Ασύμβατες ευθείες για το Διεθνές Δικαστήριο-Η
Τουρκία, όταν αποφασίσει να ανακηρύξει ΑΟΖ στην περιοχή νοτίως της
Κρήτης, δεν θα επιτρέψει όχι μόνο τις έρευνες και γεωτρήσεις για
υδρογονάνθρακες, αλλά και την αλιεία στη συγκεκριμένη περιοχή
Καθώς η κυβέρνηση μετατρέπεται σε καλοχαιρέτα
της Τουρκίας (κάθε λίγο και λιγάκι στέλνει συλλυπητήρια στους Τούρκους,
το πλέον πρόσφατο εκείνο του Ελληνα ΥΠΕΞ προς την Τουρκία για το
πολύνεκρο δυστύχημα από χιονοστιβάδα), έχει ενδιαφέρον να αναδειχθεί μία
ακόμη λάθος επιλογή-εκείνη του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης.
O Mανώλης Μουράτογλου θα γράψει στο geoeurope.org για τις Ασύμβατες ευθείες για τη Χάγη.
Στον ιστότοπο του GeoEurope δημοσιεύτηκε στις 29/12/2019 κείμενο των Βαγγέλη Χωραφά & Παύλου Χρήστου με τίτλο «Υπάρχει δρόμος για τη Χάγη;».
Από τότε φαίνεται ότι έχουν εμφανιστεί δύο ασύμβατοι δρόμοι.
Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, θεωρώντας ως μοναδική διαφορά την οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ, έριξε το διπλωματικό γάντι στην Τουρκία, καλώντας τη γειτονική χώρα στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης «το οποίο θα αποφανθεί για το ποιος τελικά έχει δίκιο και το ποιος έχει άδικο».
Πρόκειται για την πάγια θέση των ελληνικών κυβερνήσεων από το 1974,
την οποία επανέλαβε και η σημερινή κυβέρνηση και δείχνει τον ελληνικό
δρόμο.
Ο ΤΟΥΡΚΙΚΟΣ ΔΡΟΜΟΣ
Η απάντηση από την πλευρά της Τουρκίας, εμφανίστηκε άμεσα. Την Πέμπτη, 23/1 ο Τούρκος υπουργός Άμυνας Χουλουσί Ακάρ, ζήτησε την αποστρατιωτικοποίηση 16 νησιών του Αιγαίου, από τα 23 που έχει στρατιωτικοποιήσει η Ελλάδα, κατά παράβαση των διεθνών συνθηκών. Αναφέρθηκε, επίσης, στο παράδοξο με τα 6 και τα 10 ναυτικά μίλια που δεν υπάρχει σε καμία άλλη χώρα.
Την ίδια ημέρα, ο διευθυντής Αεροναυτιλίας, Ναυσιπλοΐας και Συνόρων του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών Τσαγκατάι Ερτσιγές, σε ανάρτησή του στο Twitter, αναδημοσίευσε έγγραφο του τουρκικού ΥΠΕΞ, στο οποίο αναπαράγονται οι πάγιες θέσεις της Τουρκίας για το Αιγαίο.
Σύμφωνα με το έγγραφο, η Τουρκία και η Ελλάδα που είναι τα δύο παράκτια κράτη, έχουν νόμιμα δικαιώματα και συμφέροντα στο Αιγαίο. Από εκεί και πέρα αναπαράγονται οι διεκδικήσεις της Τουρκίας στο Αιγαίο που αφορούν την αποστρατιωτικοποίηση των νησιών, την υφαλοκρηπίδα, τα χωρικά ύδατα, τον εναέριο χώρο, την ΑΟΖ, την έρευνα και διάσωση κ.λ.π.
Σύμφωνα με το yektinreport.com της 23/1, ο Τσαγκατάι Ερτσιγές μιλώντας στο πανεπιστήμιο της Άγκυρας ανακοίνωσε ότι η Τουρκία, όταν αποφασίσει να ανακηρύξει ΑΟΖ στην περιοχή νοτίως της Κρήτης, δεν θα επιτρέψει όχι μόνο τις έρευνες και γεωτρήσεις για υδρογονάνθρακες, αλλά και την αλιεία στη συγκεκριμένη περιοχή.
