Παρασκευή, Απριλίου 17

Η ύφεση θα είναι βαθιά - Χρειαζόμαστε σχέδια στήριξης αλλά και αναδιάρθρωσης της οικονομίας

Χρήστος Καψάλης
Άρθρο: Χρήστος Καψάλης

 Στις 30 Μαρτίου ο κ. Σταικούρας δήλωνε ότι εάν η κρίση διαρκέσει και τους επόμενους δύο μήνες, η ύφεση στη χώρα θα είναι κοντά στο 3% και το β' εξάμηνο θα έχει θετικά χαρακτηριστικά. Ταυτόχρονα το υπουργείο Οικονομικών, σε συνεργασία με τον Οργανισμό Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους (ΟΔΔΗΧ), εκτιμούσαν ότι η ελληνική οικονομία μπορεί να αντεπεξέλθει με επάρκεια τους επόμενους 2- 3 μήνες, χωρίς να γίνει χρήση του «μαξιλαριού» ασφαλείας.
Μία εβδομάδα αργότερα, ο κ. Σταϊκούρας έκανε λόγο για ύφεση στην ελληνική οικονομία κοντά στο 4%, ενώ παράλληλα τόνισε πως η κυβέρνηση έχει συνολικά 37 δισ. ευρώ διαθέσιμα για τη στήριξή της πέραν των ευρωπαϊκών μέτρων.
Τι σημαίνει αυτή η αλλαγή θέσης και πρόβλεψης; Προφανώς ότι η κυβέρνηση αν και γνωρίζει ότι η ύφεση θα έχει μεγαλύτερο βάθος δεν θέλει να το ανακοινώσει για να μη φοβηθεί η κοινωνία και για να μην αυξηθούν οι διεκδικήσεις και οι απαιτήσεις.
Ωστόσο η πραγματικότητα είναι πως η ύφεση της ελληνικής οικονομίας θα κυμανθεί από 5% στην πιο αισιόδοξη εκδοχή ενώ δεν αποκλείεται να ξεπεράσει το 8  ή και το 9% εάν οι διεθνείς συνθήκες παραμείνουν δυσχερείς.

Ακόμη και αν η επιδημία δεν επανέλθει  στο τέλος του Φθινοπώρου ή τον επόμενο χειμώνα,  ο φόβος νέας εξάπλωσης του κορωνοϊού, θα συνεχίσει να υφίσταται, θα διατηρεί σε ισχύ αρκετά περιοριστικά μέτρα και το πιθανότερο είναι ότι ο αυτοπεριορισμός των πολιτών ως μέτρο αυτοπροστασίας θα αλλάξει για μεγάλο χρονικό διάστημα ή και για πάντα σε ορισμένους τομείς, τον τρόπο που κινούμαστε, ψωνίζουμε, ταξιδεύουμε, διασκεδάζουμε, εργαζόμαστε.
Δεν είναι τυχαίο ότι στελέχη του ΔΝΤ δήλωσαν ότι είναι απίθανο τα μέτρα να πάψουν να υφίστανται στο σύνολό τους πριν περάσουν δύο τετράμηνα.

Ας αναρωτηθούμε:
Θα είναι ανοιχτά όλα τα σύνορα το καλοκαίρι,  μέχρι το τέλος του χρόνου και τον επόμενο χειμώνα;
Θα μπορεί ο καθένας να ταξιδέψει ελεύθερα ή θα χρειάζονται προηγούμενοι έλεγχοι και πιστοποιήσεις;
Θα τολμούν οι άνθρωποι να ταξιδέψουν με αεροπλάνα, πλοία, τρένα και κρουαζιερόπλοια και σε τι ποσοστό θα μειωθούν αυτές οι μετακινήσεις;
Θα διοργανώνονται εκθέσεις και αν ναι με ποιους όρους εξασφάλισης της μη ασφυκτικής συμμετοχής σε περιορισμένο χώρο;
Θα επανέλθουν γρήγορα οι άνθρωποι σε χώρους μαζικής συνεύρεσης, συνεστίασης, εκδηλώσεων, δραστηριοτήτων;
Θα ισχύουν οι προηγούμενοι κανόνες για την λειτουργία των χώρων εστίασης, των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς, των σχολείων και των πανεπιστημίων;
Οι απαντήσεις στα προηγούμενα ερωτήματα αλλά και σε πολλά άλλα -όταν υπάρξουν-, θα μας δώσουν πληροφορίες για το πραγματικό μέγεθος της ύφεσης που θα αντιμετωπίσει τόσο η Ελλάδα όσο και η παγκόσμια κοινωνία και οικονομία.
Στη χειρότερη περίπτωση ίσως βρεθούμε αντιμέτωποι με το μεγαλύτερο οικονομικό κραχ όλων των εποχών.
Στην πλέον αισιόδοξη εκδοχή, η ύφεση θα είναι μεν βαθιά αλλά αναστρέψιμη με τα κατάλληλα μέτρα στήριξης αλλά και κίνητρα για αναδιάρθρωση της οικονομίας.

