Η φρουκτόζη φαίνεται να πληροί όλες τις προϋποθέσεις του ιδανικού γλυκαντικού: είναι αρκούντως γλυκιά, φθηνή και φυσική. Ωστόσο αυτού του είδους το σάκχαρο που περιέχεται φυσικά στα φρούτα αλλά προστίθεται και σε πολλές επεξεργασμένες τροφές, μάλλον κρύβει πολλά «επικίνδυνα» μυστικά.
Ολοένα και περισσότερες επιστημονικές μελέτες μαρτυρούν ότι η φρουκτόζη πιθανότατα συνδέεται με σοβαρά προβλήματα υγείας του σύγχρονου κόσμου, όπως ο καρκίνος, οι καρδιοπάθειες, η υπέρταση, η νεφρική ανεπάρκεια, ακόμη και η άνοια.
Οι πιο πρόσφατοι φόβοι
Οι πιο πρόσφατοι φόβοι ήλθαν στο προσκήνιο την περασμένη εβδομάδα μέσω μελέτης που έδειξε ότι τα άτομα που πίνουν πολλούς φρουτοχυμούς και λαμβάνουν μεγάλες ποσότητες φρουκτόζης αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του ορθού.Σύμφωνα με τα ευρήματα που δημοσιεύθηκαν στο επιστημονικό περιοδικό της Αμερικανικής Διαιτολογικής Εταιρείας, «ένοχη» για τη σύνδεση είναι η φρουκτόζη που περιέχεται σε μεγάλες ποσότητες στους επεξεργασμένους χυμούς φρούτων.
Όπως σημειωνόταν σε αυτήν, πολλές από τις ευεργετικές για τον οργανισμό ουσίες που προστατεύουν από τους καρκίνους στον γαστρεντερικό σωλήνα, όπως οι φυτικές ίνες, η βιταμίνη C και άλλα αντιοξειδωτικά, χάνονται κατά τη διάρκεια της επεξεργασίας των φρούτων.
Άλλο φρούτα και άλλο χυμοί του εμπορίου. Σύνδεση με καρκίνο
Τα ευρήματα αυτά ωστόσο δεν ήταν τα πρώτα που κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου. Νωρίτερα εφέτος ειδικοί από το Πανεπιστήμιο Μπανγκόρ στην Ουαλία ανέφεραν ότι ακόμη και ο φρεσκοστυμμένος χυμός φρούτων περιέχει έως και πέντε κουταλιές φρουκτόζης ανά ποτήρι, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση του βάρους και σε διαβήτη.Με βάση αυτά τα αποτελέσματα μάλιστα η Βρετανική Διαιτολογική Εταιρεία συνέστησε η κατανάλωση χυμού να μην ξεπερνά τα 150 ml ημερησίως. Όπως σημείωναν οι ειδικοί της Εταιρείας ακόμη και αν κάποιος πίνει φρέσκο χυμό φρούτων, κατά το στύψιμο απομακρύνονται όλες οι φυτικές ίνες με αποτέλεσμα η φρουκτόζη των φρούτων να απορροφάται ευκολότερα στην κυκλοφορία του αίματος.
Σε πλήθος τροφών
Το πρόβλημα είναι βέβαια ότι η φρουκτόζη δεν περιέχεται μόνο στα φρούτα και στους φρουτοχυμούς αλλά «παραμονεύει» σε πλήθος έτοιμων τροφών – από μπισκότα ως παγωτά.Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν ξέρουν καν ότι την καταναλώνουν, αφού στα συστατικά των τροφίμων μπορεί κάποιος να τη βρει με πλήθος ονομασιών – το πιο κοινό όνομα για την «εκδοχή» της φρουκτόζης που παράγεται από τη βιομηχανία είναι το υψηλής περιεκτικότητας σε φρουκτόζη σιρόπι καλαμποκιού (πρόκειται για μια επεξεργασμένη μορφή φρουκτόζης που προέρχεται από το καλαμπόκι).
και καλά είναι να μένουμε μακρυά: Σιρόπι Καλαμποκιού Υψηλής Φρουκτόζης: Το Γλυκό Εθιστικό Δηλητήριο
Σε πολλές περιπτώσεις η βιομηχανία επιλέγει αυτού του είδους το γλυκαντικό καθώς είναι φθηνό και «κλειδώνει» την υγρασία στις τροφές, με αποτέλεσμα να μην ξεραίνονται και να αυξάνεται ο χρόνος ζωής τους. Παράλληλα προσθέτει υφή σε τροφές όπως οι μπάρες δημητριακών και τα μπισκότα κάνοντάς τις πιο «μαστιχωτές» καθώς και σε παγωτά και επιδόρπια γιαουρτιού.
