Οι Έλληνες "κλείνουν" τη βρύση και πίνουν εμφιαλωμένο

Του Γιώργου Λαμπίρη

Όσο περνάει ο καιρός, τόσο περισσότερο οι Έλληνες εκπαιδεύονται στην κατανάλωση εμφιαλωμένου νερού. Αυτό δείχνει η πρόσφατη έρευνα που πραγματοποίησε το ΙΟΒΕ, που εκτιμά ότι ο όγκος πωλήσεων νερού σε λίτρα το 2022 ήταν υψηλότερος από ποτέ, φτάνοντας τα 2.247 εκατομμύρια λίτρα. Αυτό μάλιστα που παρατηρείται είναι ότι οι πωλήσεις του εμφιαλωμένου νερού σε όγκο είναι διαρκώς αυξανόμενες από το 2014 έως και το 2022, γεγονός που αποδεικνύει την άνοδο του προϊόντος, την εισχώρησή του στα ελληνικά νοικοκυριά αλλά και σε λοιπά κανάλια διάθεσης

όπως εστίαση και ξενοδοχεία. Την ανοδική πορεία ανέκοψε προσωρινά η πανδημία το 2020, κάτι που είναι φυσιολογικό εάν αναλογιστούμε ότι η αγορά τελούσε υπό εκτεταμένο lockdown για αρκετούς μήνες. 

Σε ό,τι αφορά τον συνολικό κύκλο εργασιών των εταιρειών παραγωγής και εμφιάλωσης νερού στη χώρα μας το 2021 ήταν 307 εκατομμύρια ευρώ και το 2022 εκτιμάται ότι ανήλθε στα 337 εκατομμύρια ευρώ σύμφωνα με το ΙΟΒΕ. Το μεγαλύτερο μέρος των πωλήσεων σε λίτρα προέρχεται από το φυσικό μεταλλικό νερό, το οποίο προέρχεται από πηγή και εμφιαλώνεται σε αυτήν (72,4%), ενώ ποσοστό 25,6% των πωλήσεων σε λίτρα αντιστοιχεί σε επιτραπέζιο νερό, το οποίο περνάει από διαδικασία απολύμανσης και κατεργασίας για την ασφάλεια του καταναλωτή, ενώ οι φυσικοχημικές του ιδιότητες είναι ανάλογες με αυτές του κοινού πόσιμου νερού. Το μεγαλύτερο μέρος των πωλήσεων εμφιαλωμένου νερού εκτιμάται ότι πραγματοποιείται σε φιάλες των 1,5 και 0,5 λίτρου. 

Ποιοι πούλησαν και πόσο

Στη χώρα μας η συνολική αξία πωλήσεων εμφιαλωμένου νερού εκτιμάται ότι το 2021 ήταν 1,2 δισεκατομμύρια ευρώ και το 2022 έφτασε σε ποσό ρεκόρ 1,32 δισεκατομμυρίων ευρώ. Το μεγαλύτερο μέρος των πωλήσεων του 2022, της τάξεως των 932 εκατομμυρίων ευρώ, προήλθε από την αγορά του HoReCa (εστίαση, ξενοδοχεία, catering). Αμέσως μετά τα σούπερ-μάρκετ ακολούθησαν με πωλήσεις 176 εκατομμυρίων ευρώ, τα μικρά καταστήματα λιανικής με 131 εκατομμύρια ευρώ και τα περίπτερα με 81 εκατομμύρια ευρώ. 

Στον κλάδο εμφιάλωσης νερού στην Ελλάδα το 2021 απασχολούνταν 1.530 εργαζόμενοι, ενώ οι μέσες αμοιβές συμπεριλαμβανομένων των εργοδοτικών εισφορών σε ετήσια βάση ήταν 28.568 ευρώ το 2021, μειωμένες ωστόσο σε σχέση με τα 29.333 ευρώ του 2019. Σε ό,τι αφορά το περιθώριο EBITDA από το 15% που ήταν το 2019, το 2021 μειώθηκε στο 14% ωστόσο παραμένει σε ικανοποιητικά επίπεδα. Αυτό που θα πρέπει να σημειωθεί είναι ότι πρόκειται για μία βιομηχανική δραστηριότητα που είναι εντάσεως κεφαλαίων και επενδύσεων. Αυτό σημαίνει ότι απαιτούνται συνεχείς κινήσεις εκσυγχρονισμού και αναβάθμισης του μηχανολογικού εξοπλισμού και των εγκαταστάσεων, ενώ το τελευταίο διάστημα οι ευρωπαϊκές οδηγίες που υποχρεώνουν τον κλάδο στη χρήση μπουκαλιών από ανακυκλωμένο πλαστικό (rPET), η ενσωμάτωση μη αποσπώμενου καπακιού στα μπουκάλια καθώς και το τέλος εγγυοδοσίας, απαιτούν νέες κινήσεις, επενδύσεις και προσαρμογή των παικτών της αγοράς στα νέα δεδομένα. 

