Τα σενάρια για τον πληθωρισμό

Του Τάσου Δασόπουλου 

Με την πρόβλεψη για τον πληθωρισμό να έχει αναθεωρηθεί ανεπίσημα από το 8,8% στο 9,8% για φέτος και από το 3% στο 4,5% για το 2023, το οικονομικό επιτελείο εξετάζει και άλλα δύο εναλλακτικά σενάριο για τις τιμές: Ένα καλό με τον πληθωρισμό να υποχωρεί μετά τον Μάρτιο και ένα σενάριο στασιμοπληθωρισμού. 

Σε όλα τα σενάρια o πληθωρισμός του 2022 θα παραμείνει με διψήφιο ρυθμό αύξησης μέχρι και ο τέλος του χρόνου. Τούτο διότι εκτός από την έκπληξη του Οκτωβρίου, όταν είχαμε την υποχώρηση του εναρμονισμένου δείκτη τιμών καταναλωτή στο 9,8% από το 12,1% τον Σεπτέμβριο, ο χειμώνας είναι μπροστά...

Με την αύξηση της κατανάλωσης ενέργειας, οι τιμές θα πάρουν και πάλι την ανηφόρα, καθώς το έλλειμμα σε φυσικό αέριο πανευρωπαϊκά που έχει δημιουργήσει ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει καλυφθεί μόνο κατά ένα μέρος από υγροποιημένο φυσικό αέριο.

Ερωτηματικό παραμένει, επίσης, αν τα σχέδια -επί χάρτου- για κάλυψη των αναγκών από αποθηκευμένο φυσικό αέριο και την εξασφάλιση της επάρκειας ενέργειας μέσω εξοικονόμησης θα λειτουργήσουν σε πραγματικές συνθήκες για να αποδείξουν την αποτελεσματικότητά τους. 

Πέρα από το… όχι καλό βασικό σενάριο, το αισιόδοξο σενάριο του ΥΠΟΙΚ θέλει μια ικανοποιητική λύση σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, η οποία θα σταθεροποιήσει την ανώτερη τιμή για το φυσικό αέριο και το ηλεκτρικό ρεύμα.

Η λύση αυτή θα πρέπει να υιοθετηθεί μέχρι το τέλος του 2022 ώστε να μπει σε εφαρμογή από τις αρχές του 2023. Με την παρέμβαση αυτή στις τιμές ενέργειας η κατάσταση με τις τιμές θα αρχίσει να ομαλοποιείται και ο πληθωρισμός στην Ελλάδα θα αρχίσει να υποχωρεί ταχύτερα και αναμένεται να διαμορφωθεί κοντά στο 2% για τον επόμενο χρόνο. Από εκεί και πέρα το στοίχημα θα είναι να υποχωρήσουν και οι τιμές στα τρόφιμα ώστε να ανακουφιστούν και οι καταναλωτές οι οποίοι για παραπάνω από ενάμιση χρόνο βλέπουν το ένα κύμα ανατιμήσεων να διαδέχεται το άλλο. 

Η υποχώρηση του πληθωρισμού πανευρωπαϊκά θα φρενάρει και τις αυξήσεις επιτοκίων που έχει βάλει στον τραπέζι η ΕΚΤ γνωρίζοντας ότι θα πλήξει και την ανάπτυξη στην Ευρωζώνη. Με χαμηλότερο πληθωρισμό και πιο ήπια αύξηση επιτοκίων η Ευρωζώνη θα αποφύγει την ύφεση για όλο το 2023, ενώ για την Ελλάδα η πρόβλεψη για ανάπτυξη 2,1% θα αναθεωρηθεί προς τα πάνω. 

Το σενάριο καταστροφής

Το δυσμενές σενάριο έχει ως βάση του ότι η συζήτηση που διεξάγεται για το πλαφόν στο φυσικό αέριο δεν θα έχει αποτέλεσμα. Με βάση αυτή την παραδοχή, ο πληθωρισμός αναμένεται να επιμείνει σε διψήφιους ρυθμούς και το επόμενο χρόνο, πιέζοντας ακόμη περισσότερο τα εισοδήματα των νοικοκυριών. Σε αυτό το σενάριο ο πληθωρισμός για την Ελλάδα αναμένεται να διαμορφωθεί το 2023 σε ετήσια βάση στο 5,5-6%, ενώ για το πρώτο εξάμηνο του χρόνου θα διατηρήσει διψήφιο ρυθμό αύξησης.

Η εξέλιξη αυτή θα έχει ως αποτέλεσμα, η Ευρωζώνη να διολισθήσει σε ύφεση βαθύτερη από το 0,9% που είναι σήμερα το κακό σενάριο της Κομισιόν. Το χειρότερο σε αυτό το σενάριο είναι ότι η κλιμάκωση του πληθωρισμού θα αναγκάσει την ΕΚΤ σε ακόμη πιο επιθετική νομισματική πολιτική και κλείσιμο της "κάνουλας" της ρευστότητας για την Ευρωζώνη, άγνωστο για πόσο διάστημα.

Μια τέτοια εξέλιξη, με το πρόβλημα της ενεργειακής επάρκειας να είναι παρόν, ειδικά για τις μεγάλες οικονομίες της Ευρωζώνης, θα συντηρούσε τις συνθήκες ύφεσης και μετά το τέλος του 2023. Αν μάλιστα ο υψηλός πληθωρισμός οδηγούσε σε πιέσεις για αυξήσεις των μισθών τις οποίες θα ικανοποιούσαν οι εθνικές κυβερνήσεις, ο υψηλός πληθωρισμός έπαιρνε χαρακτηριστικά μονιμότητας.

Για την Ελλάδα κάτι τέτοιο θα σήμαινε την σημαντική επιβράδυνση της ανάπτυξης κοντά στο 1% ή και χαμηλότερα. Με την ύφεση θα συντηρείται και το 2024 και τον υψηλό πληθωρισμό η Ευρώπη θα έμπαινε σε μια κατάσταση στασιμοπληθωρισμού. 

.capital.gr/