Δείτε Ξέρετε τι περιέχουν τα παγωτά και τα επιδόρπια παγωτού;
και Άλλο γιαούρτι και άλλο επιδόρπια γιαουρτιού τα οποία βλάπτουν
Πολλαπλές χρήσεις
Το υψηλής περιεκτικότητας σε φρουκτόζη σιρόπι καλαμποκιού όμως χρησιμοποιείται και σε κατεψυγμένα προϊόντα αφού μειώνει την κρυσταλλοποίησή τους. Ένα ακόμη πλεονέκτημά του είναι ότι χαρίζει ωραίο καφέ χρώμα σε τροφές που έχουν ψηθεί όπως τα κέικ και άλλου είδους αρτοσκευάσματα, καθώς και στα δημητριακά πρωϊνού.Μία από τις χειρότερες επιλογές όταν είναι σε αυτήν την μορφή: Δημητριακά: Όλη η αλήθεια πίσω από το κουτί
Για όλους αυτούς τους λόγους να είναι από τα «αγαπημένα» της βιομηχανίας τροφίμων η οποία το χρησιμοποιεί και με το παραπάνω. Είναι χαρακτηριστικό ότι
- ένα γιαούρτι με γεύση φρούτων με χαμηλά λιπαρά μπορεί να περιέχει δέκα κουταλιές αυτού του γλυκαντικού με βάση τη φρουκτόζη.
- Ένα αναψυκτικό μπορεί να περιέχει ως και 13 κουταλιές του γλυκαντικού!
και Τεχνητά γλυκαντικά-αναψυκτικά: Ευνοούν άνοια και εγκεφαλικά
Ανησυχία για την υγεία
Τη στιγμή που το σιρόπι καλαμποκιού με υψηλή περιεκτικότητα σε φρουκτόζη «κατακλύζει» τη ζωή μας οι επιστήμονες ανησυχούν σχετικά με την επίδρασή του στην υγεία. Και αυτό διότι, ενώ περιέχει τον ίδιο αριθμό θερμίδων με τη ζάχαρη που προέρχεται από το ζαχαροκάλαμο, το σώμα δεν μεταβολίζει το σιρόπι φρουκτόζης με τον ίδιο τρόπο.Για την ακρίβεια, για τον μεταβολισμό του επιβαρύνεται σημαντικά το ήπαρ, γεγονός που με τη σειρά του οδηγεί σε πλήθος προβλημάτων, όπως τα αυξημένα επίπεδα λιπιδίων στην κυκλοφορία του αίματος.
Τον περασμένο Αύγουστο αμερικανική μελέτη που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό «Journal of Clicinal Endocrinology & Metabolism» έδειξε ότι ενήλικες που κατανάλωναν αναψυκτικά με σιρόπι καλαμποκιού επί δύο εβδομάδες (η κατανάλωση αντιστοιχούσε σε ποσοστό της τάξεως του 25% των ημερήσιων θερμιδικών απαιτήσεων) εμφάνισαν υψηλά επίπεδα χοληστερόλης και τριγλυκεριδίων, τα οποία συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο καρδιοπαθειών.
Καρδιαγγειακό, Προστατεύουμε το σύστημα που μας Διατηρεί στη Ζωή
Η επίδραση της φρουκτόζης στον οργανισμό
Η γλυκόζη διαχειρίζεται από το συκώτι είτε για την παραγωγή ενέργειας είτε για την αποθήκευσή της. Όταν τρώμε τη φορτίζουμε, ενώ όταν δεν τρώμε τη χρησιμοποιεί ο οργανισμός για να πάρει την ενέργεια που του λείπει. Αυτή η αποθήκη ενέργειας λέγεται γλυκογόνο.Με τη φρουκτόζη όμως δεν συμβαίνει το ίδιο.
