Επτά αλήθειες για να τις διαδώσετε τα Χριστούγεννα

Σκίτσο της «Χριστουγεννιάτικης Ιστορίας» του Καρόλου Ντίκενς

Κική Τριανταφύλλη
Το ξέρατε ότι οι γιορτές των Χριστουγέννων έχουν τις ρίζες τους σε παγανιστικές τελετές της αρχαιότητας και ότι το γκι έχει άσπρους καρπούς; Κόκκινους έχει το ου που ελληνικά λέγεται αρκουδοπούρναρο, αλλά καριέρα με τέτοιο όνομα δεν υπήρχε περίπτωση να κάνει

Συχνά οι Χριστουγεννιάτικες συγκεντρώσεις διαρκούν πολλές ώρες. Και πριν ή μετά το φαγητό
άλλοι παίζουν επιτραπέζια, άλλοι βλέπουν ταινίες και άλλοι συζητούν. Τα θέματα της πολιτικής καίνε – δεν σας τα προτείνουμε για τις γιορτές, άσε που είναι πολύ επικίνδυνο να καταλήξουν σε καυγάδες πράγμα που δεν το θέλει κανείς τούτες τις άγιες ημέρες. Αναρωτιέστε για τι άλλο θα μπορούσατε να κουβεντιάσετε; Λοιπόν, υπάρχουν μερικές πολύ παράξενες χριστουγεννιάτικες αλήθειες, όπως αυτές που αναφέρουμε παρακάτω. Γιατί λοιπόν να μη δοκιμάσετε να ανοίξετε μια συζήτηση π.χ. για το χριστουγεννιάτικο δέντρο, τα κάλαντα, για το γκι και το ου ή για τον Αϊ Βασίλη; Σίγουρα υπάρχουν πράγματα που δεν τα ξέρουν όλοι.

1.Τα Χριστούγεννα ήταν κάποτε ειδωλολατρική γιορτή

Κανείς δεν γνωρίζει με ακρίβεια πότε γεννήθηκε ο Ιησούς από τη Ναζαρέτ και για εκατοντάδες χρόνια κανείς δεν γιόρτασε τα γενέθλια του Χριστού. Ο απόστολος Λουκάς είναι ο μόνος ευαγγελιστής που αναφέρει κάποιες λεπτομέρειες για τη γέννησή του. Το Κατά Λουκάν Β’ λέει λοιπόν ότι ο Χριστός γεννήθηκε τη χρονιά της «πρώτης απογραφής πληθυσμών» που είχε διατάξει ο Οκταβιανός Αύγουστος, όταν διοικητής της Συρίας ήταν ο Κυρρήνιος – δεν αναφέρει όμως μήνα και ημέρα. Από τις περιγραφές και τα συμφραζόμενα συμπεραίνει κανείς ότι η Μαριάμ και ο Ιωσήφ πήγαν στην πατρίδα τους για να απογραφούν αλλά δεν μπορεί να μετακινήθηκαν μέσα στο καταχείμωνο. Επίσης τη νύχτα της Γέννησης, οι βοσκοί ξαγρυπνούσαν στην ύπαιθρο πράγμα που σημαίνει ότι δεν υπήρχε παγωνιά και άρα ήταν άνοιξη ή καλοκαίρι. Πώς προέκυψε λοιπόν η 25η Δεκεμβρίου; Μα για να καταργηθούν παλιές παγανιστικές τελετές που συνδέονται με το χειμερινό ηλιοστάσιο όπως το Τριέσπερον των Ελληνιστικών Χρόνων, η αιγυπτιακή γέννηση του Οσιρη και η περσική Γέννηση του Μίθρα. Αντικαταστάθηκαν λοιπόν από τα γενέθλια του Ήλιου της Δικαιοσύνης (δηλαδή του Ιησού Χριστού).

Η Γέννηση του Ιησού Χριστού

2. Άλλο γκι και άλλο ου

Ας βάλουμε τα πράγματα στη θέση τους. Το γκι (Gui), ελληνικά ιξός, είναι ένα φυτό-παράσιτο με σαρκώδη φύλλα και μικρούς στρόγγυλους και λευκούς σχεδόν διαφανείς καρπούς, που παρασιτεί κυρίως πάνω σε έλατα, πεύκα και βελανιδιές. Το ου (Houx), ελληνικά ίλεξ, αρκουδοπούρναρο ή λιόπουρνο, είναι αειθαλές δένδρο με λαμπερά σκουροπράσινα φύλλα και κόκκινους στρογγυλούς καρπούς. Σύμφωνα με τις κεντροευρωπαϊκές παραδόσεις και τα δυο φυτά έχουν συνδεθεί με τα Χριστούγεννα. Αλλά πώς να κάνει καριέρα στην Ελλάδα ένα φυτό που ονομάζεται αρκουδοπούρναρο; Οι πωλητές τους λοιπόν τα ονόμασαν και τα δύο γκι και «καθάρισαν».

