Τι
ακριβώς είναι η αρθρίτιδα του ισχίου και ποιος ο τρόπος
αντιμετώπισής της μας αναλύει ο ορθοπαιδικός χειρουργός, διδάκτωρ πανεπιστημίου Αθηνών
Διευθυντής Ορθοπαιδικής Κλινικής νοσοκομείου Υγεία,
Αθανάσιος Τσουτσάνης.
Σύμφωνα με το γιατρό, η αρθρίτιδα ισχίου είναι μια εκφυλιστική νόσος των αρθρώσεων που αφορά όλα τα σπονδυλωτά του ζωικού βασιλείου και όχι μόνο τον άνθρωπο. Χαρακτηρίζεται από μια επιδεινούμενη μη αναστρέψιμη καταστροφή αρχικά
του αρθρικού χόνδρου και κατόπιν επέρχονται αλλοιώσεις στα παρακείμενα οστά και τα πέριξ μαλακά μόρια της άρθρωσης.
Η οστεοαρθρίτιδα είναι η πιο συχνή νόσος των αρθρώσεων και αποτελεί την κύρια αιτία ανικανότητας στα ηλικιωμένα άτομα. Έτσι με την αύξηση του ορίου ηλικίας αυξάνεται και αριθμός των ατόμων που χρειάζεται να υποβληθούν σε ολική αρθροπλαστική. Για παράδειγμα, στις ανεπτυγμένες χώρες ο αριθμός των ηλικιωμένων ατόμων αυξάνεται σημαντικά και υπολογίζεται ότι το 2000 υπήρχαν 600 εκατομμύρια άτομα άνω των 60 ετών ενώ μέχρι το 2050 ο αριθμός θα ανέλθει στα 2 δισεκατομμύρια. Συγκεκριμένα στην Ευρωπαϊκή Ένωση υπολογίζεται ότι το 2012 το 25% των ατόμων θα είναι άνω των 65 ετών.
Κλινικά το κύριο χαρακτηριστικό της αρθρίτιδας είναι ο πόνος στη περιοχή του γοφού, αρχικά μετά από κούραση κατόπιν καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας ακόμα και κατά την νυχτερινή κατάκλιση. Ενώ, ταυτόχρονα υπάρχει και μεγάλος περιορισμός της κινητικότητας πολλές φορές σε σημείο να μην είναι εφικτό οι πάσχοντες να βάλουν τις κάλτσες ή τα παπούτσια τους.
Αναφορικά με το ποιες ηλικίες αφορά περισσότερο και πώς επηρεάζει τη ζωή των πασχόντων, ο Δρ. Τσουτσάνης επισημαίνει ότι αφορά και τα δυο φύλλα συνηθέστερα ηλικίας άνω των 60 ετών αλλά, την συναντάμε και σε νεότερα άτομα και ιδιαίτερα σε εκείνα που εμφανίζουν κάποια δυσπλασία (ανωμαλία στη φυσιολογική αρχιτεκτονική της άρθρωσης του ισχίου) και υποβάλλουν τις αρθρώσεις τους σε έντονο στρες όπως για παράδειγμα, η έντονη αθλητική δραστηριότητα ή στην περίπτωση άσηπτης νέκρωσης της μηριαίας κεφαλής.
Σύμφωνα με το γιατρό η πάθηση επηρεάζει δραματικά την ποιότητα ζωής των πασχόντων επιδρώντας καταλυτικά στην κοινωνική τους ζωή και στη ψυχολογία.
Στο αν υπάρχει αποτελεσματική θεραπεία για την πάθηση αυτή ο γιατρός σημειώνει ότι δυστυχώς έως σήμερα δεν έχει υπάρξει φάρμακο το οποίο να μπορεί να θεραπεύσει ή να επηρεάσει δραστικά την πορεία της πάθησης αυτής. Τα κλασικά αντιφλεγμονώδη φάρμακα που χορηγούνται επιδρούν μόνο στην μείωση του πόνου μέχρις ενός σημείου με αρκετές ανεπιθύμητες ενέργειες ενώ οι λεγόμενες χονδροπροστατευτικές ουσίες δεν έχουν κανένα αποτέλεσμα στην ήδη εγκατεστημένη αρθρίτιδα. Απ’ ότι φαίνεται είμαστε μακριά ακόμη από την δημιουργία φαρμακευτικών ουσιών και δρουν σε επίπεδο κυτταρικό αναστέλλοντας τους μηχανισμούς που οδηγούν στην καταστροφή του αρθρικού χόνδρου.
