Μάχη Τράτσα --Ένας αόρατος κίνδυνος θέτει τους πεζούς σε εγρήγορση στις μεγάλες πόλεις. Ως άλλοι Γαλάτες που φοβούνται μη τους πέσει ο ουρανός στο κεφάλι τους «σκανάρουν» τα κτίρια προκειμένου να αποφύγουν να αναμετρηθούν με σοβάδες, μάρμαρα ακόμη και ολόκληρα μπαλκόνια που καταρρέουν. Το περπάτημα στις πόλεις έχει γίνει πλέον επιχείρηση επιβίωσης.

Χθες, ένας 59χρονος άνδρας στην Πάτρα σκοτώθηκε όταν κομμάτια μαρμάρου αποκολλήθηκαν από μπαλκόνι και έπεσαν πάνω του. Στις αρχές Μαΐου δύο μπαλκόνια είχαν καταρρεύσει στο Ηράκλειο της Κρήτης. Το ένα πλάκωσε πάγκο λαϊκής αγοράς και από τύχη δεν υπήρξαν θύματα, το άλλο τραυμάτισε σοβαρά τουρίστα. Στα τέλη Φεβρουαρίου έπεσε μπαλκόνι διατηρητέου κτιρίου στον Πειραιά, ενώ στον Ταύρο ο δήμος απέκλεισε την πρόσβαση σε κτίριο καθώς μπαλκόνι κρεμόταν πάνω από τα κεφάλια των περαστικών, όπως ακριβώς είχε συμβεί πριν δύο χρόνια σε ξενοδοχείο στη λεωφόρο Συγγρού. Το 2024 είχαν καταγραφεί άλλες έξι καταρρεύσεις – τουλάχιστον αυτές πήραν δημοσιότητα. Στις αρχές του 2023 την ώρα που κακοκαιρία σάρωνε την Αθήνα, στον πιο πολυσύχναστο εμπορικό δρόμο της πόλης, την Ερμού, το περβάζι μπαλκονιού έπεσε, δίχως ευτυχώς να τραυματιστεί κανείς.

Ούτε μία χρονιά δεν έχει περάσει, κατά την τελευταία δεκαετία, χωρίς να σημειωθούν ανάλογα περιστατικά, προφανής ένδειξη ότι κάτι πάει στραβά με την κατασκευή, τη στατική επάρκεια ή τη συντήρηση, κυρίως των παλαιών κατασκευών στην Ελλάδα.

«Περπατάμε» και κοιτάμε τον ουρανό στο Κουκάκι

«Την τελευταία τριετία, περπατάμε στη γειτονιά και κοιτάμε τον ουρανό. Είχαμε πτώση μέρους μπαλκονιών από τρεις πολυκατοικίες – πέρυσι από τη δική μου και από μία απέναντί της και πριν λίγες μέρες από μία διπλανή. Είναι φυσιολογικό. Τα περισσότερα κτίρια στην περιοχή είναι χτισμένα τη δεκαετία του ΄60 και ασυντήρητα», λέει η κυρία Τζένη Μαρκοπούλου, κάτοικος σε μια από τις πιο τουριστικές περιοχές της Αθήνας, στο Κουκάκι, κοντά στο Μουσείο Ακρόπολης. Και συνεχίζει: «Πριν έναν χρόνο, τμήμα του μπαλκονιού του δευτέρου ορόφου, έπεσε στο πεζοδρόμιο δίπλα σε τραπέζι εστιατορίου που στεγάζεται στο ισόγειο. Ευτυχώς ήταν νωρίς το απόγευμα και ακόμη δεν είχε γεμίσει τουρίστες, όπως συνήθως. Είχε ξανασυμβεί δύο χρόνια πριν, αλλά τότε το επισκευάσαμε όπως – όπως. Τα πασαλείμματα όμως δεν κράτησαν».

Μετά το τελευταίο συμβάν δεν υπήρχε περιθώριο για άλλες αναβολές. «Πήραμε προσφορές και επιλέξαμε τη φθηνότερη. Αντί για σκαλωσιές φέραμε γερανό για να ανεβοκατεβάζει τους μάστορες. Αντί για τα μπαλκόνια στις τρεις προσόψεις, επισκευάσαμε μόνο εκείνα στις δύο και αφήσαμε για άλλη φορά τον ακάλυπτο. Και πάλι το κόστος ήταν 18.500 ευρώ. Ένα μεγάλο πρόβλημα για τη διαχείριση των πολυκατοικιών στην περιοχή είναι ότι οι εταιρείες διαχείρισης βραχυχρόνιας μίσθωσης (τύπου AirBNB) γιατί έχουν σταματήσει να καταβάλλουν κοινόχρηστα, οπότε το κόστος επιβαρύνει τους λίγους ιδιοκτήτες που έχουμε απομείνει», αναφέρει η ίδια.

Αντίστοιχα υψηλό ήταν και το κόστος επισκευής των μπαλκονιών σε δύο γειτονικές πολυκατοικίες στο κέντρο του Πειραιά. «Μια μέρα ξυπνήσαμε και είδαμε κομμάτια από μπαλκόνι στη μέση του δρόμου. Ευτυχώς έγινε βράδυ και δεν χτύπησε κάποιον περαστικό ή αυτοκίνητο. Για την επισκευή βγάλαμε άδεια γιατί έπρεπε να μπει σκαλωσιά. Για να περιορίσουμε το κόστος περιορίσαμε τις επισκευές μόνο στα κούτελα των μπαλκονιών των δύο προσόψεων. Το ίδιο συνέβη και στη διπλανή μας πολυκατοικίες λίγους μήνες μετά», σημειώνει η κυρία Χριστίνα Χατζηγεωργίου, κάτοικος της πολυκατοικίας.

