Σεπόλια - ΒΟΤΡΥΣ - η ιστορία
Oι περισσότεροι Σεπολιώτες έχουν δεί και γνωρίζουν που είναι οι ερειπωμένες εγκαταστάσεις του ΒΟΤΡΥΣ και έχουν ακούσει ίσως λίγα πράγματα γι αυτές.
Θα προσπαθήσουμε εδώ να καταγράψουμε ορισμένες βασικές ιστορικές πληροφορίες από αυτά που είναι γνωστά σχετικά για τα ερειπωμένα κτίρια και τον περιβάλλοντα χώρο τους.
Το ΒΟΤΡΥΣ ήταν το εμπορικό σήμα της Ελληνικής Εταιρείας Οίνων & Οινοπνευμάτων (Ε.Ε.Ο.Ο.)
Στην Δ.Ε. Θεσσαλονίκης του 1928
Tο εργοστάσιο ΒΟΤΡΥΣ είναι ένα από τα από τα πολλά εργοστάσια οινοποιίας που ίδρυσε η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ ΟΙΝΩΝ ΚΑΙ ΟΙΝΟΠΝΕΥΜΑΤΩΝ (Ε.Ε.Ο.Ο.) από το 1906 στην Ελλάδα. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε ότι η εταιρία ίδρυσε τα παρακάτω εργοστάσια και οιναποθήκες: Mύλοι Αθηνών (σήμερα Σεπόλια), Ελευσίνα, Καλαμάτα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Πύργο, Αχαΐα, Πάρο, Κύμη, Βελίκα, Γαστούνη, Βραχάτι, Λευκάδα, Σάμο, Αλιβέρι.
Το 1905 το ''Σταφιδικό Ζήτημα'', δηλαδή η υπερπαραγωγή του τότε ''εθνικού προϊόντος'', της σταφίδας, η οποία στοιβάζονταν στις αποθήκες, καθώς η ζήτηση της είχε πέσει κατακόρυφα και η αγορά απορροφούσε πια πολύ μικρές ποσότητες και σε πολύ χαμηλές τιμές, δημιούργησε τις συνθήκες για την συγκρότηση της μοναδικής δυνατής λύσης του, δια μέσου της σύστασης της Ε.Ε.Ο.Ο. με την σύμπραξη των κορυφαίων οινοπαραγωγών και οινοπνευματοποιών της εποχής (Επαμεινώνδας Χαρίλαος, Λεωνίδας Οικονομίδης, Νικόλαος Κανελλόπουλος, Αριστείδης Ζάννος, Εμμανουήλ Ρως, Δημήτρης Γαλανόπουλος). Η ίδρυση της Ε.Ε.Ο.Ο πραγματοποιήθηκε στις 6 Μαΐου του 1906
Σκοπός της εταιρείας τέθηκε κάθε εργασία που σχετίζεται με την κατασκευή και εμπορία οίνων, οινοπνεύματος, και κάθε είδους βιομηχανικού προϊόντος από τα σταφύλια και σταφίδας. Η διάρκεια της εταιρείας ορίστηκε τριακονταετής με έδρα την Αθήνα.