Υπάρχει ένα ένζυμο, η φρουκτοκινάση, που είναι συνεχώς ενεργό και κρατάει το συκώτι «ανοιχτό» στη φρουκτόζη ακόμη και όταν δεν τη χρειάζεται. Στην περίπτωση που ο οργανισμός έχει ανάγκη από ενέργεια, θα την χρησιμοποιήσει.Σε αντίθετη περίπτωση όμως, θα την αποθηκεύσει ως λίπος, με την μορφή λιπαρών οξέων και τριγλυκεριδίων που περνούν στην κυκλοφορία του αίματος. Κι επειδή το συκώτι ρουφάει συνεχώς φρουκτόζη από το αίμα, αποθηκεύει συνεχώς λίπος με αποτέλεσμα να μετατρέπεται σε λιπώδες ήπαρ, κι εκεί αρχίζει το πρόβλημα.
Λιπώδες ήπαρ: Αιτίες, επιπτώσεις και αντιμετώπιση
Το λιπώδες ήπαρ, προκαλεί ινσουλινοαντίσταση, με αποτέλεσμα η ινσουλίνη να μη δουλεύει σωστά, το πάγκρεας να εκκρίνει περισσότερη και η γλυκόζη να συνεχίσει να κυκλοφορεί στο αίμα.Όσο περισσότερη ινσουλίνη όμως εκκρίνεται, τόσο περισσότερο κατακρατείται λίπος από τα λιποκύτταρα. Το κακό λοιπόν με την κατανάλωση ζάχαρης είναι διπλό. Αφενός το ήπαρ παράγει λίπος και αφετέρου η περίσσεια ινσουλίνης δίνει εντολή στο σώμα να κρατήσει το λίπος του αποθηκευμένο.
Τι είναι η Αντίσταση στην Ινσουλίνη και αντιμετώπιση
Επιπλέον, η φρουκτόζη δεν αναγνωρίζεται από τον υποθάλαμο όπου βρίσκονται τα κέντρα της όρεξης, με αποτέλεσμα το άτομο να μην αισθάνεται πλήρης και να μην φτάνει ποτέ στον κορεσμό. Έτσι συνεχίζει να καταναλώνει φαγητό γιατί απλά ο εγκέφαλος νομίζει ότι το σώμα ακόμα πεινάει.Η συμβολή της βιομηχανίας τροφίμων
Δεν γίνεται να υποτιμήσουμε το επίπεδο της επιστήμης που έχει αναπτυχθεί γύρω από το σχεδιασμό των προϊόντων των εταιριών διατροφής. Η Nestle’ μόνο, έχει έναν στόλο από 700 διδακτορικούς επιστήμονες που προσπαθούν να μεγιστοποιήσουν την «γοητεία» των προϊόντων της.Για παράδειγμα, οι εταιρίες τροφίμων χρησιμοποιούν όρους όπως «εξαφάνιση θερμιδικής πυκνότητας». Αυτό ο όρος αποδίδεται σε τρόφιμα όπως τα γαριδάκια που όταν τα καταναλώνεις νιώθεις να εξαφανίζονται, να λιώνουν μέσα στο στόμα.
Η βιομηχανία αγαπάει ιδιαίτερα αυτό το «τέχνασμα» γιατί επιτρέπει τον καταναλωτή να συνεχίσει να τρώει ακόμη κι όταν έχει χορτάσει, γιατί νιώθει σαν να μην έχει φάει αρκετά ή και καθόλου.
Κατά τον ίδιο τρόπο, υπάρχει και ο όρος “the bliss point” που σημαίνει το σημείο όπου νιώθεις ευδαιμονία, την απόλυτη ευτυχία. Τον όρο αυτό ανακάλυψε το 1970 ο Howard Moskowitz για να αποδώσει αυτό που συμβαίνει σε όλους και αποτελεί την εξατομικευμένη ανοχή στη γλυκύτητα ή αλλιώς την ιδανική ποσότητα ζάχαρης που μπορεί να αντέξει το κάθε άτομο.
Το περιέγραψε σαν το κρίσιμο σημείο μετά το οποίο ένα τρόφιμο γίνεται πολύ γλυκό για να το αντέξεις. Για παράδειγμα, αν πίνεις τον καφέ σου με ένα κουταλάκι ζάχαρη, μπορεί να σου αρέσει ακόμη κι αν προσθέσεις ένα παραπάνω. Αν όμως βάλεις και τρίτο, τότε ο καφές γίνεται πολύ γλυκός για να τον πιεις. Οπότε η βέλτιστη ποσότητα ζάχαρης, το bliss point σου, είναι τα δύο κουταλάκια ζάχαρης.
