Ο κρυφός πρωταγωνιστής στην αλυσίδα του φαρμάκου

Του Μιχάλη Τσατσαρώνη

Η αγορά του φαρμάκου είναι για τον μέσο Έλληνα "συνώνυμη" του φαρμακείου. Από αυτό προμηθεύεται τα φάρμακα που χρειάζεται, στον φαρμακοποιό "του" προσφεύγει για μία πρώτη συμβουλή σε περίπτωση απλού προβλήματος. Τα φαρμακεία, όμως, είναι μόνο ο ένας από τους δύο πυλώνες που φέρνουν το φάρμακο από τον παραγωγό στον τελικό του αποδέκτη.

Ο άλλος είναι οι φαρμακαποθήκες. Αυτές εφοδιάζουν τα φαρμακεία. Αυτές τους παρέχουν την αναγκαία πίστωση για την επιβίωσή τους, ιδίως αν ληφθούν υπόψη οι μεγάλες καθυστερήσεις με τις οποίες πληρώνουν τα ασφαλιστικά ταμεία (ΕΟΠΥΥ). Κατά μια ερμηνεία, οι φαρμακαποθήκες θα μπορούσαν να θεωρηθούν ο βασικός "αιμοδότης" των φαρμακείων.

Για να αντιληφθεί κανείς τη σημασία των φαρμακαποθηκών αρκεί να σημειωθεί ότι προβαίνουν καθημερινά σε περισσότερες από 55.000 παραδόσεις φαρμάκων ανά τη χώρα, διασφαλίζοντας την πρόσβαση του πολίτη στη θεραπεία που έχει ανάγκη. Και το κάνουν λειτουργώντας και ως πιστωτικός αρωγός των φαρμακείων, καθώς τους πωλούν τα φάρμακα με μέση πίστωση 105 ημερών, ενώ οι ίδιες οι φαρμακαποθήκες αγοράζουν από τις φαρμακοβιομηχανίες με μέση πίστωση 45 ημερών και έχουν περιθώριο μικτού κέρδους μόνο 4,67% - το χαμηλότερο στην Ε.Ε. Στην ουσία είναι ο κρυφός πρωταγωνιστής στην αλυσίδα του φαρμάκου. 

Ο καίριος ρόλος των φαρμακαποθηκών είναι αναγκαίο να υπενθυμίζεται, καθώς τα τελευταία χρόνια έχουν κατά καιρούς επικριθεί αδίκως, ως πρόχειρο εξιλαστήριο θύμα, για τις ελλείψεις φαρμάκων στην αγορά με το επιχείρημα ότι δήθεν προέβαιναν σε εξαγωγές σκευασμάτων αντί να τα διαθέτουν στα φαρμακεία. Οι επικρίσεις αποδείχθηκαν ανυπόστατες, καθώς οι ελλείψεις είχαν εντελώς διαφορετικές αιτίες, όπως η διεθνής έλλειψη φαρμακευτικών δραστικών ουσιών (πρώτη ύλη) και η διαταραχή στον διακρατικό εφοδιασμό λόγω της πανδημίας, αλλά και η απροθυμία των πολυεθνικών φαρμακοβιομηχανιών να εισάγουν στην Ελλάδα επαρκείς ποσότητες συνταγογραφούμενων φαρμάκων επειδή η τιμή τους στη χώρα μας είναι χαμηλότερη σε σχέση με την τιμή άλλων Ευρωπαϊκών αγορών. Οι φαρμακαποθήκες όχι απλώς δεν ήταν αιτία του προβλήματος (οι εξαγωγές αντίκριζαν μόνο το 5% του τζίρου τους το 2023), αλλά συνέβαλλαν -και συμβάλλουν- αποφασιστικά στην καταγραφή των ελλείψεων με την ένταξή τους στην πλατφόρμα παρακολούθησης της διακίνησης φαρμάκων, στην οποία καταχωρούν αναλυτικά στοιχεία προμηθειών και πωλήσεων – κάτι που δεν συμβαίνει (ακόμη) με τα φαρμακεία και τους ΚΑΚ (Κάτοχοι Αδειών Κυκλοφορίας). Επομένως, αποτελούν τον μόνο κλάδο που παρέχει τις κινήσεις και τα αποθέματα του σε live streaming στις αρχές εξασφαλίζοντας την απόλυτη διαφάνεια.

Εκτός από τον κρίσιμο ρόλο τους στη φαρμακευτική αγορά, οι φαρμακαποθήκες αποτελούν έναν δυναμικά αναπτυσσόμενο οικονομικό κλάδο με 3.500 εργαζομένους, κύκλο εργασιών πάνω από 5 δισ. ευρώ και υλοποιούμενες επενδύσεις πλέον των 50 εκατ. ευρώ κατά την πενταετία 2018-2023. Μεγάλο μέρος των επενδύσεων αυτών αφορά την ψηφιοποίηση και την τεχνολογική αναβάθμιση στα συστήματα παρακολούθησης των συναλλαγών και διανομής των σκευασμάτων, αλλά και τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας από τη λειτουργία τους. 

Τόσο η επιτάχυνση της διανομής, όσο και η μείωση του περιβαλλοντικού "αποτυπώματος" έχουν μείζονα κοινωνική σημασία – και γι’ αυτό τον λόγο είναι αναγκαίο να ενταχθούν οι σχετικές επενδύσεις στον νέο αναπτυξιακό νόμο, τα προγράμματα ΕΣΠΑ και το Ταμείο Ανάκαμψης, ώστε να διευκολυνθεί η χρηματοδότησή τους και να επισπευστεί η ολοκλήρωσή τους. Η ολοκλήρωση αυτής της τεχνολογικής αναβάθμισης -και το κατάλληλο ρυθμιστικό πλαίσιο- θα αναβαθμίσει το πλαίσιο διανομής των φαρμάκων υψηλού κόστους από τις φαρμακαποθήκες και τα φαρμακεία, που σήμερα διανέμονται μόνο από τα φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ επιβαρύνοντας το Δημόσιο με σημαντικό διαχειριστικό κόστος και τους ασθενείς με ταλαιπωρία και συνωστισμό. Η κυβέρνηση είχε συμπεριλάβει την αλλαγή του άστοχου αυτού συστήματος στο πρόγραμμά της ήδη το 2019, η μεταρρύθμιση όμως δεν έχει γίνει ακόμη. 

Προφανώς, οι φαρμακαποθήκες και τα φαρμακεία δεν είναι αγαθοεργά ιδρύματα, αλλά επιχειρήσεις που δεν μπορούν να επιζήσουν, αν δεν είναι κερδοφόρες. Έχουν όμως αποδείξει εμπράκτως επί δεκαετίες ότι, υπό το κατάλληλο νομοθετικό πλαίσιο, συνδυάζουν την εύλογη κερδοφορία με την κοινωνική προσφορά προς τους ασθενείς. Η στήριξή τους θα ενισχύσει αυτήν την προσφορά ακόμη περισσότερο.

* Ο κ. Μιχάλης Τσατσαρώνης είναι Αντιπρόεδρος του Πανελληνίου Συλλόγου Φαρμακαποθηκών και CEO της Primepharm P.C.

 https://www.capital.gr/me-apopsi/3823484/o-krufos-protagonistis-stin-alusida-tou-farmakou/