Μια έκθεση-ύμνος στην αιώνια ομορφιά

 Γράφει η Βασιλική Τζεβελέκου

Με τίτλο «ΚΑΛΛΟΣ. Η Υπέρτατη Ομορφιά», η διοργάνωση που συγκεντρώνει πολύτιμα εκθέματα, αποτελεί την αποχαιρετιστήρια συμβολή του Νίκου Σταμπολίδη προτού αναλάβει καθήκοντα στο Μουσείο της Ακρόπολης.

Στην αιώνια ομορφιά του σώματος και της ψυχής, έτσι όπως την αντιλήφθηκαν, την κατανόησαν και την απέδωσαν οι αρχαίοι Ελληνες, μυεί τους σύγχρονους επισκέπτες η νέα έκθεση «ΚΑΛΛΟΣ. Η Υπέρτατη Ομορφιά» του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης.

Με την εμβληματική διοργάνωση που παρουσιάζει περισσότερες από 300 αρχαιότητες από 52 μουσεία της χώρας και του εξωτερικού, διαρθρώνεται σε δέκα ενότητες με εντυπωσιακά έργα, τα οποία αποδίδουν τις πλείστες πτυχές του κάλλους, αποχαιρετά ο καθηγητής Νίκος Σταμπολίδης το κοινό του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης, καθώς έχει αναλάβει πλέον καθήκοντα γενικού διευθυντή στο Μουσείο Ακρόπολης.

«Στο ταξίδι των λέξεων μέσα στον χρόνο, κάποιες ποντίστηκαν στο βάθος της λησμονιάς, άλλες αχνοφέγγουν ακόμα στο μυαλό, στο στόμα και στη γραφή των ανθρώπων, κι άλλες άλλαξαν ταυτότητα και πήραν νοήματα αλλότρια. Ετσι, το κάλλος αντικαταστάθηκε από την ομορφιά ή την ωραιότητα στη νεοελληνική του νοηματοδότηση. Η ομορφιά σήμερα παραπέμπει στην εξωτερική ομορφιά προσώπου ή σώματος ή αμφοτέρων. Εννοιες που είχε το κάλλος ήδη από το ομηρικό έπος, στη νεοελληνική γλώσσα αχνοφέγγουν πολύ σπάνια», είπε στη χθεσινή συνέντευξη Τύπου ο πρώην διευθυντής του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης, Νίκος Σταμπολίδης, ο οποίος επιμελήθηκε την έκθεση μαζί με τον επιμελητή Αρχαιοτήτων δρα Ιωάννη Δ. Φάππα.

Η διοργάνωση είναι ένας ύμνος στην αιώνια ομορφιά και οι επισκέπτες έχουν την ευκαιρία να δουν δίπλα δίπλα σπάνια εκθέματα (τα περισσότερα παρουσιάζονται πρώτη φορά εκτός των Μουσείων προέλευσής τους) που αποδίδουν το ιδεώδες του κάλλους. Χρονολογούνται από τον 7ο έως και τον 1ο αι. π.Χ., δηλαδή από την Αρχαϊκή έως και την Ελληνιστική περίοδο και συμπληρώνονται από ελάχιστα έργα των ρωμαϊκών χρόνων, σε περιπτώσεις όπου πρωτότυπα έργα των προηγούμενων περιόδων έχουν σωθεί μόνο σε αντίγραφα.

Με μια υποδειγματική μουσειολογική προσέγγιση παρουσιάζονται εντυπωσιακά έργα, όλα «ένα κι ένα», όπως αγάλματα, αγγεία, όστρακα κάτοπτρα, κοσμήματα, αρωματοδόχα ληκύθια, χρηστικά είδη καλλωπισμού (κρέμες, χρώματα κ.λπ.), πήλινα, λίθινα, μετάλλινα έργα και τερακότες διαφόρων περιόδων, κυρίως αρχαϊκά, κλασικά και ελληνιστικά, ειδώλια, εργαλεία κόμμωσης, όπως σιδερένια ψαλίδια, χτενάκια κ.ά.

Από τα εκθέματα ξεχωρίζουν η κεφαλή της Σφίγγας από τον τύμβο Καστά στην Αμφίπολη, το μαρμάρινο άγαλμα «Ερωτος που τεντώνει το τόξο» (1ος αι. μ.Χ.) από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Βενετίας, η «Αρπαγή της Αντιόπης από τον Θησέα» (510-500 π.Χ.) από το Αρχαιολογικό Μουσείο Ερέτριας, το αγαλματίδιο «Αφροδίτης απολουομένης» (2ος-1ος αι. π. Χ.) από το Αρχαιολογικό Μουσείου Ρόδου κ.ά.