ΒΟΤΡΥΣ-Πρωτοπόρος και στη διαφήμισηΈγινε αμέσως αντιληπτό ότι η κατεργασία των βουνών της συσσωρευμένης σταφίδας ήταν ανέφικτη στην Ελλάδα, γιατί η κατανάλωση των προϊόντων της σταφίδας ήταν περιορισμένη και στο εξωτερικό και στο εσωτερικό. Για τον λόγο αυτό αναζητήθηκε τρόπος μαζικής χρησιμοποίησης της σταφίδας σε νέες βιομηχανίες και νέος τρόπος κατανάλωσης. Η άξια διοίκηση της Ε.Ε.Ο.Ο κατόρθωσε σύντομα να συνάψει σύμβαση με την Ιταλική εταιρία DISTILLERIA ITALIANA (με έδρα το Μιλάνο) η οποία ανέλαβε την υποχρέωση να αγοράζει τεράστια ποσά μετουσιωμένης σταφίδας υπό μορφή μάζας για την παραγωγή οινοπνεύματος. Συγχρόνως δημιούργησε νέες αγορές κατανάλωσης της σταφιδομάζας σε Γερμανία, Μεξικό κλπ για βιομηχανικές χρήσεις. Από την άλλη μεριά η διοίκηση της εταιρείας έστρεψε την προσοχή στην αύξηση της κατανάλωσης του οινοπνεύματος δημιουργώντας σπουδαία εξαγωγή καθαρού οινοπνεύματος στο εξωτερικό. Στο εσωτερικό της χώρας συνέβαλε καθοριστικά στην διάδοση της χρήσης του μετουσιωμένου οινοπνεύματος για φωτισμό, θέρμανση και κίνηση. Η εταιρία δαπάνησε μεγάλα ποσά για την εισαγωγή ειδών και εργαλείων που θα βοηθούσαν στο φωτισμό, θέρμανση και κίνηση με οινόπνευμα και κατάφερε να ιδρύσει ειδικά πρατήρια σε όλη την Ελλάδα. Το μετουσιωμένο οινόπνευμα το οποίο η εταιρία πωλούσε σε πολύ φθηνή τιμή, γρήγορα έγινε είδος πρώτης ανάγκης με κατανάλωση 3.000.000 χιλιόγραμμων για την παλιά μόνο Ελλάδα. Η βιομηχανία του καθαρού οινοπνεύματος για εξαγωγή και εσωτερική κατανάλωση (ποτοποιία και ανάμειξη με κρασί) αλλά και του μετασιωμένου οινοπνεύματος απορροφούσε παραπάνω από 50.000.000 σταφίδας ετησίως. Η εταιρία κατασκεύασε επίσης και συμπυκνωμένο γλεύκος από την μουστοποίηση της σταφίδας (60% περιεκτικότητας σε σάκχαρο) από το οποία εξήγαγε μεγάλα ποσά στην Αγγλία κυρίως.
Προβολή της εταιρείας στην ΔΕΘ
Παράλληλα μελέτησε ό,τι άλλο προϊόν συγγενές προς την σταφίδα και διαπίστωσε ότι τα ελληνικά σταφύλια θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν. Τα ελληνικά κρασιά ήταν άγνωστα ως τότε στο εξωτερικό και πολύ φτηνά στο εσωτερικό λόγω της προσφοράς ολόκληρης της παραγωγής. Έτσι η Ε.Ε.Ο.Ο πραγματοποίησε την οινοποίηση της χλωρής σταφίδας. Συμπλήρωσε τις εγκαταστάσεις της και ίδρυσε σε διάφορα κέντρα της Πελοποννήσου οινοποιίες με δεξαμενές και μηχανήματα για την αγορά και την οινοποίηση μεγάλων ποσοτήτων χλωρής σταφίδας κατά την εποχή του τρυγητού. Με όλα τα παραπάνω εξασφάλισε την διαρκή διάθεση του πλεονάσματος της σταφίδας αλλά έσωσε και την υπόλοιπη οινοπαραγωγή της Ελλάδας.
Τελειοποίησε το μεγάλο αποσταγματοποιείο του εργοστασίου στους Μύλους Αθηνών (τα σημερινά Σεπόλια) με τα τελειότερα μηχανήματα αποστάξεως οίνων για παρασκευή αποστάγματος. Έτσι κατασκεύασε τα περίφημα κονιάκ της, εφάμιλλα των Γαλλικών. Η κονιακοποιία της αποτέλεσε ένα από τους σπουδαιότερους κλάδους της βιομηχανίας της.