Πρέπει από τώρα η Ελλάδα να καταστρώσει σχέδιο για την επόμενη ημέρα.
Ας σκεφτούμε όμως ότι κάθε μεγάλη κρίση προσφέρει και μια μεγάλη ευκαιρία.

Η πανδημία του covid-19 μας υπενθύμισε τη σημασία δομών και αξιών που είχαμε λησμονήσει ή είχαμε υποβαθμίσει ή παραμερίσει χάριν της κοινωνίας της ευδαιμονίας και της κερδοσκοπίας. Μας ανάγκασε να θυμηθούμε ότι η συλλογική δράση σε πολλές περιπτώσεις είναι σημαντικότερη της ατομικής, ότι αν προτάσσουμε την αξία της αλληλεγγύης όχι μόνο στις δύσκολες για μας στιγμές αλλά και στην καθημερινότητά μας, θα ζούμε σε μια πολύ καλύτερη και δικαιότερη κοινωνία.
Είναι ευκαιρία ο παγκοσμιοποιημένος καπιταλισμός να επανεξετάσει  τις πολιτικές του, τις αξίες του, την ίδια την υπαρξιακή δομή του.
Προφυλάσσοντας πρωτίστως τις έννοιες της Δημοκρατίας, των ατομικών δικαιωμάτων και ελευθεριών,  καθώς και τις αξίες του ανθρωπισμού και της αλληλεγγύης, να εντάξει σοσιαλιστικής αντίληψης πολιτικές καθώς μόνο έτσι μπορεί να αναδιαρθρωθεί η οικονομία και ταυτόχρονα να προστατευθούν ή να ανακατανεμηθούν οι θέσεις εργασίας και να προστατευθούν οι αδύναμες κοινωνικές ομάδες.
Θα πρέπει να επαναπροσδιοριστεί η σημασία των ποιοτικών και σύγχρονων συστημάτων δημόσιας υγείας και παιδείας,  τα θεμιτά και επιτρεπτά όρια πλουτισμού και ο τρόπος αναγκαστικών επανεπενδύσεων μεγάλου μέρους των κερδών μεγάλων επιχειρήσεων.
Η αγορά και η οικονομία δέχονται βίαιες πιέσεις.
Ο συνθήκες ζωής με τον κορωνοϊό και μετά από αυτόν ωθούν την κοινωνία και την αγορά βαθιά στο διαδίκτυο. Ήδη η εκπαίδευση, η επικοινωνία, η ενημέρωση, οι αγορές γίνονται μέσω ή με χρήση διαδικτυακών εφαρμογών. Αυτό κάθε μέρα θα συμβαίνει και σε μεγαλύτερο βαθμό και την επόμενη του κορωνοϊού εποχή η νέα σχέση μας με το διαδίκτυο θα έχει αλλάξει σε ελάχιστο χρόνο καταλυτικά την αγορά και την οικονομία.
Αυτό σημαίνει ότι από εκεί πρέπει να ξεκινήσει ο σχεδιασμός αναδιάρθρωσης της οικονομίας της αγοράς. Θα χρειαστούν γενναία κίνητρα ώστε οι επιχειρήσεις είτε να προσαρμοστούν στη νέα κατάσταση είτε να αλλάξουν ριζικά.
Τίποτα δεν θα είναι εύκολο. Αλλά η πανδημία του κορωνοϊού εξαναγκάζοντας την ανθρωπότητα να πάρει γενναίες αποφάσεις και να προχωρήσει σε μεγάλες αλλαγές μας δίνει την ευκαιρία και την επιλογή να αποφασίσουμε όχι μόνο ποιες θα είναι αυτές οι αλλαγές αλλά και προς ποια κατεύθυνση θα είναι.