Ανάγκη για περιοδικούς ελέγχους

Τα σημάδια που θα πρέπει να θέσουν σε εγρήγορση τους ενοίκους, όπως λένε οι ειδικοί, είναι ρωγμές, υγρασίες και άλλες φθορές που μπορεί να κρύβουν σοβαρά προβλήματα. Σε τέτοιες περιπτώσεις θα πρέπει να κληθεί ειδικός μηχανικός, με κατάλληλα όργανα για έλεγχο. Όπως αναφέρει στο «Βήμα» ο πρόεδρος του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας κ. Γιώργος Στασινός, το σωστότερο θα ήταν να θεσπιστεί η υποχρέωση, ανά κάποιο εύλογο διάστημα, π.χ. περιοδικά ανά πενταετία, να ελέγχονται οι όψεις των κτιρίων από μηχανικούς. «Το κόστος δεν είναι πάνω από 200 με 300 ευρώ κάθε πέντε χρόνια και έτσι την ευθύνη για την ασφάλεια της κατασκευής θα παίρνει ο μηχανικός», τονίζει ο κ. Στασινός, επισημαίνοντας ότι θα μπορούσε κάθε πολυκατοικία να έχει ένα πιστοποιητικό ασφάλειας όψεων.
Υποχρέωση επανελέγχου πρέπει να υπάρχει και για τη στατικότητα των κτιρίων. Μπορεί οι στατικές μελέτες να μην …λήγουν, ενδέχεται όμως να μην εφαρμόστηκαν σωστά. Μάλιστα, ο επικεφαλής του ΤΕΕ υπογραμμίζει ότι, θα πρέπει ο έλεγχος στατικής επάρκειας να είναι υποχρεωτικός για κτίρια που αναβαθμίζονται ή ανακαινίζονται μέσω ευρωπαϊκών προγραμμάτων όπως είναι τα «Εξοικονομώ». «Δεν μπορεί να επιδοτούνται για να αλλάζουν παράθυρα, μπαλκονόπορτες, να τοποθετούν μονώσεις σε ένα κτίριο που είναι έτοιμο να πέσει. Πρώτα πρέπει να διασφαλίζεται ότι είναι ασφαλές και έπειτα να ανακαινίζεται», σημειώνει ο κ. Στασινός.

Λάθος κατασκευή και παλαιότητα

Οι λόγοι πάντως που οδηγούν σε κατάρρευση ενός μπαλκονιού είναι πολλοί. Ωστόσο, όπως εξηγεί ο ομότιμος καθηγητής Δομοστατικής στο ΕΜΠ κ. Κωνσταντίνος Σπυράκος, τις περισσότερες φορές οφείλεται σε λάθος κατασκευή, στην παλαιότητα ή και τα δύο. «Ακόμη και σε σύγχρονα κτίρια αν αντί να τοποθετηθεί ο οπλισμός στο πάνω μέρος της πλάκας, όπως πρέπει, τελικά τοποθετηθεί από κάτω, θα υπάρχει πρόβλημα. Τα σίδερα στο μπαλκόνι πρέπει να βρίσκονται σε βάθος 2 με 3 πόντων, κάτω από τα πόδια μας. Αν είναι λιγότερο δεν είναι καλό, αν είναι περισσότερο πάλι δεν είναι καλό». αναφέρει. Ακόμη, όσο πιο παλιά είναι τα μπαλκόνια τόσο τα σίδερα είναι λιγότερα και χαμηλότερης ποιότητας.

Επιπλέον, τα μπαλκόνια δεν θα πρέπει να επιβαρύνονται με φορτία μεγαλύτερα από ότι προβλέπει ο σχεδιασμός τους. «Έξτρα φορτία π.χ. τεράστιες γλάστρες, σε ένα μπαλκόνι, πρέπει να έχουν υπολογιστεί. Αν ο αρχιτεκτονικός σχεδιασμός περιλαμβάνει π.χ. ένα παρτέρι με 50 πόντους χώμα, πρέπει να λάβουμε υπόψη στην κατασκευή το έξτρα φορτίο γιατί διαφορετικά θα οδηγήσει ενδεχόμενα σε κάποια κατάρρευση. Ή όταν προστίθενται εξωτερικές θερμοπροσόψεις, στο πλαίσιο των προγραμμάτων εξοικονόμησης, θα πρέπει να είναι σωστά συνδεδεμένες με την εξωτερική τοιχοποιία. Στον σεισμό της Λ’ Άκουιλα στην Ιταλία τους είδαμε να καταρρέουν», τονίζει ο καθηγητής.

Σε κάθε περίπτωση, εάν καταρρεύσει ένα μπαλκόνι ή μέρος του, πέσουν σοβάδες, γλάστρες κ.ά., την αντικειμενική ευθύνη, βάσει των διατάξεων του αστικού κώδικα, φέρει ο ιδιοκτήτης ή εκείνος που το νέμεται, εκτός εάν αποδείξει ότι η πτώση δεν οφείλεται σε ελαττωματική κατασκευή ή πλημμελή συντήρησή του. Οφείλει δε, να αποζημιώσει οποιοδήποτε πρόσωπο υπέστη ζημία. Όσον αφορά στα εγκαταλελειμμένα, αγνώστου ιδιοκτήτη, την ευθύνη φέρει ο δήμος ο οποίος οφείλει να λάβει τα κατάλληλα μέτρα πρόνοιας..tovima.gr