Του Άρη Ιωαννίδη
Λέξη που τη συναντάμε ποικιλοτρόπως. Ας δούμε κάποιες επίσημες θέσεις προκειμένου να βγάλουμε μια άκρη και να είμαστε πιο προσεκτικοί όταν τη χρησιμοποιούμε στον γραπτό μας λόγο.
Στο Λεξικό του Ιδρύματος Τριανταφυλλίδη – το οποίο μάλιστα προτείνεται από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο και του οποίου τα ορθογραφικά και ερμηνευτικά
σχόλια χρησιμοποιούνταν ως οδηγός για τα σχολεία της ελληνικής επικράτειας – αναφέρεται: «παλικάρι το [palikári] & παλληκάρι το [palikári] : 1.άνθρωπος που μπροστά σε μια δύσκολη στιγμή, απειλή ή κίνδυνο, δε δειλιάζει, αλλά δείχνει μια εξαιρετική ψυχική και ηθική δύναμη μαζί με ένα υψηλό συναίσθημα προσωπικής αξιοπρέπειας […] παλικαράκι το & παλληκαράκι το YΠΟKΟΡ κυρίως στη σημ. 2 και για μικρό αγόρι. [μσν. παλληκάριον, παλ(λ)ικάριον `νεαρός ακόλουθος πολεμιστή΄ < ελνστ. παλλικάριον `νεαρός ακόλουθος΄ υποκορ. του παλληκ- (πάλληξ) -άριον `νεαρός΄ < αρχ. πάλλαξ (και με ορθογραφία απλοποιημένη)». Το λεξικό του Ιδρύματος Τριανταφυλλίδη, λοιπόν, προτείνει και τη γραφή της λέξης «παλικάρι» με ένα –λ- και –ι-, βάζοντας μέσα σε παρένθεση όπως είδαμε το σχόλιο: «και με ορθογραφία απλοποιημένη».
Ο Μπαμπινιώτης με τη σειρά του αναφέρει: «1. άνδρας νεαρής ηλικίας […] Ήδη στη μεσαιωνική γλώσσα εμφανίζεται το ουσιαστικό παλληκάριον, υποκοριστικό του αρχ. πάλλαξ / πάλληξ, – ηκος ‘νέος προεφηβικής ηλικίας’, το οποίο συνδέεται ετυμολογικά με τη λ. παλλακή. Από την ετυμολογία προκύπτει σαφώς ότι ορθότερη είναι η γραφή παλληκάρι (με – λλ – και – η –), όχι παλικάρι».
Τον ίδιο τύπο (παλληκάρι)προτείνει και το λεξικό του Κριαρά, γράφοντας πως είναι μεταγενέστερος τύπος του αρχαίου «πάλληξ».
Η γραφή «παληκάρι», που τη συναντάμε κι αυτή αρκετά συχνά, προέρχεται μάλλον από σύγχυση μεταξύ της γραφής «παλληκάρι» και «παλικάρι».
Για μια ακόμη φορά τα συμπεράσματα δικά σας…
Άρης Ιωαννίδης*
Φιλόλογος
schooltime schooltime.gr
Δημοσιεύτηκε από το Newsroom schooltime.gr