Η αρθρίτιδα του ισχίου τελικού σταδίου αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά με την λεγόμενη ολική αρθροπλαστική που θεωρείται σήμερα ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα της χειρουργικής του 20ου αιώνα.
Η ολική αρθροπλαστική είναι μια χειρουργική τεχνική όπου αντικαθιστά ο ειδικός τις καταστρεμμένες αρθρικές επιφάνειες με υλικά που ονομάζονται προθέσεις. Οι προσθέσεις αυτές προσφέρουν στους ασθενείς μια ανώδυνη φυσιολογική βάδιση με ανάκτηση των κινήσεων της άρθρωσης του ισχίου χωρίς να χρειάζεται να χρησιμοποιούν φάρμακα. Σήμερα η ολική αρθροπλαστική του ισχίου θεωρείται μια από τις περισσότερο κλινικά αποτελεσματικές επεμβάσεις.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η πρώτη ολοκληρωμένη και επιτυχής ολική αρθροπλαστική έγινε το 1960 από τον Βρετανό ορθοπαιδικό John Chanley. Όλα αυτά τα χρόνια οι μεγάλοι κατασκευαστές των υλικών που χρησιμοποιούνται (προθέσεις) στην κατεστραμμένη άρθρωση και οι ορθοπεδικοί χειρούργοι εργάζονται μαζί - παράγοντας μια απίστευτη ποσότητα επιστημονικής έρευνας – και αυτό έχει σαν αποτέλεσμα τη σημαντική βελτίωση των υλικών αυτών έτσι ώστε να διαρκούν περισσότερο αλλά και την τελειοποίηση των χειρουργικών τεχνικών της τοποθέτησής τους.
Ωστόσο, σήμερα σε όλους τους τομείς της χειρουργικής όλο και περισσότερες επεμβάσεις γίνονται με τεχνικές ελάχιστης επεμβατικότητας. Στην ορθοπαιδική χειρουργική μεγάλη πρόοδο στον τομέα των τεχνικών ελάχιστης επεμβατικότητας έγινε την δεκαετία του ΄80 με την αρθροσκοπική χειρουργική αλλά σήμερα υπάρχουν τεχνικές ελάχιστης επεμβατικότητας και σε περιπτώσεις τραύματος (καταγμάτων).
Όπως λέει, η τάση σήμερα είναι η επίτευξη του επιθυμητού αποτελέσματος με όσο το δυνατό μικρότερη βλάβη στους ανθρώπινους ιστούς.
Η τεχνική AMIS (anterior minimal invasive surgery) που σημαίνει πρόσθια τεχνική ελάχιστης επεμβατικότητας επέμβαση, αποτελεί ένα βήμα εμπρός στον τομέα της ήδη επιτυχημένης ολικής αρθροπλαστικής. Ο όρος πρωτοποριακή της αποδίδεται όχι γιατί γίνεται μια πολύ μικρή τομή δέρματος αλλά διότι είναι η μοναδική τεχνική ολικής αρθροπλαστικής όπου προσεγγίζεται η κατεστραμμένη άρθρωση του ισχίου χωρίς να κοπούν ή να αποκολληθούν τένοντες και μύες και διατηρώντας ακόμα και τον αρθρικό θύλακο.
Όμως ποια είναι τα πλεονεκτήματα και ποια τα μειονεκτήματα της μεθόδου αυτής σε σχέση με την πιο κλασική τεχνική;
Σε αυτό μας απαντά ο γιατρός λέγοντας ότι εφαρμόζοντας την τεχνική AMIS εδώ και 11 χρόνια παρατήρησε ότι μόνο πλεονεκτήματα έχει σε σχέση με τις πιο κλασικές τεχνικές και αυτό διότι η συγκεκριμένη τεχνική γίνεται με μια μικρή τομή δέρματος χωρίς να χρειάζεται να κοπούν ή αποκολληθούν μύες. Σε αντίθετη με όλες τις άλλες χειρουργικές τεχνικές όπου είναι αναγκαία σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό η και αποκόλληση των μυών στην τεχνική AMIS η προσπέλαση γίνεται με την βοήθεια ειδικών εργαλείων απλά παρεκτοπίζοντας τους μύες διατηρώντας ακόμα και τον αρθρικό θύλακο.
Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα οι ασθενείς να πονάνε πολύ λιγότερο έως καθόλου, έχουν μικρότερη απώλεια αίματος και δεν χρειάζεται να γίνει μετάγγιση αίματος. Η περίπτωση εξαρθρήματος από κάποια λάθος κίνηση ελαχιστοποιείται και γι’ αυτό το λόγο δεν υπάρχει κάποιος περιορισμός στις κινήσεις και στο κάθισμα. Η διάρκεια παραμονής στο νοσοκομείο είναι κατά μέσο όρο 2 μέρες και οι ασθενείς μπορούν να εξέλθουν με ιδιωτικό αυτοκίνητο.
Η διατήρηση ανέπαφων λειτουργικών μυών έχει σαν αποτέλεσμα οι ασθενείς να επιστρέφουν στις καθημερινές τους δραστηριότητες και σε μια φυσιολογική ζωή συντομότερα και με μεγαλύτερη σιγουριά.
«Εάν μπορώ να αναφέρω ένα μειονέκτημα αυτό είναι η καμπύλη εκμάθησης της τεχνικής που όμως για ένα έμπειρο χειρουργό που ασχολείται με το θέμα της αρθροπλαστικής είναι κάτι που ξεπερνιέται γρήγορα κατόπιν εκπαίδευσης με την βοήθεια αρχικά κάποιου έμπειρου χειρουργού στην τεχνική αυτή» λέει ο κ. Τσουτσάνης.
Στην Ελλάδα η τεχνική AMIS ξεκίνησε το 2006 αφού οι γιατροί που την εφαρμόζουν εκπαιδεύτηκαν αρχικά στο Παρίσι και στη συνέχεια με τη βοήθεια έμπειρων χειρουργών την έθεσαν σε εφαρμογή. Τα αποτελέσματα της μεθόδου αυτής είναι εξαιρετικά και αυτό επιβεβαιώθηκε και στο πρόσφατο παγκόσμιο συνέδριο που διενεργήθηκε στο Λουγκάνο
Σήμερα εφαρμόζεται εκτός από την Γαλλία σε διεθνούς φήμης ορθοπαιδικά κέντρα στην Ευρώπη (όπως οι πανεπιστημιακές ορθοπαιδικές κλινικές Balrgist στην Ελβετία και Rizzoli) στις ΗΠΑ και Αυστραλία και έχουν πραγματοποιηθεί πάνω από 200.000 επεμβάσεις.
Σύμφωνα με το γιατρό, η αρθρίτιδα ισχίου είναι μια εκφυλιστική νόσος των αρθρώσεων που αφορά όλα τα σπονδυλωτά του ζωικού βασιλείου και όχι μόνο τον άνθρωπο. Χαρακτηρίζεται από μια επιδεινούμενη μη αναστρέψιμη καταστροφή αρχικά
του αρθρικού χόνδρου και κατόπιν επέρχονται αλλοιώσεις στα παρακείμενα οστά και τα πέριξ μαλακά μόρια της άρθρωσης.
Η οστεοαρθρίτιδα είναι η πιο συχνή νόσος των αρθρώσεων και αποτελεί την κύρια αιτία ανικανότητας στα ηλικιωμένα άτομα. Έτσι με την αύξηση του ορίου ηλικίας αυξάνεται και αριθμός των ατόμων που χρειάζεται να υποβληθούν σε ολική αρθροπλαστική. Για παράδειγμα, στις ανεπτυγμένες χώρες ο αριθμός των ηλικιωμένων ατόμων αυξάνεται σημαντικά και υπολογίζεται ότι το 2000 υπήρχαν 600 εκατομμύρια άτομα άνω των 60 ετών ενώ μέχρι το 2050 ο αριθμός θα ανέλθει στα 2 δισεκατομμύρια. Συγκεκριμένα στην Ευρωπαϊκή Ένωση υπολογίζεται ότι το 2012 το 25% των ατόμων θα είναι άνω των 65 ετών.
Κλινικά το κύριο χαρακτηριστικό της αρθρίτιδας είναι ο πόνος στη περιοχή του γοφού, αρχικά μετά από κούραση κατόπιν καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας ακόμα και κατά την νυχτερινή κατάκλιση. Ενώ, ταυτόχρονα υπάρχει και μεγάλος περιορισμός της κινητικότητας πολλές φορές σε σημείο να μην είναι εφικτό οι πάσχοντες να βάλουν τις κάλτσες ή τα παπούτσια τους.