Αυτή η θεωρία του Dr.Moskowitz έχει εφαρμοστεί πλέον σε πλήθος τροφίμων, όπως σάλτσες για μακαρόνια, ψωμί, γιαούρτι χαμηλών λιπαρών, καρυκεύματα, αναψυκτικά, μπάρες δημητριακών και πολλά άλλα.
Συνεπώς θα πρέπει ο καταναλωτής να είναι πολύ επιφυλακτικός με τους ισχυρισμούς υγείας που αναγράφονται στις συσκευασίες τροφίμων γιατί πολλοί από αυτούς είναι αποτέλεσμα χρηματοδοτούμενης έρευνας από την ίδια τη βιομηχανία.
Δεν είναι τυχαίο ότι το 2003 που ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας προσπαθούσε να θέσει όριο στην ημερήσια κατανάλωση ζάχαρης (10% των ημερήσιων θερμίδων), η Αμερικάνικη Ομοσπονδία Ζάχαρης τους κατηγόρησε ότι δρουν με υστεροβουλία και τους απείλησε ότι θα αποσύρει την χρηματοδότηση του Οργανισμού.
Επίσης το 2007 επιστήμονες του πανεπιστημίου του Γέιλ αποκάλυψαν ότι σε έρευνες για την επίδραση των αναψυκτικών στην υγεία, άλλα ήταν τα συμπεράσματα ερευνών χρηματοδοτούμενων από τη βιομηχανία και άλλα από ανεξάρτητους οργανισμούς.
Σύμφωνα με τον ερευνητή του Γέιλ Kelly Brownell, κάθε φορά που βγαίνει κάποιο αρνητικό για τη ζάχαρη δημοσίευμα, η βιομηχανία ακολουθεί συγκεκριμένη τακτική. Πληρώνει επιστήμονες για να κάνουν έρευνα που «ευνοεί» την πολιτική της, ενώ τις έρευνες που δεν τους ευνοούν τις ονομάζουν μη αξιόπιστες.
Επίσης πληρώνει αξιόπιστους οργανισμούς όπως το Heart Foundation, ώστε να πάρουν την έγκρισή τους και να βάλουν στην ετικέτα των προϊόντων τους το σήμα του οργανισμού. Όταν πάλι όλα τα παραπάνω αποτύχουν, παριστάνουν ότι ενδιαφέρονται.
Κάτι αντίστοιχο έκανε γνωστή εταιρία αναψυκτικών με μια καμπάνια σχετικά με την κατανάλωση θερμίδων και τη σημασία της άσκησης, ώστε να «βοηθήσει» στην αντιμετώπιση της παιδικής παχυσαρκίας.
Βάζοντας οι εταιρίες σε προτεραιότητα το κέρδος έναντι της υγείας του καταναλωτή, καθίσταται απαραίτητο να μάθουμε να διαβάζουμε τις ετικέτες τροφίμων για την κρυμμένη ζάχαρη. Σύμφωνα με τη νομοθεσία, ένα συστατικό που περιέχεται σε μεγάλη ποσότητα θα πρέπει να εμφανίζεται πρώτο στη λίστα της ετικέτας.
Έτσι, θα έπρεπε σε πολλά τρόφιμα, η ζάχαρη να αναγράφεται πρώτη. Όμως, αν υπάρχουν κι άλλα γλυκαντικά, τότε μειώνεται η ποσότητα που χρησιμοποιείται από το καθένα κι έτσι μπορούν να αναγραφούν χαμηλότερα στη λίστα, με αποτέλεσμα να μην «φαίνονται».
Επίσης για να κρύψουν τη ζάχαρη, έχουν ανακαλύψει κι άλλα ονόματα για να την ονομάζουν, όπως πουρές φρούτου, συμπυκνωμένος χυμός, αγαύη, κρυσταλλική φρουκτόζη, συμπυκνωμένος χυμός μήλου, σιρόπι σταφυλιού, σιρόπι σφενδάμου και πολλά άλλα. Μέχρι σήμερα έχουν βρεθεί 56 διαφορετικά ονόματα για τη ζάχαρη.
Αυτό λοιπόν που πρέπει να καταλάβει ο καταναλωτής είναι ότι, ασχέτως αν η ζάχαρη είναι λευκή, κρυσταλλική, ακατέργαστη ή καστανή, έχει την ίδια επίδραση στο σώμα και την υγεία.
Τι μπορείς να κάνεις.
