Πέμπτη, Απριλίου 2

Ειλικρινά, δεν μου καίγεται καρφί


Κομπανιέρο Πιτσιρίκο,
Να ξέρετε πως τα πράγματα από εδώ και πέρα θα σοβαρέψουν απότομα. Το ξέρουμε αυτό. Για πολλούς και διάφορους λόγους. Οπότε, γελάτε αβέρτα τώρα που μπορούμε.
Αυτό που δεν ξέρουμε ακόμα είναι που θα είμαστε σε ένα χρόνο από τώρα και δεν εννοώ αν θα επιβιώσουμε του κορονοϊού, αλλά σε τι γενναίο, καινούριο κόσμο θα βρεθούμε.
Σίγουρα πολλά προνόμια -και όχι δικαιώματα όπως επιμένουμε συνέχεια να τα λέμε- θα καταργηθούν.
Και γιατί επιμένουμε να προειδοποιούμε ότι οι κοινωνίες θα γίνουν απολυταρχικές;

Απολυταρχικές για ποιον;
Για όλους εμάς που απολαμβάναμε μια κάποια κοινωνική «ειρήνη»;
Χιλιάδες άστεγοι στη Δύση δεν είχαν παρά μόνο το προνόμιο να κυκλοφορούν και να κοιμούνται σε κάποιους δρόμους και πάρκα.
Και δεν χρειάζεται να αναφέρουμε τι υπέστησαν τα προηγούμενα χρόνια χώρες, κοινότητες, κοινωνικές ομάδες.
Δεν είναι μια νέα πραγματικότητα.
Είναι νέα για εμάς. Για κάποιους από εμάς.
Τα προνόμια πάνε χέρι-χέρι με το ύψος του εισοδήματος, ούτε αυτό είναι κάτι πρωτοφανές, κάτι «καινούριο».
Ήταν θέμα χρόνου να συμβεί -και σε μας- και η φράση «έγινε πιο γρήγορα από όσο φανταζόμουν» που ξεστόμισες στον εθνικό μας ψυχίατρο, κομπανιέρο, μάλλον θα επαναλαμβάνεται συνέχεια τους επόμενους μήνες από εκατομμύρια ανθρώπους που νόμιζαν ότι είχαν αρκετό χρόνο να προετοιμαστούν μέχρι την επόμενη κρίση. Δεν είχαν.
Η αλήθεια είναι ότι μάλλον κανείς μας δεν τα περίμενε τόσο γρήγορα, παρά τα δεκάδες σημάδια γύρω μας.

Φαίνεται κιόλας ότι μόλις ξεκίνησε η Δ΄ Βιομηχανική Επανάσταση και επιχειρείται μια τεράστια ανακατανομή/αναδιανομή πλούτου -για την ακρίβεια η μεγαλύτερη στην Ιστορία- και παράλληλα μια ραγδαία μεταμόρφωση των κοινωνικών δομών.
Είναι κάτι που συνέβη και στις υπόλοιπες τρεις (βιομηχανικές επαναστάσεις) απλά όχι σε τέτοια κλίμακα, αλλά αυτό είναι λογικό επακόλουθο της ανάπτυξης του καπιταλισμού, ο οποίος κλείνει 700 χρόνια ζωής -από την Αναγέννηση και όχι από την Γαλλική Επανάσταση, όπως εσφαλμένα πιστεύουν πολλοί- καθώς η δεύτερη απλά προετοίμασε το έδαφος για την αστική δημοκρατία, που ήρθε σχεδόν 100 χρόνια μετά στην Β΄ Βιομηχανική Επανάσταση.
Για να καταλάβετε, η Α’ Βιομηχανική Επανάσταση προετοίμασε το έδαφος για τη Γαλλική Επανάσταση και την ανεξαρτησία των ΗΠΑ.
Η Β΄ ξεκίνησε με την Ύφεση του 1870-1896 περίπου και οδήγησε στον αμερικανικό επεκτατισμό (ιμπεριαλισμό) -και την αρχή της πτώσης της παλιάς αποικιοκρατίας που ξεκίνησε ο ίδιος ο καπιταλισμός (προ των βιομηχανικών επαναστάσεων)- και επίσης στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και στην Οκτωβριανή Επανάσταση, αλλά και στην εγκαθίδρυση της αστικής δημοκρατίας σε μεγάλο μέρος της Δύσης.
Η Γ΄ ξεκίνησε με την Μεγάλη Ύφεση και τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και κατέληξε στον νεοφιλελευθερισμό και την «μετακόμιση» της οικονομίας από τα εργοστάσια, στους ουρανοξύστες.

