ΘΑΛΑΣΣΙΟΣ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ: ΑΝΑΓΚΗ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗΣ Ή ΣΥΜΒΙΒΑΣΜΟΣ ΣΤΟ ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ;

 

ΘΑΛΑΣΣΙΟΣ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ: ΑΝΑΓΚΗ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗΣ Ή ΣΥΜΒΙΒΑΣΜΟΣ ΣΤΟ ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ;

Σε μια κίνηση που καθυστέρησε για χρόνια, η ελληνική κυβέρνηση κατέθεσε τον χάρτη του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού, συμμορφούμενη με τις ευρωπαϊκές υποχρεώσεις της και αποφεύγοντας περαιτέρω κυρώσεις από την Κομισιόν. Ωστόσο, η καθυστέρηση δεν αποδόθηκε σε γραφειοκρατικούς λόγους, αλλά στον φόβο τουρκικής αντίδρασης, γεγονός που μαρτυρά και η διπλωματική κινητικότητα που προηγήθηκε της κατάθεσης.

Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, η Αθήνα φρόντισε να προετοιμάσει το έδαφος μέσω διαύλων επικοινωνίας με την Άγκυρα, προσφέροντας άτυπα ανταλλάγματα, όπως η εγκατάλειψη του έργου ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας–Κύπρου. Η τουρκική αντίδραση παρέμεινε συγκρατημένη, περιοριζόμενη στη δημοσίευση, μέσω φιλοκυβερνητικών ΜΜΕ, ανεπίσημου χάρτη που απεικονίζει τις γνωστές διεκδικήσεις της βάσει του δόγματος της “Γαλάζιας Πατρίδας”.

Η ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΟΥ ΤΟΥΡΚΙΚΟΥ ΥΠΕΞ

Το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών χαρακτήρισε τον ελληνικό σχεδιασμό "μονομερή" και "νομικά ανίσχυρο", επαναλαμβάνοντας τους γνωστούς ισχυρισμούς περί “κλειστών ή ημίκλειστων θαλασσών”, ενώ έκανε λόγο για παραβίαση της τουρκικής θαλάσσιας δικαιοδοσίας στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο.

Η Άγκυρα ετοιμάζει, σύμφωνα με τα τουρκικά ΜΜΕ, τον δικό της θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό, ο οποίος θα στηριχθεί στον ήδη δημοσιευμένο ανεπίσημο χάρτη, επαναφέροντας εμμέσως στο προσκήνιο το Τουρκολιβυκό Μνημόνιο.

Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΠΙΕΣΗ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ

Η τουρκική στρατηγική δεν περιορίζεται σε χάρτες και δηλώσεις. Εδώ και δεκαετίες, η Άγκυρα προωθεί με συνέπεια την αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο μέσω της παρουσίας του στόλου της, αεροπορικών υπερπτήσεων, ακόμα και περιστατικών παρενόχλησης, όπως αυτό με το ιταλικό επιστημονικό σκάφος στην Κάσο.

Από την κρίση των Ιμίων μέχρι και σήμερα, η Τουρκία υιοθετεί την τακτική των “τετελεσμένων” και των “γκρίζων ζωνών”, αμφισβητώντας ακόμα και νησιά που κατονομάζονται ρητά σε διεθνείς συνθήκες. Παράλληλα, επιχειρεί να εμφανίσει τις μονομερείς αξιώσεις της ως “διμερείς διαφορές”, κερδίζοντας έδαφος στη διεθνή διπλωματική σκακιέρα.

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ: ΑΜΥΝΑ Ή ΥΠΟΧΩΡΗΣΗ

Η Ελλάδα, παρά τα ανοίγματα που πραγματοποίησε τα τελευταία χρόνια μέσω τριμερών συνεργασιών με Κύπρο, Ισραήλ και Αίγυπτο, εμφανίζεται συχνά διστακτική απέναντι στην τουρκική επιθετικότητα. Η απόσυρση από την πόντιση του καλωδίου προς την Κύπρο θεωρείται από πολλούς αναλυτές ως έμμεση υποχώρηση, η οποία αποδυναμώνει το στρατηγικό βάθος της χώρας στην Ανατολική Μεσόγειο και αφήνει περιθώριο ερμηνειών υπέρ της τουρκικής θέσης.

ΕΝΑ ΦΩΣ ΤΟ ΒΑΘΟΣ;

Η μόνη θετική εξέλιξη φαίνεται να είναι η εμπλοκή ενεργειακών κολοσσών, όπως η Chevron και η ExxonMobil, στις έρευνες νότια της Κρήτης, που ενισχύουν γεωπολιτικά το ελληνικό αποτύπωμα στην περιοχή. Ωστόσο, η συμμετοχή τους δεν εξασφαλίζει από μόνη της τη μεταβολή των δεδομένων επί του πεδίου, ιδίως όταν η Άγκυρα ακολουθεί πολιτική στρατηγικής βάθους, με σαφείς επιδιώξεις ηγεμονίας στη θαλάσσια ζώνη της Ανατολικής Μεσογείου.

________________________________________

Σε έναν κόσμο όπου το Διεθνές Δίκαιο συγκρούεται με την πολιτική ισχύ, η Ελλάδα καλείται να αποφασίσει: θα συνεχίσει να περιορίζεται σε συμβολικές κινήσεις ή θα διεκδικήσει δυναμικά τη θέση της σε μια ολοένα και πιο ρευστή γεωπολιτική σκακιέρα;

 

Lavrentzos Anastasios