Ο ίδιος εκτίμησε ότι για την ολοκλήρωση των διαδικασιών για την οριοθέτηση οικοπέδων στην περιοχή που αφορά το μνημόνιο Τουρκίας-Λιβύης (και επικαλύπτει την ελληνική υφαλοκρηπίδα) και ανάθεση των ερευνών στην τουρκική κριτική εταιρία ΤΡΑΟ, θα χρειασθεί διάστημα έως και έξι μηνών.
Σε γενικές γραμμές, η Τουρκία δεν υποχωρεί από τις θέσεις της και τη μεθοδολογία που έχει επιλέξει για την επίλυση των ελληνοτουρκικών διαφορών, μέσα από το διμερή διάλογο. Οι όποιες αναφορές γίνονται από Τούρκους αξιωματούχους για τη χρησιμοποίηση του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης ως μέσου επίλυσης των διαφορών, αναφέρονται, στην καλύτερη περίπτωση, στο σύνολο των θεμάτων που θέτει η Άγκυρα και όχι των δύο, υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ, που αναγνωρίζει η Αθήνα.
Η ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗ ΜΕΣΟΛΑΒΗΣΗ
Σύμφωνα με πληροφορίες του Τύπου, μετά τις τουρκικές απειλές που μπορεί να οδηγήσουν σε κρίση στην περιοχή και για την αντιμετώπιση κάθε πιθανού ενδεχομένου, Αθήνα και Ουάσιγκτον δημιουργούν μια ανοιχτή γραμμή επικοινωνίας.
Η αμερικανική πρωτοβουλία για την οποία έχουν γραφτεί πολλά μετά την επίσκεψη του Κυριάκου Μητσοτάκη στις ΗΠΑ, θα αναπτυχθεί μέσω του βοηθού υφυπουργού Εξωτερικών για την Ευρασία, Ματ Πάλμερ, ο οποίος, πιθανώς, θα μεταβεί σε Αθήνα και Άγκυρα, και, ενδεχομένως, στο εξής θα λειτουργήσει ως η «γέφυρα» μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας για τα προβλήματα.
Σε μερίδα του Τύπου εμφανίζονται συγκρίσεις του ρόλου του Ματ Πάλμερ με αυτόν του Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ, ο οποίος τον Ιανουάριο του 1996 παρενέβη προκειμένου να αποκλιμακωθεί η κρίση των Ιμίων, με το «no ships, no troops, no flags». Θεωρείται ότι η αμερικανική πρωτοβουλία διασφαλίζει ότι αν συμβεί κάτι παρόμοιο, θα υπάρξει αποτελεσματική παρέμβαση από την πλευρά των ΗΠΑ.
Φαίνεται ότι το όλο το θέμα της αμερικανικής μεσολάβησης εστιάζει στη διπλωματική ρητορική για αποκλιμάκωση των εντάσεων γενικώς, και όχι στην αποκλιμάκωση μιας –ήδη μεθοδευόμενης από την Τουρκία– κρίσης «γκριζαρίσματος» της επήρειας του Καστελόριζου στην ΑΟΖ, μέσω σεισμικών ερευνών, ή της ανάλογης επήρειας της Κρήτης. Αναφερόμαστε δηλαδή, στο de facto ξεπέρασμα από την πλευρά της Άγκυρας αυτού, που υποτίθεται ότι στηρίζει ως τουρκικό όριο προκλήσεων η Ουάσιγκτον, ή με άλλα λόγια της λεγόμενης άτυπης ελληνικής «κόκκινης γραμμής» στην ΑΟΖ όπως διακηρύσσεται από την ελληνική διπλωματία ότι θα προκαλέσει αντιδράσεις της ελληνικής πλευράς.
