Υπ' όψιν ότι ο σεισμός σαν φυσικό φαινόμενο ΔΕΝ σκοτώνει. Τα κτίρια όμως σκοτώνουν...
Ότι είμαστε σεισμογενής χώρα είναι γνωστό σε όλους μας.
Μάλιστα είμαστε η πρώτη σεισμογενής χώρα της Ευρώπης.
Του Γιώργου Δέδε
Είμαστε προετοιμασμένοι γι’ αυτό;
Σαν άνθρωποι, σαν κρατικός μηχανισμός αλλά και σαν δημόσιες υποδομές;
Σήμερα θα μιλήσουμε για τον ανθρώπινο παράγοντα.
Δυστυχώς η απάντηση είναι όχι.
Δεν είμαστε εκπαιδευμένοι να ζούμε με τους σεισμούς, και όταν λέμε εκπαίδευση δεν εννοώ να μην τους φοβόμαστε, αλλά να μπορούμε να αντιμετωπίσουμε και να ελαχιστοποιήσουμε τις συνέπειές τους.
Σαν άνθρωποι ευαισθητοποιούμαστε όταν υπάρχει κάποια διέγερση σε μία περιοχή – και κυρίως όσοι κατοικούν εκεί – και μετά το ξεχνάμε.
Η ευαισθησία μας κορυφώνεται τα πρώτα λεπτά μετά το σεισμό και βαθμιαία εξασθενεί μαζί με τους μετασεισμούς, μέχρι τον επόμενο.
Και πάλι το ίδιο μέχρι τον επόμενο.
Ακούμε από ειδικούς να παίρνουμε μέτρα αυτοπροστασίας τα οποία επικροτούμε μεν, αλλά δεν εφαρμόζουμε αφήνοντας βαριά κάδρα πάνω από το κρεβάτι μας, βιβλιοθήκες αστήρικτες, βαριά αντικείμενα κρεμασμένα ψηλά και δεκάδες άλλες παγίδες που σε ένα σεισμό μπορούν να μετατραπούν σε θανάσιμες.
Με τον σεισμό όμως που είναι απρόβλεπτος δεν μπορείς να είσαι σίγουρος ότι δεν θα σου συμβεί.
Ακόμα και σε περιοχές που θεωρούνται «ασεισμικές».
Ίσως κάπου εκεί να κοιμάται κάποιο άγνωστο ρήγμα που ξαφνικά αποφασίσει να ξυπνήσει.
Δε λέω – γιατί μπορεί να παρερμηνευτεί- ότι αύριο θα έχουμε σεισμό.
Όμως είναι μαθηματικά βέβαιο ότι σεισμοί θα συνεχίσουν να γίνονται στην Ελλάδα, και όπως πολύ καλά το είχαν εκφράσει οι παλιότεροι, «όπου έσεισε θα σείσει».
Και μερικές φορές «σείει» κι εκεί που δεν «έσειε».
Θυμηθείτε πόσες φορές εκεί που δεν περίμενε κανείς σεισμό αυτός έγινε.
Θυμηθείτε την Πάρνηθα στις 7 Σεπτεμβρίου του 1999.
Ένα ρήγμα που κανείς σχεδόν δεν είχε υποπτευθεί ξύπνησε ξαφνικά και προκάλεσε 143 θανάτους και ζημιές που έφτασαν τα 3 δισεκατομμύρια ευρώ.
Είναι ο φονικότερος σεισμός των τελευταίων 50 ετών και η φυσική καταστροφή με το μεγαλύτερο κόστος σε υλικές ζημιές που έχει συμβεί ποτέ στην Ελλάδα.
Και εκεί που πήγαν να κλείσουν οι πληγές και να ξεχαστεί στις 19 Ιουλίου 2019 μας ξαναθύμισε την παρουσία του.
Δεκάδες για να μην πω εκατοντάδες ακόμα περιπτώσεις «αναπάντεχων» σεισμών έχουν καταγραφεί.