Κατά τον Ευρωπαϊκό πόλεμο κάλυψε τις ανάγκες της κοινωνίας με την παροχή άφθονου φωτιστικού οινοπνεύματος στην τιμή κόστους, την ώρα που δεν υπήρχε σχεδόν πετρέλαιο, φωταέριο και ηλεκτρικό.
ΒΟΤΡΥΣ διαφημιστική αφίσσα
Αναπλήρωσε επίσης την παντελή έλλειψη ζάχαρης παρασκευάζοντας σταφιδίνη ( λευκή και σκούρα) περιεκτικότητας 72% σε σάκχαρο, την οποία διέθετε σε πολύ καλή τιμή. Όσο διαρκούσε ο ευρωπαϊκός πόλεμος και ο ναυτικός αποκλεισμός της Ελλάδας, η Ε.Ε..Ο.Ο πρόλαβε φοβερές καταστροφές των σταφιδοπαραγωγών αγοράζοντας τεράστια ποσά σταφιδοκάρπου σε ικανοποιητικές τιμές, τα οποία χρησιμοποιούσε στη βιομηχανία της και σε εξαγωγές. Το 1919 όταν η κυβέρνηση λόγω της μικρής παραγωγής της σταφίδας , επέτρεψε την χρησιμοποίηση και άλλων πρώτων υλών για την παραγωγή του οινοπνεύματος, η εταιρεία αγόρασε χιλιάδες τόνους χαρουπιών από την Κρήτη δίνοντας διέξοδο και σε ένα άλλο ελληνικό προϊόν. Το 1920 αγόρασε για τον ίδιο σκοπό και μεγάλες ποσότητες σύκων από την Καλαμάτα. Επίσης συνέχιζε να χρησιμοποιεί ακόμα και μελάσα (υπολείμματα ζαχαρότευτλων εισαγόμενο από το εξωτερικό).
Μετά την Μικρασιατική καταστροφή (Αύγουστος 1922) δημιουργήθηκαν πολλά οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα της στην Ελλάδα.
Το σύνολο των αποσταγματικών αποθεμάτων εξαγοράζονται από την εταιρεία ''Μπουτάρης''. Στη περιπετειώδη συνέχειά της, καθώς η εταιρεία ήταν εισηγμένη στο χρηματιστήριο, το σύνολο των μετοχών της εταιρείας εξαγοράζεται ως ''κέλυφος'' και μετονομάζεται σε ''INTERSAT'' από τον μεγαλοεπιχειρηματία και ιδιοκτήτη του ΠΑΟΚ τότε, Γ. Μπατατούδη με στόχο τη δημιουργία ψηφιακής πλατφόρμας, η οποία και ''ναυάγησε''.
Αργότερα, το 1999-2000 αγοράστηκε από τον Οργανισμό Σχολικών Κτιρίων.
Το εμπορικό σήμα ''ΒΟΤΡΥΣ'' σήμερα ανήκει στη εταιρεία ''ΜΕΤΑΧΑ'', η οποία από το 2000 είναι μέλος της Γαλλικής πολυεθνικής REMY-COINTREAU.