Αναφορικά με το ποιες ηλικίες αφορά περισσότερο και πώς επηρεάζει τη ζωή των πασχόντων, ο Δρ. Τσουτσάνης επισημαίνει ότι αφορά και τα δυο φύλλα συνηθέστερα ηλικίας άνω των 60 ετών αλλά, την συναντάμε και σε νεότερα άτομα και ιδιαίτερα σε εκείνα που εμφανίζουν κάποια δυσπλασία (ανωμαλία στη φυσιολογική αρχιτεκτονική της άρθρωσης του ισχίου) και υποβάλλουν τις αρθρώσεις τους σε έντονο στρες όπως για παράδειγμα, η έντονη αθλητική δραστηριότητα ή στην περίπτωση άσηπτης νέκρωσης της μηριαίας κεφαλής.
Σύμφωνα με το γιατρό η πάθηση επηρεάζει δραματικά την ποιότητα ζωής των πασχόντων επιδρώντας καταλυτικά στην κοινωνική τους ζωή και στη ψυχολογία.
Στο αν υπάρχει αποτελεσματική θεραπεία για την πάθηση αυτή ο γιατρός σημειώνει ότι δυστυχώς έως σήμερα δεν έχει υπάρξει φάρμακο το οποίο να μπορεί να θεραπεύσει ή να επηρεάσει δραστικά την πορεία της πάθησης αυτής. Τα κλασικά αντιφλεγμονώδη φάρμακα που χορηγούνται επιδρούν μόνο στην μείωση του πόνου μέχρις ενός σημείου με αρκετές ανεπιθύμητες ενέργειες ενώ οι λεγόμενες χονδροπροστατευτικές ουσίες δεν έχουν κανένα αποτέλεσμα στην ήδη εγκατεστημένη αρθρίτιδα. Απ’ ότι φαίνεται είμαστε μακριά ακόμη από την δημιουργία φαρμακευτικών ουσιών και δρουν σε επίπεδο κυτταρικό αναστέλλοντας τους μηχανισμούς που οδηγούν στην καταστροφή του αρθρικού χόνδρου.
Η αρθρίτιδα του ισχίου τελικού σταδίου αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά με την λεγόμενη ολική αρθροπλαστική που θεωρείται σήμερα ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα της χειρουργικής του 20ου αιώνα.
Η ολική αρθροπλαστική είναι μια χειρουργική τεχνική όπου αντικαθιστά ο ειδικός τις καταστρεμμένες αρθρικές επιφάνειες με υλικά που ονομάζονται προθέσεις. Οι προσθέσεις αυτές προσφέρουν στους ασθενείς μια ανώδυνη φυσιολογική βάδιση με ανάκτηση των κινήσεων της άρθρωσης του ισχίου χωρίς να χρειάζεται να χρησιμοποιούν φάρμακα. Σήμερα η ολική αρθροπλαστική του ισχίου θεωρείται μια από τις περισσότερο κλινικά αποτελεσματικές επεμβάσεις.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η πρώτη ολοκληρωμένη και επιτυχής ολική αρθροπλαστική έγινε το 1960 από τον Βρετανό ορθοπαιδικό John Chanley. Όλα αυτά τα χρόνια οι μεγάλοι κατασκευαστές των υλικών που χρησιμοποιούνται (προθέσεις) στην κατεστραμμένη άρθρωση και οι ορθοπεδικοί χειρούργοι εργάζονται μαζί - παράγοντας μια απίστευτη ποσότητα επιστημονικής έρευνας – και αυτό έχει σαν αποτέλεσμα τη σημαντική βελτίωση των υλικών αυτών έτσι ώστε να διαρκούν περισσότερο αλλά και την τελειοποίηση των χειρουργικών τεχνικών της τοποθέτησής τους.
Ωστόσο, σήμερα σε όλους τους τομείς της χειρουργικής όλο και περισσότερες επεμβάσεις γίνονται με τεχνικές ελάχιστης επεμβατικότητας. Στην ορθοπαιδική χειρουργική μεγάλη πρόοδο στον τομέα των τεχνικών ελάχιστης επεμβατικότητας έγινε την δεκαετία του ΄80 με την αρθροσκοπική χειρουργική αλλά σήμερα υπάρχουν τεχνικές ελάχιστης επεμβατικότητας και σε περιπτώσεις τραύματος (καταγμάτων).