Το πιο όμορφο χριστουγεννιάτικο φυτό φύεται στα ελληνικά δάση και λέγεται ου ή αρκουδοπούρναρο στα ελληνικά

3.Τα φιλιά κάτω από το γκι και οι τελετές γονιμότητας

Το γκι είναι ένα πολύ αρχαίο σύμβολο του ανδρισμού και ως εκ τούτου όταν κάποιος-κάποια στέκεται κάτω από ένα μπουκετάκι κρεμασμένο από τον τοίχο σηματοδοτεί ότι είναι σεξουαλικά διαθέσιμος/η. Δεν το ξέρατε; Κι όμως τα φιλιά κάτω από το γκι (που πολλοί το μπερδεύουν με το ου) είναι ένα έθιμο που έχει τις ρίζες του στα ρωμαϊκά Σατουρνάλια (γιορτή ταυτόσημη με όργια αφιερωμένη στον Κρόνο)

Το έθιμο του φιλιού κάτω από ένα κλαδί ου έχει τις ρίζες του στα ρωμαϊκά Σατουρνάλια (Flickr/Garry Knight)

4.Ο Αϊ Βασίλης είναι «παιδί» της διαφήμισης

Η αλήθεια είναι ότι υπάρχει ένα συνονθύλευμα από γραφικούς θρύλους διαφόρων εποχών και περιοχών του κόσμου μέσω των οποίων ο Αγιος Νικόλαος κατέληξε να γίνει Άγιος Βασίλης. Η εικόνα του πάντως έτσι όπως την ξέρουμε σήμερα με την πλούσια λευκή γενειάδα και τα κόκκινα ρούχα εμφανίστηκε για πρώτη φορά το 1863 στο περιοδικό «Harper’s Weekly» σε μια διαφήμιση για δώρα (παιχνίδια και βιβλία) και ήταν δημιούργημα του Τόμας Ναστ ενός γερμανοαμερικανού σκιτσογράφου που θεωρείται ο «πατέρας του αμερικανικού κόμικ».

Η εικόνα του Άι Βασίλη δημιουργήθηκε το 1863 από τον Τόμας Ναστ, τον «πατέρα του αμερικανικού κόμικ» (Britannica)

5.«Χριστουγεννιάτικη Ιστορία»

Το ξέρατε ότι ο Δυτικός Κόσμος οφείλει τη γιορτή των Χριστουγέννων στη νουβέλα του Κάρολου Ντίκενς; Η «Χριστουγεννιάτικη Ιστορία» του, η πιο διάσημη χριστουγεννιάτικη ιστορία του κόσμου, αναφέρεται στη μεταστροφή του παράξενου και τσιγκούνη Εμπενίζερ Σκρουτζ μετά την επίσκεψη που δέχεται από τον πεθαμένο συνεταίρο του Τζέικομπ Μάρλεϊ και από τα φαντάσματα των Χριστουγέννων. Δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στις 19 Δεκεμβρίου 1843 στέλνοντας στον κόσμο μηνύματα χαράς, αγάπης και γενναιοδωρίας, πηγή της έμπνευσής του ωστόσο ήταν τα άσχημα παιδικά χρόνια του συγγραφέα, η κοινωνική αδικία και οι άθλιες συνθήκες διαβίωσης των ανθρώπων στις εργατικές συνοικίες της βικτοριανής Αγγλίας.

Σκίτσο του Εμπενίζερ Σκρουτζ που βλέπει το φάντασμα του πεθαμένου συνεταίρου του Τζέικομπ Μάρλεϊ από την πρώτη έκδοση της «Χριστουγεννιάτικης Ιστορίας» που φυλάσσεται στο Μουσείο Καρόλου Ντίκενς

6.«We Wish You a Merry Christmas»

Σημαίνει «Σας ευχόμαστε Καλά Χριστούγεννα» και είναι ο πρώτος στίχος από τα πιο διάσημα κάλαντα του κόσμου, που λίγο παρακάτω όμως κρύβουν και μια απειλή. Γιατί από τα μέσα του 16ου αιώνα ήταν το αγαπημένο τραγούδι των φτωχών υπηρετών στην Αγγλία που το τραγουδούσαν δυνατά και επαναλαμβανόμενα στα αφεντικά τους απαιτώντας λίγη πουτίγκα και αλκοόλ, αλλιώς δεν είχαν σκοπό να φύγουν.

Τα κάλαντα πρωτοεμφανίστηκαν στη Βρετανία και τα τραγουδούσαν οι υπηρέτες για λίγη πουτίγκα και αλκοόλ

7.Το χριστουγεννιάτικο δέντρο

Άλλο ένα διεθνές έθιμο που λέγεται ότι κατασκευάστηκε περί τα μέσα του 8ου αιώνα από τον Άγιο Βονιφάτιο όταν θέλησε να εξαλείψει την ιερότητα που απέδιδαν μέχρι τότε οι ειδωλολάτρες στη βελανιδιά. Την αντικατέστησε λοιπόν με το έλατο που έγινε το ιερό δέντρο των Χριστουγέννων. Στην αρχή κοσμούσε πλατείες μέχρι που μπήκε και στα σπίτια. Για την πρωτιά μάλιστα ερίζουν δύο πόλεις του Βορά. Λένε ότι το πρώτο χριστουγεννιάτικο δέντρο στήθηκε το 1441 στο Ταλίν της Εσθονίας από μια αδελφότητα άγαμων εμπόρων, πλοιοκτητών και ξένων που ζούσαν στην πόλη. Στη Ρίγα της Λετονίας, όμως υπάρχει μια πλάκα που λέει σε 8 γλώσσες ότι το πρώτο πρωτοχρονιάτικο δέντρο στήθηκε στη Ρίγα το 1510. Μέσα στο σπίτι πάντως λέγεται ότι πρώτος το έβαλε ο Λούθηρος και μέχρι στιγμής διαφωνίες περί αυτού δεν έχουμε βρει.

Το χριστουγεννιάτικο έλατο, αληθινό ή ψεύτικο, είναι η πιο διαδεδομένη διακόσμηση των γιορτών (Flickr/Roxanne Ready)

 

Πηγή: Protagon.gr