Bάσει νομοθεσίας από 1η Ιουλίου του 2023 προβλέπεται η καταβολή τέλους εγγυοδοσίας, που θα επιβαρύνει τον καταναλωτή και θα προστίθεται στην τιμή του προϊόντος, σε συνέχεια της σχετικής ευρωπαϊκής οδηγίας. Στόχος του μέτρου αυτού είναι η ενίσχυση της ανακύκλωσης των πλαστικών συσκευασιών, καθώς, όταν επιστρέφονται, θα επιστρέφεται ταυτόχρονα και το ποσό της εγγυοδοσίας με τη μορφή κουπονιού προς τον καταναλωτή. 

Μέτρο που σχετίζεται με την ευρύτερη ευρωπαϊκή νομοθεσία για τη χρήση και διαχείριση του πλαστικού θα εφαρμοστεί κατ’ επέκταση και την 1η Ιουλίου του 2024, όπου θα είναι υποχρεωτικό όλες οι επιχειρήσεις του κλάδου εμφιαλωμένου νερού στην Ελλάδα, προϋποθέτει να διαθέτουν μη αποσπώμενα πώματα στις συσκευασίες τους. Επίσης από 1η Ιανουαρίου του 2025, το 25% το υλικό της φιάλης θα πρέπει να προέρχεται από ανακυκλωμένο υλικό (rPET). 

Οι επενδύσεις του κλάδου

Σε ό,τι αφορά τις επενδύσεις που πραγματοποιήσαν οι επιχειρήσεις του κλάδου το 2021 ήταν στα επίπεδα των 18,1 εκατομμυρίων ευρώ, από 30,9 εκατομμύρια ευρώ που ήταν το 2019, γεγονός που αποτελεί συνέπεια της υγειονομικής κρίσης. Ωστόσο, αυτήν τη στιγμή οι επενδυτικές δαπάνες παρουσιάζουν τάση ανάκαμψης κάτι που φάνηκε και στη διάρκεια του 2022 μέσα από τις κινήσεις κυρίως των μεγαλύτερων παικτών της αγοράς. 

Πληθωρισμός και αυξήσεις τιμών

Ως προς τη διαμόρφωση των τιμών λιανικής, το 2022 οι μέσες τιμές του εμφιαλωμένου νερού αυξήθηκαν κατά 5,3% σε σύγκριση με το 2021. Την ίδια χρονική περίοδο ο μέσος πληθωρισμός διαμορφώθηκε στα επίπεδα του 9,3%. Η εικόνα αυτή ήταν άκρως αντίθετη με εκείνην των ετών 2015 - 2021 όταν οι μέσες λιανικές τιμές του εμφιαλωμένου νερού είχαν υποχωρήσει σημαντικά κατά -4,4% έναντι μέσου πληθωρισμού. Το γεγονός αυτό –δηλαδή η διαφορά του 2022 με τα προηγούμενα χρόνια– είναι απολύτως ενδεικτικό της ευρύτερης κρίσης που έφερε ο παγκόσμιος πληθωρισμός πέρυσι στην αγορά.

Κατά τη διάρκεια του 2022 οι λειτουργικές δαπάνες για τις επιχειρήσεις του κλάδου αυξήθηκαν σημαντικά. Ωστόσο μόνο ένα μικρό μέρος μετακυλήθηκε στις τελικές τιμές. Ειδικότερα οι λειτουργικές δαπάνες του περασμένου έτους αυξήθηκαν κατά 28,5% στα 255 εκατομμύρια ευρώ από 198 εκατομμύρια ευρώ το 2021. Επίσης, οι λειτουργικές μονάδες ανά μονάδα αυξήθηκαν στα 0,11 ευρώ ανά λίτρο πέρυσι από 0,09 ευρώ ανά λίτρο το 2021, ενισχυμένες κατά 23,3%. 

Αναφορικά με τη μέση τιμή του εμφιαλωμένου νερού ανά λίτρο από τα 0,142 λεπτά το 2021, αυξήθηκε σε 0,150 ευρώ ανά λίτρο το 2021. Ωστόσο εάν το λειτουργικό κόστος είχε μετακυληθεί πλήρως, η αντίστοιχη τιμή του 2022 θα ήταν κατά 15% υψηλότερη στα 0,164 ευρώ ανά λίτρο. 

  https://www.capital.gr/oikonomia/3709077/oi-ellines-kleinoun-ti-brusi-kai-pinoun-emfialomeno/