Η επιστήμη προσπαθεί με όλα τα μέσα που διαθέτει να ανιχνεύσει τις διαθέσεις της φύσης αλλά εκτός ότι η φύση πολλές φορές είναι απρόβλεπτη, η σεισμολογία είναι η νεότερη επιστήμη και έχει να κάνει πολλά βήματα ακόμη.
Το αισιόδοξο είναι ότι η χώρα μας έχει καταξιωμένους επιστήμονες που έχουν αφιερώσει τη ζωή τους στην έρευνα και έχουν γίνει θετικότατα βήματα στον τομέα της πρόγνωσης.
Όμως μέχρι να συμβεί αυτό, καλό θα ήταν να προφυλαχτούμε μόνοι μας, πράγμα που δεν κάνουμε.
Αλλά και πόσες φορές όμως – κι εδώ είναι το τραγικό – δεν προκαλούμε οι ίδιοι την τύχη μας;
Το μέγεθος του σεισμού η απόσταση και τα χαρακτηριστικά του ρήγματος παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στις βλάβες των κτιρίων, αλλά σημαντικότερο έχει η αντοχή του ίδιου του κτιρίου.
Ο σεισμός σαν φυσικό φαινόμενο δεν σκοτώνει. Τα κτίρια σκοτώνουν.
Οι κατασκευές μας αντέχουν;
Τα ασυντήρητα κτίρια, και οι αυθαίρετες οικοδομικές παρεμβάσεις, όπως το γκρέμισμα τοίχων, η παράλειψη ή η αφαίρεση σημαντικών δομικών τμημάτων του κτιρίου , η αντικατάστασή τους με άλλων μικρότερης αντοχής και τόσες άλλες Ελληνικές πατέντες, είναι βόμβες έτοιμες να εκραγούν πάνω μας στο πρώτο σεισμό.
Αυτό απέδειξε στις έρευνες σχεδόν το σύνολο των κτιρίων που αστόχησαν.
Πόσοι από εμάς έχουν ελέγξει τα σπίτια τους, τις επιχειρήσεις τους, με την σύγχρονη πλέον –και οικονομική- αντισεισμική τεχνολογία που μπορεί να διαγνώσει ταχύτατα τις σεισμικές τους επικινδυνότητες και να προτείνει αξιόπιστες λύσεις;
Αν όχι κανείς, τα έχουν ελέγξει ελάχιστοι.
Και φυσικά –επειδή είμαστε στην Ελλάδα που όλα συμβαίνουν- δεν νοείται να λειτουργεί κτίριο που στεγάζει εστιατόριο, κέντρο διασκέδασης, ξενοδοχείο κ.λ.π. αν δεν έχει ελεγχθεί αυστηρά για την στατική του επάρκεια.
Ειδικά σε περιοχές σεισμικά ενεργές και ύποπτες.
Και είναι αδιανόητο να λειτουργεί επιχείρηση σε κτίρια «που έχουν υποστεί δομικές αυθαίρετες ή μη επεμβάσεις» χωρίς να έχουν ελεγχθεί εξονυχιστικά για την αντισεισμική τους ικανότητα.
Όπως π.χ. σε πολυκατοικίες που μετατρέπονται σε ξενοδοχεία ή δημιουργίες χώρων διασκέδασης, όπου κατά κανόνα αφαιρούν δομικά στοιχεία για να εξοικονομήσουν χώρους. Εγκληματικές πρακτικές που θα στοιχίσουν αθώες ζωές κάποια στιγμή.
Πόσα θύματα θα χρειαστούν ακόμη για να γίνει συνείδηση στον πολίτη ότι πρέπει μόνος του να προστατευτεί από τους σεισμούς, και στην πολιτεία ότι πρέπει να επιβάλλει αυστηρούς στατικούς και αντισεισμικούς ελέγχους, που να αποκλείουν τις κάθε είδους αυθαίρετες παρεμβάσεις;
Ελπίζω λίγος.