Όσον αφορά την ανθρώπινη πρόοδο, η Α’ κινήθηκε με ατμό, η Β΄ με τον ηλεκτρισμό και το πετρέλαιο, η Γ΄ έφερε τους αυτοματισμούς και τα ηλεκτρονικά -αλλά και την πυρηνική ενέργεια- και η Δ΄ θα κινηθεί με την τεχνητή νοημοσύνη και μάλλον με εναλλακτικές μορφές ενέργειας που θα συμπυκνώνονται σε ολοένα αποδοτικότερες και μικρότερες μπαταρίες λιθίου· όπως οι υπολογιστές που ξεκίνησαν από την κατάληψη ενός ορόφου για έναν μόνο υπολογιστή μέχρι τη συμπύκνωση πολλαπλάσιας ισχύς σε μερικά τετραγωνικά χιλιοστά του χιλιοστού.
Φυσικά, έμειναν πολλά έξω γιατί είναι ένα τεράστιο θέμα που δεν θα αναπτυχθεί σ’ αυτό το κείμενο.
Αυτό που δεν βλέπουμε πάλι είναι το φόρο αίματος που πληρώνουμε σε κάθε βιομηχανική επανάσταση. Δεν χρειάζεται να πούμε πόσα εκατομμύρια άνθρωποι σκοτώθηκαν τον περασμένο αιώνα μόνο για τους πολέμους.
Μάλιστα υπάρχουν σχεδόν 1 δισεκατομμύριο άνθρωποι σήμερα που δεν έφτασαν να ζήσουν ακόμα την Β΄ Βιομηχανική Επανάσταση, αφού δεν έχουν καν ηλεκτρισμό.
Εκεί έγκειται η …παρεξήγηση.
Ότι νομίζουμε πως όλη αυτή η πρόοδος μας αφορά όλους.
Όχι, δεν μας αφορά.
Κάποιοι θα έχουν ρομπότ στο σπίτι και άλλοι δεν θα έχουν ούτε πόσιμο νερό.
Αυτά δεν είναι κάποια καινούρια σκέψη.
Πάρα πολλά κινήματα του 20ου αιώνα βασίστηκαν στην ιδέα της αναδιανομής του πλούτου και στη διεκδίκηση μεγαλύτερου κομματιού από την πίτα της προόδου, την πίτα του κέρδους των καπιταλιστών.
Δεν ήταν μάταιη η ύπαρξή τους, απλά σαφέστατα δεν αρκούσαν, όπως δεν αρκούν από μόνες τους οι φωνές που γιγαντώνονται μέρα με την μέρα στις ΗΠΑ για την περίθαλψη και τα ενοίκια -ειδικά στο δεύτερο ίσως πάμε για τιτάνια σύγκρουση, αφού οι ενοικιαστές δεν έχουν μία και οι ιδιοκτήτες δεν έχουν σκοπό να απορροφήσουν την απώλεια εσόδων από τα απλήρωτα ενοίκια. Στο ίντερνετ μπορείτε να βρείτε πάρα πολλές συζητήσεις που έχουν ανοίξει αυτές τις μέρες.
Μπορεί, λοιπόν, να είναι χαμένες κυρίως οι μάχες που δεν δόθηκαν, αλλά και αυτές που δόθηκαν απλά ανέβαλλαν για κάποια χρόνια τις όποιες κοινωνικές καταστροφές.
Οι επόμενοι άνθρωποι, άλλωστε, αν τους επιτρέψουμε να υπάρξουν, θα αναρωτιούνται γιατί χρειαστήκαμε 700 ή 800 χρόνια -900 χρόνια με καπιταλισμό αποκλείεται να αντέξει ο πλανήτης, 100 και πολλά μας είναι-, μέχρι να τον ρίξουμε τον ρημάδη.
Και μετά τι;

(Ειλικρινά, αγαπητέ/ή μου, δεν μου καίγεται καρφί)
Με εκτίμηση,
Άρης
Υ.Γ.1 Αυτό που εννοώ με το άκομψο φινάλε, είναι ότι δεν υπάρχει το μετά. Υπάρχει μόνο το τώρα. Όσα παίρνει ο άνεμος χαχα. Μάλιστα ίσως να μην υπάρχει ούτε καν αυτό, αφού αυτό που διαβάζετε «τώρα» ανήκει ήδη στο παρελθόν. Ο μεγάλος Carlin είχε κάνει ένα ωραίο σκίτσο όπου ρωτούσε κάποιος την ώρα:
– Τι ώρα είναι τώρα;
-Εννοείς τώρα ή τότε που με ρώτησες;
-Τώρα.