Πρόκειται για κατάσταση που θυμίζει το «γκριζάρισμα» των Ιμίων. Αυτού του τύπου η αμερικανική μεσολάβηση φαίνεται ότι πρωτίστως αποσκοπεί στον έλεγχο της ελληνικής αντίδρασης σε ενδεχόμενη τουρκική ενέργεια και όχι στην πρόληψη μιας τουρκικής πρόκλησης.
Το δίδαγμα της διαχείρισης της κρίσης των Ιμίων, για το πώς πρέπει να κινηθεί σήμερα η Ελλάδα, είναι σαφές. Πρέπει η ελληνική αντίδραση να καταστεί απρόβλεπτη για να μπορέσει να μετακινήσει την οποιαδήποτε αμερικανική διαμεσολάβηση –αλλά και για να έχει πιθανότητες επιτυχούς αντιμετώπισης της όποιας πρόκλησης– από την αποκλιμάκωση της κρίσης αφού συμβεί, όπως στη περίπτωση των Ιμίων, στην αποκλιμάκωση της κρίσης πριν συμβεί. Δηλαδή η όποια αμερικανική μεσολάβηση να ενισχύσει πρακτικά την αποτροπή και την πρόληψη των κρίσεων. Η μη προβλεψιμότητα στην αποτροπή, δεν ταυτίζεται με την εικόνα του σοβαρού και αξιόπιστου συμμάχου που επιθυμεί να προωθήσει το Μαξίμου. Πρόκειται για δύο στρατηγικές που δεν αλληλοαποκλείονται.
Αν αυτό δεν επιτευχθεί και η αμερικανική διαμεσολάβηση ακολουθήσει την πεπατημένη του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, τότε η Αθήνα κινδυνεύει να βρεθεί μπροστά σε νέα Ίμια. Στην περίπτωση αυτή, η Ελλάδα ρισκάρει να συρθεί στη Χάγη ή σε οποιαδήποτε άλλη διαμεσολάβηση από μειονεκτική θέση και για όλα τα θέματα που θέτει η Τουρκία.
Συμπερασματικά, είναι εμφανές ότι η Τουρκία υπερβαίνει τις δυνατότητές της και προσπαθεί να δημιουργήσει τετελεσμένα εκμεταλλευόμενη κενά επιρροής και ασφάλειας. Δεν θα αργήσει όμως να κατευθυνθεί προς την αναθεώρηση αυτής της στρατηγικής. Απέναντι σε αυτές τις εξελίξεις, η Αθήνα θα πρέπει να δείξει ότι διαθέτει τη πολιτική βούληση για να αντιμετωπίσει τη κατάσταση, περιλαμβανομένης και της αμερικανικής διαμεσολάβησης.
O Mανώλης Μουράτογλου θα γράψει στο geoeurope.org για τις Ασύμβατες ευθείες για τη Χάγη.
Στον ιστότοπο του GeoEurope δημοσιεύτηκε στις 29/12/2019 κείμενο των Βαγγέλη Χωραφά & Παύλου Χρήστου με τίτλο «Υπάρχει δρόμος για τη Χάγη;».
Από τότε φαίνεται ότι έχουν εμφανιστεί δύο ασύμβατοι δρόμοι.
Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, θεωρώντας ως μοναδική διαφορά την οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ, έριξε το διπλωματικό γάντι στην Τουρκία, καλώντας τη γειτονική χώρα στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης «το οποίο θα αποφανθεί για το ποιος τελικά έχει δίκιο και το ποιος έχει άδικο».
Ο ΤΟΥΡΚΙΚΟΣ ΔΡΟΜΟΣ
Η απάντηση από την πλευρά της Τουρκίας, εμφανίστηκε άμεσα. Την Πέμπτη, 23/1 ο Τούρκος υπουργός Άμυνας Χουλουσί Ακάρ, ζήτησε την αποστρατιωτικοποίηση 16 νησιών του Αιγαίου, από τα 23 που έχει στρατιωτικοποιήσει η Ελλάδα, κατά παράβαση των διεθνών συνθηκών. Αναφέρθηκε, επίσης, στο παράδοξο με τα 6 και τα 10 ναυτικά μίλια που δεν υπάρχει σε καμία άλλη χώρα.
