Τα «λειτουργικά τρόφιμα» αποτελούν μια νέα κατηγορία τροφίμων που περιλαμβάνει τρόφιμα με ιδιαίτερες ιδιότητες και τα οποία προορίζονται να καταναλώνονται ως μέρος μιας φυσιολογικής δίαιτας. Τα λειτουργικά τρόφιμα, στην ουσία, είναι τρόφιμα τα οποία περιέχουν βιοενεργά συστατικά που προορίζονται να ενισχύσουν την υγεία ή να μειώσουν τον κίνδυνο ασθένειας. Παραδείγματα τέτοιων τροφίμων αποτελούν τρόφιμα εμπλουτισμένα σε βιταμίνες και/ή μέταλλα (πχ. γάλα εμπλουτισμένο σε ασβέστιο και βιταμίνη D), τρόφιμα στα οποία έχει προστεθεί μία βιολογικά ενεργή ουσία (πχ. μαργαρίνες με φυτοστερόλες), τρόφιμα στα οποία έχει αφαιρεθεί κάποιο συστατικό (πχ. τυρί με χαμηλότερη περιεκτικότητα σε λιπαρά) ή ακόμη και φυσικά τρόφιμα με ιδιαίτερες λειτουργικές ιδιότητες (πχ. μπρόκολο πλούσιο σε αντιοξειδωτικά, σολομός πλούσιος σε ω3 λιπαρά κλπ). Ωστόσο αξίζει να σημειωθεί ότι παρά το γεγονός ότι έχουν προταθεί από διάφορους επιστημονικούς φορείς και οργανισμούς αρκετοί ορισμοί για τα λειτουργικά τρόφιμα, η Ευρωπαϊκή Νομοθεσία δεν έχει θεσπίσει έναν επίσημο ορισμό.
Τα λειτουργικά συστατικά, η διατροφική αξία καθώς και τα οφέλη των λειτουργικών τροφίμων στην υγεία φαίνονται στις συσκευασίες τους με τη χρήση και αναγραφή πάνω σε αυτές ιδιαίτερων ισχυρισμών. Το νομοθετικό πλαίσιο σχετικά με την επισήμανση των τροφίμων είναι πολύ συγκεκριμένο και καθορίζεται από Ευρωπαϊκές Οδηγίες οι οποίες έχουν εναρμονισθεί στο Εθνικό μας Δίκαιο. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει αυστηρή νομοθεσία η οποία αφορά τόσο τις ετικέτες όσο και την παρουσίαση και διαφήμιση των τροφίμων που υπάρχουν στην αγορά ενώ σε καμία περίπτωση δεν επιτρέπεται να αποδίδονται ή να υπονοούνται σε οποιοδήποτε τρόφιμο ιδιότητες πρόληψης ή θεραπείας ασθενειών.
Καθώς, λοιπόν, τα λειτουργικά προϊόντα καλύπτουν πλέον μεγάλο μέρος της αγοράς τροφίμων, πρόσφατα η ευρωπαϊκή νομοθεσία έθεσε σε λειτουργία έναν κανονισμό με σκοπό την προστασία του καταναλωτή από ασταθείς και παραπλανητικούς ισχυρισμούς. Σύμφωνα με τον νέο κανονισμό, οποιοσδήποτε ισχυρισμός σχετικά με την ευεργετική επίδραση του τροφίμου στην υγεία θα επιτρέπεται μόνο και εφόσον είναι επιστημονικά τεκμηριωμένος και εγκεκριμένος σε κοινοτικό επίπεδο. Βασική αρχή του νέου αυτού κανονισμού, ο οποίος τέθηκε σε εφαρμογή από την 1 Ιουλίου 2007, είναι οι ισχυρισμοί που διατυπώνονται στα τρόφιμα να είναι ευκόλως κατανοητοί από τον μέσο καταναλωτή, ενώ σκοπός είναι να υπάρχουν σαφέστερες και πιο ακριβείς πληροφορίες στις ετικέτες των τροφίμων ώστε οι καταναλωτές να διευκολύνονται στις επιλογές τους.
Συμπερασματικά, καθότι η διατροφή διαδραματίζει σημαντικότατο ρόλο στην εμφάνιση πολλών χρόνιων νοσημάτων, μεταξύ των οποίων τα καρδιαγγειακά νοσήματα, ο καρκίνος και η οστεοπόρωση, η επιλογή των τροφίμων καθίσταται πρωταρχικής σημασίας. Τα λειτουργικά τρόφιμα αποτελούν μία νέα πολλά υποσχόμενη κατηγορία τροφίμων, τα οποία δύναται να συνεισφέρουν στην μείωση του κινδύνου εμφάνισης σημαντικών νοσημάτων και στην επίτευξη της βέλτιστης υγείας. Ωστόσο, θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη ότι για να έχουμε το μέγιστο διατροφικό όφελος τα τρόφιμα αυτά θα πρέπει να καταναλώνονται στα πλαίσια μία ισορροπημένης διατροφής και ενός υγιεινού και δραστήριου τρόπου ζωής.
Σοφία Ελευθερίου, MSc
Κλινική Διαιτολόγος – Διατροφολόγος/ Υπεύθυνη λειτουργίας διαιτολογικού γραφείου ΔΙΑΤΡΟΣόΦΙΑ
Εθνικού Στρατού 6, Κηφισιά
2106200990 - 6947267649