Φωτ.: Πάρις Ταβιτιάν © Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης

Οπως σημειώνουν οι διοργανωτές, «Το αρχαιοελληνικό κάλλος είναι ένα ιδεώδες που αναπτύχθηκε στην αρχαία ελληνική σκέψη, εκφράστηκε μέσα από τα ποιήματα των επικών (8ος αι. π.Χ.) και λυρικών (7ος-6ος αι. π.Χ.) ποιητών αρχικά ως εξωτερική ομορφιά και αποκρυσταλλώθηκε σταδιακά μέσα από κείμενα φιλοσόφων από τον 6ο αι. π.Χ. και εξής, οι οποίοι αναφέρθηκαν σε αυτό ως συνδυασμό της φυσικής εμφάνισης και των αρετών της ψυχής. Σε αυτή τη διάσταση του κάλλους επικεντρώνεται και η έκθεση του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης, αναδεικνύοντας τη συμβολή της αρχαίας Ελλάδας στον καθορισμό της έννοιας της ομορφιάς έως και σήμερα».

Οι επιμελητές αναφέρθηκαν στη «μαραθώνια» επιστημονική έρευνα και στις δυσκολίες που αντιμετώπισαν εν μέσω πανδημίας, με όλα τα μουσεία κλειστά, προκειμένου να συλλέξουν τους θησαυρούς που προέρχονται από τις Εφορείες Αρχαιοτήτων και μουσεία όλης της χώρας όχι μόνο από τις μόνιμες συλλογές αλλά και από τις αποθήκες τους.

Στόχος είναι «να γίνει κατανοητή η συμμετοχή των περισσότερων πόλεων της ελληνικής αρχαιότητας και η διάχυση της έννοιας του κάλλους σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερα κοινωνικά στρώματα. Η έκθεση φιλοξενεί επίσης αντίστοιχο αριθμό αρχαιοτήτων από τη Μεγάλη Ελλάδα για να μπορέσει ο επισκέπτης να κατανοήσει το φαινόμενο της διασποράς της έννοιας του κάλλους και στις αποικίες της Δύσης».

Φωτ.: Πάρις Ταβιτιάν © Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης

Οι ενότητες της έκθεσης είναι: «Αρχαϊκό και κλασικό κάλλος», «Θεϊκό κάλλος», «Κάλλος θνητών», «“Καλοί” και “καλές” στην αρχαιότητα», «Αθλητικό κάλλος», «Ηρωικό κάλλος», «Αρπαγές κάλλους και συνευρέσεις», «Καλλιστεία θεοτήτων», «Δαιμονικό κάλλος», «Ωραίοι άωροι», «Καλλωπισμός».

Τα έργα προέρχονται από τα Αρχαιολογικά Μουσεία : Ακροπόλεως, Εθνικό Αρχαιολογικό, Ηρακλείου, Θεσσαλονίκης, Αρτας, Πατρών, Θηβών, Ρόδου, Αλεξανδρούπολης, Ολυμπίας, Βέροιας, Ιωαννίνων, Πειραιά, Ελεύθερνας, Χίου, Μπενάκη, κ.α. από Ιδιωτική Συλλογή, από το Μουσείο του Βατικανού, τα Αρχαιολογικά Μουσεία Φλωρεντίας, Νάπολης, Ρώμης, Μπολόνια, Βενετίας, Συρακουσών, κ.α.

Η έκθεση πραγματοποιείται σε συνεργασία με το υπουργείο Πολιτισμού, με τη γενναιόδωρη υποστήριξη της L’Oréa και συνοδεύεται από δίγλωσσο κατάλογο (Ελληνικά- Αγγλικά) με αναλύσεις των δύο επιμελητών, επεξηγηματικά κείμενα, επιστημονικές προσεγγίσεις του θέματος από συνεργάτες και πλούσιο φωτογραφικό υλικό των εκθεμάτων.

⚫ INFO: «ΚΑΛΛΟΣ. Η Υπέρτατη Ομορφιά», 29 Σεπτεμβρίου – 16 Iaνουαρίου 2022, Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, Νεοφύτου Δούκα 4 Τηλ.: 210 7228321-3

H είσοδος επιτρέπεται μόνο σε όσους επισκέπτες διαθέτουν και επιδεικνύουν πιστοποιητικό εμβολιασμού ή πιστοποιητικό νόσησης (με ισχύ έως 6 μήνες από τη διάγνωση).

από efsyn

 /teleytaiaexodos.