Το θετικό είναι ότι όσο «εθισμένος» και να έγινε κάποιος στην ζάχαρη, υπάρχει θεραπεία. Είναι αναστρέψιμος. Το βασικό πρώτο βήμα είναι η γνώση του πως δουλεύει ο οργανισμός και πως ανταποκρίνεται στα διάφορα ερεθίσματα του περιβάλλοντος. Οπότε σε πρώτη φάση καλό θα ήταν να απομακρυνθεί οτιδήποτε «ερεθίζει» την ανάγκη σας για γλυκό, οποιοδήποτε τρόφιμο αποτελεί πρόκληση ή πειρασμό.Επίσης θα πρέπει να εξασκηθείτε στην αντίσταση στον πειρασμό. Τις πρώτες μέρες που η έξη στη γλυκιά γεύση είναι έντονη, μπορεί να ξυπνήσετε μέσα στη νύχτα για να κάνετε επιδρομή στο ψυγείο. Ακόμα και τότε έχετε δύο επιλογές.
Είτε να υποκύψετε στην επιθυμία σας, να μπείτε στον φαύλο κύκλο της υπεργλυκαιμίας- υπογλυκαιμίας, να νιώσετε καλά για 15 λεπτά και μετά να ξανανιώσετε χάλια. Ή μπορείτε να πατήσετε pause, να παρατηρήσετε τον εαυτό σας, τα συναισθήματα που σας γεννά η έκκριση ντοπαμίνης στον εγκέφαλο, να γελάσετε και να το αφήσετε να περάσει.
Στην αρχή θα είναι δύσκολο και μπορεί να μην το καταφέρνετε κάθε φορά, όμως όσο πιο πολύ εκπαιδεύεσαι τόσο πιο εύκολο θα είναι και τόσο πιο δυνατός θα νιώθεις κάθε φορά που το καταφέρνεις.
Ένας ακόμη τρόπος είναι να αρχίσεις να παρατηρείς πώς ψωνίζεις στο σούπερ μάρκετ.
Σε ποιο διάδρομο πηγαίνεις πρώτα; Τα σούπερ μάρκετ είναι πολύ προσεκτικά σχεδιασμένα έτσι ώστε να σε παραπλανούν να αγοράζεις συγκεκριμένα τρόφιμα, πχ βάζουν τα πιο ακριβά και ανθυγιεινά στο ράφι που βρίσκεται στο ύψος του ματιού. Οι στατιστικές δείχνουν ότι το 60-70% των αγορών είναι απρογραμμάτιστες, γι’ αυτό είναι καιρός να αλλάξεις αγοραστική συμπεριφορά.Γράψε μια λίστα και παρέμεινε πιστός σε αυτή
Διάβασε τις ετικέτες προσεκτικά
Υπολόγισε το περιεχόμενο σε ζάχαρη, αλάτι και λίπος ώστε να κάνεις την καλύτερη επιλογή.
Τέλος μια καλή στρατηγική είναι να καταγράφεις τις σκέψεις και τα συναισθήματά σου και να επικεντρώνεσαι στα θετικά την ώρα της κρίσης. Υπενθύμισε στον εαυτό σου ότι το ανέβασμα που προκαλεί η ζάχαρη είναι παροδικό και μετά θα κληθείς να παλέψεις την υπογλυκαιμία και τις τύψεις, κάτι που αποδεικνύεται πιο δύσκολο.
Σε καμία περίπτωση όλα αυτά δε σημαίνουν να ζεις μια ζωή χωρίς απολαύσεις και ανταποδώσεις για κάτι που κάνεις καλά. Όμως, θα πρέπει να αλλάξεις το μοτίβο και τους τρόπους της ανταμοιβής του εαυτού σου. Καλό θα ήταν η γλυκύτητα στη ζωή σου να προέρχεται από τη γλυκιά συμπεριφορά από και προς τους άλλους και την αγάπη, και όχι από αναψυκτικά, πάστες ή τεχνητά γλυκαντικά. Και όσο θα αλλάζεις θυμήσου… να είσαι υπομονετικός, ήπιος κι ευγενικός με τον εαυτό σου. Είναι ο μόνος που έχεις!
Στοιχεία από:
www.tovima.gr
www.diatrofi.gr
Γλυκαντικό Φρουκτόζη: Χειρότερο δηλητήριο από τη ζάχαρη-Βρίσκεται σε σωρεία τροφίμων
https://www.proionta-tis-fisis.com/glykantiko-