Κατά τη διάρκεια του πολέμου
Κατά το διάστημα του Ευρωπαϊκού πολέμου η εταιρεία προσέφερε μεγάλη υπηρεσία στον Ελληνικό λαό παρέχοντας σε αυτόν άφθονο φωτιστικό οινόπνευμα σε χαμηλή τιμή καθότι την εποχή αυτή σπάνιζε το ηλεκτρικό και το αεριόφως, το πετρέλαιο έλειπε σχεδόν παντελώς. Και η ζάχαρη ακόμα κατόρθωσε να αναπληρώσει κατά την πολεμική περίοδο εκείνη. Τότε ειδικά η εξεύρεση λίγης ζάχαρης αποτελεί για τον οικογενειάρχη αληθινό πρόβλημα. Και αυτό γιατί η εταιρία επέτυχε να κατασκευάσει ζακχαρώδη ουσία αποκλείοντας την σταφιδίνη (τόσο λευκή όσο και βαθύχρου), η οποία παράγονταν με ειδικά μηχανήματα που συμπύκνωναν το γλεύκος. Aλλά και κατά την ίδια πολεμική περίοδο η εταιρία πρόλαβε μεγάλες καταστροφές των σταφιδοπαραγωγών λόγω του αποκλεισμού και του υποβρυχιακού πολέμου. Διότι αγόρασε τεράστιες ποσότητες σταφίδας τις οποίες χρησιμοποίησε στις πολλαπλές βιομηχανίες του φωτιστικού και πόσιμου οινοπνεύματος, σταφιδίνης κλπ. Χωρίς το μέτρο αυτό η σταφίδα θα παρέμενε απούλητη και θα έφερνε σημαντική οικονομική κρίση.Μετά την λήξη του πολέμου οπότε η σταφίδα ξαναβρήκε τις παλιές της εξωτερικές αγορές και η τιμή της ανέβηκε, η εταιρία κατόπιν άδειας της κυβέρνησης χρησιμοποίησε για την παραγωγή οινοπνεύματος τα χαρούπια. Έτσι άνοιξαν νέες διέξοδοι για το εμπόριο των χαρουπιών της Κρήτης. Κατά το 1920 αγόρασε για τον ίδιο σκοπό και μεγάλες ποσότητες σύκων από την Καλαμάτα. Συνεπώς η δράση της εταιρίας επεκτείνετε ευεργετικά και δραστήρια. Ταυτόχρονα η εταιρία χρησίμευσε και σαν οινολογική Σχολή των οινοπαραγωγών και οργάνωσε και οινοπαραγωγικούς συνεταιρισμούς.
Οικονομική κατάσταση - Κοινωνική Προσφορά
Η εταιρία χρησιμοποίησε μέχρι το 1923 σχεδόν 1.200.000.000 ενετικά λύτρα σταφίδας ξερής και χλωρής (δηλαδή 576.000 τόνους) εξήγαγε και πούλησε 100.000 τόνους οινόπνευμα καθαρού και μετουσιωμένου και 500.000 τόνους οίνου. Εισέπραξε περίπου 600.000.000 δραχμές, εκ των οποίων τα 80% προέρχονταν από το εξωτερικό εμπόριο και 20% από το εσωτερικό.Κατασκεύασε δεξαμενές από μπετόν αρμέ χωρητικότητας 400.000 εκατόλιτρων, εάν δε προστεθεί και ο χώρος των βαρελιών τα οποία είχε η εταιρεία, προκύπτει γενική χωρητικότητα 600.000 εκατόλιτρα.
Έφθασε δε η εταιρεία να αγοράζει πάνω από 20.000.000 οκάδες χλωρής σταφίδας κατά την περίοδο της συγκομιδής βάζοντας με τον τρόπο αυτό τις βάσεις μιας πραγματικά γιγαντιαίας οινοποιητικής βιομηχανίας η οποία ήταν σε θέση να διαθέτει στο εξωτερικό σε μορφή οίνων ολόκληρο το πλεόνασμα που προκαλούσε την κρίση. Η αξία των εγκαταστάσεων της ανέρχονταν σε 12.000.000. Εκτός από δεξαμενές είχε και βαρέλια δρύινα και σιδερένια αξίας 400.000. Η εταιρία τελειοποίησε και επέκτεινε το μέγα αποσταγματοποιείο που ήταν στους Μύλους.
Η ακμή της τοποθετείται στις δεκαετίες του ’20 και του ’30. Τη δεκαετία του 1930, η εταιρεία διαχειριζόμενη τα 2/3 της ελληνικής παραγωγής οίνων, αποσταγμάτων και οινοπνευμάτων, ήταν ο μεγαλύτερος οινοποιητικός οργανισμός της Ευρώπης, και η μεγαλύτερη βιομηχανική και εμπορική επιχείρηση στην Ελλάδα με 8 εργοστάσια, με πάνω από 20 οινοποιεία, με δεξαμενές τεράστιας χωρητικότητας, χιλιάδες δρύινα βαρέλια και πολλές οιναποθήκες.