Όπως λέει, η τάση σήμερα είναι η επίτευξη του επιθυμητού αποτελέσματος με όσο το δυνατό μικρότερη βλάβη στους ανθρώπινους ιστούς.
Η τεχνική AMIS (anterior minimal invasive surgery) που σημαίνει πρόσθια τεχνική ελάχιστης επεμβατικότητας επέμβαση, αποτελεί ένα βήμα εμπρός στον τομέα της ήδη επιτυχημένης ολικής αρθροπλαστικής. Ο όρος πρωτοποριακή της αποδίδεται όχι γιατί γίνεται μια πολύ μικρή τομή δέρματος αλλά διότι είναι η μοναδική τεχνική ολικής αρθροπλαστικής όπου προσεγγίζεται η κατεστραμμένη άρθρωση του ισχίου χωρίς να κοπούν ή να αποκολληθούν τένοντες και μύες και διατηρώντας ακόμα και τον αρθρικό θύλακο.
Όμως ποια είναι τα πλεονεκτήματα και ποια τα μειονεκτήματα της μεθόδου αυτής σε σχέση με την πιο κλασική τεχνική;
Σε αυτό μας απαντά ο γιατρός λέγοντας ότι εφαρμόζοντας την τεχνική AMIS εδώ και 11 χρόνια παρατήρησε ότι μόνο πλεονεκτήματα έχει σε σχέση με τις πιο κλασικές τεχνικές και αυτό διότι η συγκεκριμένη τεχνική γίνεται με μια μικρή τομή δέρματος χωρίς να χρειάζεται να κοπούν ή αποκολληθούν μύες. Σε αντίθετη με όλες τις άλλες χειρουργικές τεχνικές όπου είναι αναγκαία σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό η και αποκόλληση των μυών στην τεχνική AMIS η προσπέλαση γίνεται με την βοήθεια ειδικών εργαλείων απλά παρεκτοπίζοντας τους μύες διατηρώντας ακόμα και τον αρθρικό θύλακο.
Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα οι ασθενείς να πονάνε πολύ λιγότερο έως καθόλου, έχουν μικρότερη απώλεια αίματος και δεν χρειάζεται να γίνει μετάγγιση αίματος. Η περίπτωση εξαρθρήματος από κάποια λάθος κίνηση ελαχιστοποιείται και γι’ αυτό το λόγο δεν υπάρχει κάποιος περιορισμός στις κινήσεις και στο κάθισμα. Η διάρκεια παραμονής στο νοσοκομείο είναι κατά μέσο όρο 2 μέρες και οι ασθενείς μπορούν να εξέλθουν με ιδιωτικό αυτοκίνητο.
Η διατήρηση ανέπαφων λειτουργικών μυών έχει σαν αποτέλεσμα οι ασθενείς να επιστρέφουν στις καθημερινές τους δραστηριότητες και σε μια φυσιολογική ζωή συντομότερα και με μεγαλύτερη σιγουριά.
«Εάν μπορώ να αναφέρω ένα μειονέκτημα αυτό είναι η καμπύλη εκμάθησης της τεχνικής που όμως για ένα έμπειρο χειρουργό που ασχολείται με το θέμα της αρθροπλαστικής είναι κάτι που ξεπερνιέται γρήγορα κατόπιν εκπαίδευσης με την βοήθεια αρχικά κάποιου έμπειρου χειρουργού στην τεχνική αυτή» λέει ο κ. Τσουτσάνης.
Στην Ελλάδα η τεχνική AMIS ξεκίνησε το 2006 αφού οι γιατροί που την εφαρμόζουν εκπαιδεύτηκαν αρχικά στο Παρίσι και στη συνέχεια με τη βοήθεια έμπειρων χειρουργών την έθεσαν σε εφαρμογή. Τα αποτελέσματα της μεθόδου αυτής είναι εξαιρετικά και αυτό επιβεβαιώθηκε και στο πρόσφατο παγκόσμιο συνέδριο που διενεργήθηκε στο Λουγκάνο
Σήμερα εφαρμόζεται εκτός από την Γαλλία σε διεθνούς φήμης ορθοπαιδικά κέντρα στην Ευρώπη (όπως οι πανεπιστημιακές ορθοπαιδικές κλινικές Balrgist στην Ελβετία και Rizzoli) στις ΗΠΑ και Αυστραλία και έχουν πραγματοποιηθεί πάνω από 200.000 επεμβάσεις.