-Τώρα είναι 2 και τέταρτο και 10 δευτερόλεπτα. Όχι περίμενε. 11. Όχι. 12. Όχι. 13.
Το παρελθόν εξυπηρετεί μόνο τη Νοσταλγία και τη Δικαιοσύνη, που συνοψίζονται σε αυτό που λέμε Μνήμη. Άλλωστε, αυτοί που θυμούνται έχουν την δυνατότητα να ζούνε σε ένα εύθραυστο παρόν. Αυτοί που δεν έχουν μνήμη, δεν ζουν πουθενά. Εν πάση περιπτώσει, είναι εντελώς ανόητο να νομίζουμε ότι μας αφορά ιδιαίτερα το μετά. Δεν μας αφορά, γιατί μπορεί να μην είμαστε καν εδώ. Και ξέρουμε ότι δεν θα είμαστε εδώ, ας πούμε σε 150 χρόνια. Αυτό είναι παραπάνω από σιγουράκι. Αλλά οι άνθρωποι αρέσκονται να κάνουν μεγάλα πλάνα για το πώς θα είναι η ζωή τους σε 10, 15 ή 20 χρόνια. Γεμάτα τα νεκροταφεία από ανθρώπους που έκαναν μακρόχρονα πλάνα. Οπότε, μικρή σημασία έχει τι θα γίνει μετά τον καπιταλισμό. Τον ρίχνουμε και βλέπουμε. Ή τον αφήνουμε να ισοπεδώσει τα πάντα καταλήγοντας πάλι στο ίδιο σημείο. Συνεπώς το μόνο που επιλέγουμε είναι το πότε.
Υ.Γ.2 Σε σχέση τώρα μ’ αυτά που έγραψε ο Δημήτρης. Φυσικά και θα επανεκλεγεί ο Trump. Ήταν δεδομένο από πέρσι ακόμα, πολύ πριν οι Δημοκρατικοί προσπαθήσουν να τον αποπέμψουν. Ειδικά με τον κορονοϊό του έκατσε κουτί, παρά τις μπαρούφες του. Ο Biden είναι ανύπαρκτος, κλεισμένος στο σεντούκι του μην κολλήσει πριν τις εκλογές και ο Sanders θα επιστρέψει σε 4-5 χρόνια όταν θα έχουν ωριμάσει οι συνθήκες. Επίσης, σε περιόδους «κρίσης» (άλλη μια λάθος έννοια αφού ο καπιταλισμός ευδοκιμεί στις …κρίσεις του), η αστική τάξη δεν θέλει τυχόν περιπέτειες, όπως επίσης και οι ίδιοι ψηφοφόροι αποφεύγουν να τζογάρουν. Το μόνο ερώτημα είναι αν θα επιβιώσουν μέχρι τις εκλογές, αφού και οι 3 υποψήφιοι είναι στην επικίνδυνη ηλικία. Όχι σε σχέση με τον κορωνοϊό, αλλά για να τα τινάξουν.
Υ.Γ.3 Δεν ξέρω τι τους έχει πιάσει όλους τους δημοσιογράφους (και άλλους) με τον αριθμό των κρουσμάτων. Μικρή σημασία έχει ο αριθμός. Να κοιτάτε καλύτερα πόσοι βρίσκονται σε σοβαρή κατάσταση, γιατί αυτό είναι το νούμερο που μετράει σε σχέση με την χωρητικότητα των ΜΕΘ. Δεδομένου ότι μπορεί κάποιος να χρειαστεί δεκάδες μέρες στην εντατική καταλαβαίνει κανείς ότι δεν θα αντέξει καμία χώρα, κανένα σύστημα, αφού είναι εξαιρετικά μικρός ο αριθμός των ΜΕΘ. Και η αισιοδοξία δεν πρόκειται να λύσει αυτό το έλλειμμα. Όλοι κοιτούσαν το κόστος και έλεγαν «ε πόσοι θα χρειαστούν εντατική ανά πάσα στιγμή» και ελάχιστοι αναρωτιόντουσαν τι θα γίνει σε περίπτωση μεγάλου σεισμού ή πανδημίας. «Αν και όταν συμβεί, βλέπουμε». Και συνέβη. Και παρακαλώ, δεν είναι ούτε η πρώτη πανδημία στην Ιστορία, ούτε η τελευταία. Ε, όχι πως μας έπιασε απροετοίμαστους. Εδώ κάποιοι αναρωτιούνται αν θα πέσει ποτέ μετεωρίτης στη Γη. Φυσικά και θα πέσει. Χιλιάδες κρατήρες στη Γη και το φεγγάρι δεν σου αρκούν ως απάντηση; Κατά τ’ άλλα το ατού των ανθρώπων είναι το μυαλό μας. Που να μην είχαμε.