Την ίδια ημέρα, ο διευθυντής Αεροναυτιλίας, Ναυσιπλοΐας και Συνόρων του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών Τσαγκατάι Ερτσιγές, σε ανάρτησή του στο Twitter, αναδημοσίευσε έγγραφο του τουρκικού ΥΠΕΞ, στο οποίο αναπαράγονται οι πάγιες θέσεις της Τουρκίας για το Αιγαίο.
Σύμφωνα με το έγγραφο, η Τουρκία και η Ελλάδα που είναι τα δύο παράκτια κράτη, έχουν νόμιμα δικαιώματα και συμφέροντα στο Αιγαίο. Από εκεί και πέρα αναπαράγονται οι διεκδικήσεις της Τουρκίας στο Αιγαίο που αφορούν την αποστρατιωτικοποίηση των νησιών, την υφαλοκρηπίδα, τα χωρικά ύδατα, τον εναέριο χώρο, την ΑΟΖ, την έρευνα και διάσωση κ.λ.π.
Σύμφωνα με το yektinreport.com της 23/1, ο Τσαγκατάι Ερτσιγές μιλώντας στο πανεπιστήμιο της Άγκυρας ανακοίνωσε ότι η Τουρκία, όταν αποφασίσει να ανακηρύξει ΑΟΖ στην περιοχή νοτίως της Κρήτης, δεν θα επιτρέψει όχι μόνο τις έρευνες και γεωτρήσεις για υδρογονάνθρακες, αλλά και την αλιεία στη συγκεκριμένη περιοχή.
Ο ίδιος εκτίμησε ότι για την ολοκλήρωση των διαδικασιών για την οριοθέτηση οικοπέδων στην περιοχή που αφορά το μνημόνιο Τουρκίας-Λιβύης (και επικαλύπτει την ελληνική υφαλοκρηπίδα) και ανάθεση των ερευνών στην τουρκική κριτική εταιρία ΤΡΑΟ, θα χρειασθεί διάστημα έως και έξι μηνών.
Σε γενικές γραμμές, η Τουρκία δεν υποχωρεί από τις θέσεις της και τη μεθοδολογία που έχει επιλέξει για την επίλυση των ελληνοτουρκικών διαφορών, μέσα από το διμερή διάλογο. Οι όποιες αναφορές γίνονται από Τούρκους αξιωματούχους για τη χρησιμοποίηση του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης ως μέσου επίλυσης των διαφορών, αναφέρονται, στην καλύτερη περίπτωση, στο σύνολο των θεμάτων που θέτει η Άγκυρα και όχι των δύο, υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ, που αναγνωρίζει η Αθήνα.
Η ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗ ΜΕΣΟΛΑΒΗΣΗ
Σύμφωνα με πληροφορίες του Τύπου, μετά τις τουρκικές απειλές που μπορεί να οδηγήσουν σε κρίση στην περιοχή και για την αντιμετώπιση κάθε πιθανού ενδεχομένου, Αθήνα και Ουάσιγκτον δημιουργούν μια ανοιχτή γραμμή επικοινωνίας.
Η αμερικανική πρωτοβουλία για την οποία έχουν γραφτεί πολλά μετά την επίσκεψη του Κυριάκου Μητσοτάκη στις ΗΠΑ, θα αναπτυχθεί μέσω του βοηθού υφυπουργού Εξωτερικών για την Ευρασία, Ματ Πάλμερ, ο οποίος, πιθανώς, θα μεταβεί σε Αθήνα και Άγκυρα, και, ενδεχομένως, στο εξής θα λειτουργήσει ως η «γέφυρα» μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας για τα προβλήματα.
Σε μερίδα του Τύπου εμφανίζονται συγκρίσεις του ρόλου του Ματ Πάλμερ με αυτόν του Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ, ο οποίος τον Ιανουάριο του 1996 παρενέβη προκειμένου να αποκλιμακωθεί η κρίση των Ιμίων, με το «no ships, no troops, no flags». Θεωρείται ότι η αμερικανική πρωτοβουλία διασφαλίζει ότι αν συμβεί κάτι παρόμοιο, θα υπάρξει αποτελεσματική παρέμβαση από την πλευρά των ΗΠΑ.
