Η ονομασία Βεδουίνος, που προέρχεται από την αραβική λέξη badawī (αραβικά: بدوي ), που σημαίνει γενικά αυτόν που βαδίζει στην έρημο, αποτελεί έναν όρο που αποδίδεται κυρίως σε νομαδικές αραβικέςφυλές βοσκών, οι οποίες εντοπίζονται σε όλο το μήκος των εκτάσεων που καλύπτει η έρημος, από τις ακτές της Σαχάρα στον Ατλαντικό μέχρι τη Χερσόνησο του Σινά και ανατολικά την Αραβική έρημο.
Με αφετηρία τις δεκαετίας του ’50 και του ’60, πολλοί Βεδουίνοι εγκατέλειψαν την παραδοσιακή νομαδική ζωή κι αποφάσισαν να ζήσουν και να εργαστούν στις πόλεις της Μέσης Ανατολής. Για παράδειγμα, στη Συρία ο παραδοσιακός τρόπος ζωής των Βεδουίνων σχεδόν έληξε με μια μεγάλη περίοδο ξηρασίας από το 1958 έως το 1961, που ανάγκασε πολλούς Βεδουίνους να παρατήσουν τα κοπάδια τους και να αναζητήσουν κανονικές δουλειές. Παρομοίως, η κυβερνητική πολιτική της Αιγύπτου, η παραγωγή πετρελαίου στη Λιβύη και στον Κόλπο κι η έντονη επιθυμία για καλύτερες συνθήκες ζωής ώθησαν τους περισσότερους Βεδουίνους εκτός της νομαδικής ζωής κι έτσι αποτελούν κανονικούς πολίτες διαφόρων χωρών.
Παραδοσιακός τρόπος ζωής
Οι Βεδουίνοι χωρίζονταν σε συγγενικές φυλές, οι οποίες ήταν οργανωμένες σε κάποια επίπεδα. Ένα διάσημο ρητό των Βεδουίνων λέει: “Εγώ εναντίον των αδερφών μου, εγώ και τ’ αδέρφια μου εναντίον των ξαδέρφων μου, εγώ και τ’ αδέρφια και τα ξαδέρφια μου ενάντια σε όλο τον κόσμο“.
Μια τυπική οικογένεια (ή Σκηνή) αποτελούνταν από τρεις ή τέσσερις ενήλικες (το ανδρόγυνο κι οι γονείς ή τα αδέρφια) και έναν απροσδιόριστο αριθμό παιδιών. Ακολουθούσαν ημι-νομαδικό τρόπο ζωής, μεταναστεύοντας καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους ανάλογα με τους υδάτινους και τους γεωργικούς πόρους. Στις Βασιλικές φυλές κατά παράδοση εκτρέφονταν καμήλες, ενώ στις άλλες φυλές γιδοπρόβατα.
Όταν υπήρχαν άφθονοι πόροι, ταξίδευαν πολλές Σκηνές μαζί σαν goum. Οι ομάδες αυτές συνήθως συνδέονταν με πατριαρχικούς δεσμούς, αλλά και μέσω γάμων, καθώς οι νέες σύζυγοι συνήθως ακολουθούνταν από άνδρες συγγενείς στη νέα φυλή, και μέσω απλών γνωριμιών με τη φυλή.
Το επόμενο επίπεδο στις ομάδες των φυλών ήταν το ibn amm, συνήθως ένα σύνολο ανθρώπων από 3 έως 5 γενιές. Συχνά συνδέονταν με τα goum. Ενώ τα goum όμως είχαν παρόμοια κοπάδια, οι ομάδες ibn amm ασχολούνταν με ξεχωριστές οικονομικές δραστηριότητες, υποστηρίζοντας όμως τα μέλη τους σε περίπτωση οικονομικής αποτυχίας.
Το επόμενο ιεραρχικό επίπεδο ήταν ολόκληρη η φυλή, αρχηγός της οποίας ήταν ένας Σεΐχης. Ολόκληρη η φυλή συχνά προβάλλει την καταγωγή της από έναν κοινό πρόγονο, εφόσον υφίστατο πατριαρχική δομή μέσα στις επιμέρους ομάδες. Η φυλή ήταν το ιεραρχικό επίπεδο ανάμεσα στους Βεδουίνους και τις τοπικές οργανώσεις και κυβερνήσεις.
Φυλές των Βεδουίνων
Αρκετές φυλές Βεδουίνων υφίστανται επί του παρόντος, αλλά ο συνολικός πληθυσμός τους δύσκολα μπορεί να εκτιμηθεί, καθώς πολλοί Βεδουίνοι έχουν εγκαταλείψει τη νομαδική ζωή. Κάποιες από τις φυλές είναι οι εξής:
- Φυλή Alataway. Ζει στο βορειοδυτικό τμήμα της Σαουδικής Αραβίας.
- Φυλή Aniza. Είναι η μεγαλύτερη φυλή Βεδουίνων, γύρω στα 700.000 μέλη, και ζουν στη βόρεια Σαουδική Αραβία, στο δυτικό Ιράκ και τη Συρία.
- Φυλή Rwala. Μεγάλη φυλή της Aniza, που ζει στη Σαουδική Αραβία, αλλά έχει επεκταθεί μέσω της Ιορδανίας στη Συρία και το Ιράκ.
- Φυλή Howeitat, Ιορδανία.
- Φυλή Al Murrah, Σαουδική Αραβία.
- Φυλή Bani Hajir, ζει στη Σαουδική Αραβία και τα ανατολικά κράτη του Κόλπου.
- Φυλή Shammar. Είναι η δεύτερη μεγαλύτερη φυλή Βεδουίνων και ζει στη Σαουδική Αραβία και στο κεντρικό και δυτικό Ιράκ.
- Φυλή Al-Ajman, ζουν στην ανατολική Σαουδική Αραβία και σε άλλα κράτη του Κόλπου
- Φυλή Sudair, Σαουδική Αραβία
- Φυλή Subai’a, Κουβέιτ.
- Φυλή Harb, μεγάλη φυλή που ζει γύρω από τη Μέκκα.