλα άτομα, είτε διά ζώσης είτε στο τηλέφωνο, προκαλεί περισσότερο βλεφάρισμα και μπορεί να αποδειχθεί σωτήρια.
Να τρώτε παχιά ψάρια. Μια άλλη αιτία ξηρότητας των ματιών είναι η έλλειψη ωμέγα-3 λιπαρών οξέων από τη διατροφή. Επειδή ο οργανισμός δεν μπορεί να παράγει μόνος του αυτό το είδος λίπους, φροντίστε να τρώτε άφθονα πλούσια σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα όπως τα λιπαρά ψάρια (σολομός, τόνος, σκουμπρί, σαρδέλα, πέστροφα, ρέγγα) και εμπλουτισμένα τρόφιμα.
Απαραίτητες είναι τουλάχιστον δύο μερίδες λιπαρά ψάρια την εβδομάδα.
Μην τρώτε μπροστά στην οθόνη. Για να ξεκουράζετε τα μάτια σας, αποφεύγετε να τρώτε μπροστά σε οθόνη εντός και εκτός σπιτιού. Φροντίστε επίσης να μη διαβάζετε την ώρα που τρώτε.
Αν είστε εργαζόμενοι σε γραφείο, καλό είναι να φροντίσετε να τρώτε εκτός γραφείου κάθε μεσημέρι ώστε στη διαδρομή να κοιτάζετε μακριά και να ξεκουράζετε ακόμη περισσότερο τα μάτια σας.
Χρησιμοποιήστε τεχνητά δάκρυα. Αν τα μάτια σας είναι ξηρά και τα νιώθετε κουρασμένα, συμβουλευθείτε τον οφθαλμίατρό σας για να σας δώσει τεχνητά δάκρυα. Αυτά μπορεί να είναι ιδιαιτέρως απαραίτητα για τους χρήστες φακών επαφής.
Ο κ. Ιωάννης Ι. Δατσέρης, MD, PhD, FEBO, είναι χειρουργός οφθαλμιάτρος, αντιπρόεδρος Εταιρείας Υαλοειδούς Αμφιβληστροειδούς.
.tovima.gr