Υ.Γ.4 Για το θέμα με το μεγάλο πλιάτσικο που γίνεται αυτές τις μέρες. Φυσικά και γίνεται πλιάτσικο. Όλοι κοιτάνε αλλού. Υπάρχει καλύτερη στιγμή; Και το …νομισματοκοπείο μπορείς να σηκώσεις σε μια μέρα αυτό τον καιρό. Θα γίνει και σειρά στο Netflix σε λίγα χρόνια, «La Casa del Pueblo». Ή μαθήματα πώς να κλέψεις ολόκληρους λαούς και να μην πάρει κανείς πρέφα.
Υ.Γ.5 Μπορεί καμιά φορά να φαίνονται άδικα όλα αυτά που γράφουμε. Και επικριτικά. Φυσικά και είναι. Δεν περιμένω από ένα μάτσο βαθύπλουτα καθάρματα να αλλάξουν τον σάπιο κόσμο. Οι καπιταλιστές νικάνε, για ποιο λόγο να μην το θέλουν όλο αυτό το φιάσκο; Χέστηκαν τώρα αν καίγεται η Αυστραλία ή αν θα πεθάνουν εκατομμύρια άνθρωποι από ένα μικρόβιο. Λιγότερος ανταγωνισμός. More for themselves. Ούτε από τα παπαγαλάκια τους περιμένω κάτι, από αμόρφωτα δίποδα που έχουν γίνει κώλoς και βρακί με τον ολιγάρχη της καρδιάς τους και κουνάνε το δάχτυλο στο πόπολο που δεν τραγουδάει στα μπαλκόνια «βγήκε ο χάρος παγανιά». Ο δε Καβάφης έλεγε «αν δεν μπορείς τη ζωή σου να την κάμεις όπως τη θες, τουλάχιστον μην την εξευτελίζεις, μεσ’ τις πολλές συνάφειες του κόσμου και τις κινήσεις», αλλά δεν εννοούσε να ταμπουρωθούμε κιόλας μέσα. Αυτό που με σκίζει είναι όταν βλέπω τους ανθρώπους να διαλέγουν την ασφάλεια ενός κλουβιού. Σαν εκείνο που είχες γράψει κάποτε για τα πουλιά που ζουν σε κλουβί. Ότι όταν αφήνεις την πόρτα, κάποιο θα πετάξει μακριά, κάποιο άλλο μπορεί να μην καταλάβει καν ότι η πόρτα είναι ανοιχτή. Υπάρχει, όμως, εκείνο το πουλί που φτάνει ως την πόρτα, κοιτάει απορημένο πως είναι ο έξω κόσμος και ξαναγυρνάει στο κλουβί. Ναι, διάολε, αυτό το πουλί όντως σου σκίζει την καρδιά. Αυτό είναι που δεν αντέχεις όταν το βλέπεις και στους ανθρώπους.
(Φίλε Άρη, δίνε πόνο. Άλλωστε, είναι προφανές πια ότι τον γουστάρουν τον πόνο. Άρη, στο “Όσα παίρνει ο άνεμος”, η Σκάρλετ Ο’ Χάρα λέει “As God is my witness, I will never be hungry again”. Και το εννοεί. Αυτή είναι η εμβληματική φράση της ταινίας. Άρη, όταν απάντησα στον Βασίλη πως “Έγινε πιο γρήγορα από όσο φανταζόμουν” αναφερόμουν στο “ότι είναι καλύτερα να μένεις στην Ελλάδα παρά στις χώρες του ευρωπαϊκού βορρά”. Αυτό έγινε πιο γρήγορα από όσο φανταζόμουν. Θα επιστρέψουν πολλοί στην Ελλάδα. Άλλαξαν οι προτεραιότητες. Να είσαι καλά, Άρη. Και γράφε, γράφε. Εσύ θυμάσαι και τα κείμενα που έγραψα και δεν τα θυμάμαι πια. Αν και είχα γράψει “Υπάρχουν και κάποια άλλα πουλιά που περνούν την πόρτα του κλουβιού, πετούν λίγο δεξιά κι αριστερά, και επιστρέφουν στο κλουβί. Αυτά τα πουλιά μου μαυρίζουν τα σπλάχνα.”. Καλά έκανες και το θυμήθηκες αυτό το κείμενο. Θα το ανεβάσω τώρα που είναι όλοι μέσα στα κλουβιά. Την αγάπη μου.)