Από άποψη δράσης και δημόσιας ωφελιμότητας, εκτός της επίλυσης του σταφιδικού ζητήματος και της ίδρυσης μεγάλης βιομηχανίας οίνων και αποστάξεως, (η οποία κατείχε την πρώτη θέση στην ελληνική βιομηχανία) και της επέκτασης του εξαγωγικού εμπορίου, η Ε.Ε.Ο.Ο. συνετέλεσε καθοριστικά στην τροφοδότηση και κίνηση της κοινωνικής μηχανής με την παροχή εργασίας: απασχολούσε 2.000 εργάτες και 300 υπαλλήλους, (οι περισσότεροι από τους οποίους ήταν επιστήμονες) και άλλους τόσους πράκτορες, αλλά και 3.000 εργάτες όπως φορτωτές, παραγωγούς κλπ. Ακόμη παρείχε εργασία σε σιδηροδρόμους, ατμοπλοϊκές εταιρίες και γενικά στο εμπόριο από το οποίο προμηθευόταν όλα τα αναγκαία για την βιομηχανία υλικά.
Το εξαιρετικό ΒΟΤΡΥΣ VSOP
Με τη δημιουργία εξαγωγικού εμπορίου και εκτεταμένου δικτύου διάθεσης
στην Ευρώπη και στην Αμερική των ελληνικών οίνων, οι οποίοι έως τότε
δεν τύγχαναν της υπόληψης που θα έπρεπε, και λόγω της κατασυκοφαντήσεως
τους ότι πρόκειται για ''νόθο προϊόν προερχόμενο εκ ξηρής σταφίδος'',
κατάφερε να αλλάξει την εικόνα τους, παράγοντας όλους τους τύπους
κρασιών με πάνω από δέκα διαφορετικές ετικέτες, και να κάνει γνωστά ανά
τον κόσμο τα πρώτα εμφιαλωμένα ελληνικά κρασιά και αποστάγματα.Το κορυφαίο της προϊόν ήταν το ΒΟΤΡΥΣ BRANDYVSOP (verysuperioroldpale), με τα περιέχοντα αποστάγματα στο εξαιρετικό αυτό μπράντυ, να ξεπερνούν τα 50 έτη. Η διπλή απόσταξή του γινόταν στο εκσυγχρονισμένο αποσταγματοποιείο στους Μύλους των Αθηνών (σημερινά Σεπόλια), ωρίμαζε και αναμιγνυόταν με άλλων ετών αποστάγματα που η παλαίωση τους γινόταν σε δρύινα γαλλικά βαρέλια limousine. Η εμφιάλωση των μικρότερης διάρκειας παλαίωσης αποσταγμάτων, έδινε τα επίσης εξαιρετικά προϊόντα ΒΟΤΡΥΣ BRANDY 3*, 5* & 7*.
Σε επόμενο άρθρο αναφερόμαστε στο πως έχουν σήμερα εξελιχθεί οι εγκαταστάσεις και ο περιβάλλων χώρος του Βότρυς.
http://oasis-amke.pblogs.gr/2011/08/ta-sepolia-ekpempoyn-sos-to-biomhhaniko-ktirio-toy-botrys-katare.html
http://lyrasi.blogspot.gr/2012/08/blog-post_30.html
http://boheme-cafe-bar.blogspot.gr/2014/10/blog-post_28.html
http://9epal.mysch.gr/index.php/2012-03-22-07-43-35/16-2012-03-30-06-49-01/6-2012-03-30-07-07-54?showall=1&limitstart=
/sepolia.net/