Φαίνεται ότι το όλο το θέμα της αμερικανικής μεσολάβησης εστιάζει στη διπλωματική ρητορική για αποκλιμάκωση των εντάσεων γενικώς, και όχι στην αποκλιμάκωση μιας –ήδη μεθοδευόμενης από την Τουρκία– κρίσης «γκριζαρίσματος» της επήρειας του Καστελόριζου στην ΑΟΖ, μέσω σεισμικών ερευνών, ή της ανάλογης επήρειας της Κρήτης. Αναφερόμαστε δηλαδή, στο de facto ξεπέρασμα από την πλευρά της Άγκυρας αυτού, που υποτίθεται ότι στηρίζει ως τουρκικό όριο προκλήσεων η Ουάσιγκτον, ή με άλλα λόγια της λεγόμενης άτυπης ελληνικής «κόκκινης γραμμής» στην ΑΟΖ όπως διακηρύσσεται από την ελληνική διπλωματία ότι θα προκαλέσει αντιδράσεις της ελληνικής πλευράς.
Πρόκειται για κατάσταση που θυμίζει το «γκριζάρισμα» των Ιμίων. Αυτού του τύπου η αμερικανική μεσολάβηση φαίνεται ότι πρωτίστως αποσκοπεί στον έλεγχο της ελληνικής αντίδρασης σε ενδεχόμενη τουρκική ενέργεια και όχι στην πρόληψη μιας τουρκικής πρόκλησης.
Το δίδαγμα της διαχείρισης της κρίσης των Ιμίων, για το πώς πρέπει να κινηθεί σήμερα η Ελλάδα, είναι σαφές. Πρέπει η ελληνική αντίδραση να καταστεί απρόβλεπτη για να μπορέσει να μετακινήσει την οποιαδήποτε αμερικανική διαμεσολάβηση –αλλά και για να έχει πιθανότητες επιτυχούς αντιμετώπισης της όποιας πρόκλησης– από την αποκλιμάκωση της κρίσης αφού συμβεί, όπως στη περίπτωση των Ιμίων, στην αποκλιμάκωση της κρίσης πριν συμβεί. Δηλαδή η όποια αμερικανική μεσολάβηση να ενισχύσει πρακτικά την αποτροπή και την πρόληψη των κρίσεων. Η μη προβλεψιμότητα στην αποτροπή, δεν ταυτίζεται με την εικόνα του σοβαρού και αξιόπιστου συμμάχου που επιθυμεί να προωθήσει το Μαξίμου. Πρόκειται για δύο στρατηγικές που δεν αλληλοαποκλείονται.
Αν αυτό δεν επιτευχθεί και η αμερικανική διαμεσολάβηση ακολουθήσει την πεπατημένη του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, τότε η Αθήνα κινδυνεύει να βρεθεί μπροστά σε νέα Ίμια. Στην περίπτωση αυτή, η Ελλάδα ρισκάρει να συρθεί στη Χάγη ή σε οποιαδήποτε άλλη διαμεσολάβηση από μειονεκτική θέση και για όλα τα θέματα που θέτει η Τουρκία.
Συμπερασματικά, είναι εμφανές ότι η Τουρκία υπερβαίνει τις δυνατότητές της και προσπαθεί να δημιουργήσει τετελεσμένα εκμεταλλευόμενη κενά επιρροής και ασφάλειας. Δεν θα αργήσει όμως να κατευθυνθεί προς την αναθεώρηση αυτής της στρατηγικής. Απέναντι σε αυτές τις εξελίξεις, η Αθήνα θα πρέπει να δείξει ότι διαθέτει τη πολιτική βούληση για να αντιμετωπίσει τη κατάσταση, περιλαμβανομένης και της αμερικανικής διαμεσολάβησης.