Τρίτη, Αυγούστου 9

Η σοφία του λαού


Του Λευτέρη Κουσούλη*
Μία από τις κυρίαρχες λαϊκές μυθοπλασίες είναι η «σοφία του λαού». Τον τελευταίο καιρό τείνει να εγκατασταθεί ως το μόνο κριτήριο. Υπάρχει στο πολιτικό σκηνικό μια άρρητη δοξολογία της σοφίας του λαού.
Η οδός αυτή δεν είναι νέα. Ο Ανδρέας Παπανδρέου στις στιγμές της ακμής του υμνολογούσε τη σοφία του λαού και αυτός του το ανταπέδιδε με κραταιά χειροκροτήματα στην ελπιδοφάγο πλατεία Συντάγματος. Από τότε καθόλου δεν έχουν αλλάξει τα πράγματα.
Σήμερα η σοφία του λαού έχει περιέλθει ως όπλο σε άλλα χέρια. Λιγότερο ή περισσότερο επιδέξια, έχει μικρή σημασία. Πάντως και οι νέοι υπερασπιστές της σοφίας του λαού διακατέχονται από ένθερμο ενθουσιασμό, κάτω από τον οποίο κρύβεται η αντίληψη της πολιτικής εκμετάλλευσης και της ακραίας χρησιμοθηρίας αυτής της σοφίας του λαού.
Οι προφάσεις πλεονάζουν και τα προσχήματα πολλαπλασιάζονται. Από τα δημοψηφίσματα στην απλή αναλογική. Και από την απλή αναλογική στα δημοψηφίσματα.
Τίποτα καινοτόμο και τίποτα νέο. Πρόκειται για τις γνωστές μεθόδους κυριαρχίας. Που η εξουσιαστική ομάδα του Μαξίμου επιχειρεί μάταια να τους προσδώσει ακόμη και διάσταση επαναστατικής αλλαγής.
Απλοποιημένο το σχήμα είναι το εξής: Εμείς, λέει η κυβερνητική ομάδα, ως πρωτοπορία της ιστορίας, ορίζουμε την κατεύθυνση της σωτηρίας του λαού και ο λαός καλείται εκ των υστέρων να νομιμοποιήσει επικροτώντας. Οσο και αν η διαδικασία εξωτερικά εμφανίζεται πιο σύνθετη, ο πυρήνας παραμένει πάντα αναλλοίωτος. Η φωτισμένη πρωτοπορία διεκδικεί τον τελευταίο λόγο για λογαριασμό του λαού. Ερμηνεύει αποτελέσματα και μεταπλάθει απαντήσεις.
Εξάλλου, διαθέτουμε ήδη την εμπειρία του πρόσφατου δημοψηφίσματος, όπου η «σοφία του λαού» ετέθη στη διάθεση της πρωτοπορίας. Ετσι το «Οχι» έγινε «Ναι» και δυνάμωσε ως «Ναι» επειδή προϋπήρξε ως «Οχι». Δημοψηφίσματα και απλή αναλογική τελούν πάντα υπό την ανάγνωση του Μεγάλου Οδηγού.
Εν τω μεταξύ η σοφία του λαού πρέπει να προστατευθεί από τους εχθρούς της. Η φωτισμένη πρωτοπορία αναθέτει στον εαυτό της αυτό το έργο. Από τις τέσσερις εφημερίδες του Ναπολέοντα ως τα τέσσερα κανάλια του κ. Παππά, ο στόχος είναι να προστατευθεί η σοφία του λαού. Από νέες ιδέες, καινά δαιμόνια και κυρίως από την αμφισβήτηση. Πρόκειται για μάταιο έργο. Η αμφισβήτηση ματαιώνει και θα ματαιώνει κάθε τέτοιο εγχείρημα.
Σοφία του λαού δεν υπάρχει. Το σχετικό ιδεολόγημα είναι κατασκευή εξουσιαστικού τύπου. Στο βάθος μάλιστα εμπεριέχει και έναν χλευασμό του λαού καθώς οι διαδικασίες παραπλάνησης εμπεριέχουν τη συστηματική και οργανωμένη υποτίμηση και διαγραφή αυτής της σοφίας. Αν υπήρχε.
*Άρθρο του Λευτέρη Κουσούλη, πολιτικού επιστήμονα, στο ΒΗΜΑ.http://limani24.gr/%ce%97-%cf%83%ce%bf%cf%86%ce%af%ce%b1-%cf%84%ce%bf%cf%85-%ce%bb%ce%b1%ce%bf%cf%8d/