Από 1ης Ιανουαρίου 2025 μέχρι τέλος Ιουλίου έχουν υπογραφεί 293 προκηρύξεις και αποφάσεις για διαφήμιση, επικοινωνία, μάρκετινγκ. Μόνο τυχαία δεν είναι η θέση 108 στον δείκτη ελευθερίας του Τύπου
Λεφτά από το υστέρημα των φορολογουμένων συνεχίζει να πετάει η ελληνική κυβέρνηση προκειμένου να εξυπηρετεί τις επικοινωνιακές της
ανάγκες, δηλαδή να έχει ευχαριστημένα τα φιλικά της ΜΜΕ. Μόνο μέσα στο α΄ επτάμηνο του 2025 τα υπουργεία και οι φορείς έχουν δώσει δουλειές 108 εκατ. ευρώ για λόγους επικοινωνίας, προβολής και δημοσίων σχέσεων, δηλαδή για νέες «λίστες Πέτσα».Οπως αποκάλυψε πρόσφατα η δημοσιογραφική ερευνητική ομάδα Data Journalists, πρόκειται για μία ευρεία επιχείρηση διανομής του δημόσιου χρήματος για επικοινωνιακούς λόγους προς εγχώρια ΜΜΕ, και όχι μόνο, στην οποία επιδίδεται η κυβέρνηση από την αρχή του έτους. Τις τελευταίες εβδομάδες αναφέρονται στον Τύπο και στα social media διάφορα ποσά που δαπανώνται, με συνήθως ανούσιες αφορμές, για διαφημιστικούς λόγους και προώθηση του κυβερνητικού έργου. Οπως για παράδειγμα μια δαπάνη 80 εκατ. ευρώ τα τελευταία χρόνια, όπως γράφτηκε πρόσφατα σε μερίδα των αντιπολιτευόμενων media.
Ομως τώρα αποκαλύπτονται οι πραγματικές διαστάσεις της επικοινωνιακής καταιγίδας που βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη από την αρχή του έτους, το οποίο σε καμία περίπτωση δεν μπορεί καν να χαρακτηριστεί «προεκλογικό».
Σύμφωνα με τα στοιχεία που συγκέντρωσαν οι Data Journalists απ’ όλες τις δημόσιες πηγές άντλησης δεδομένων για την κυβέρνηση (τα υπουργεία, τους φορείς και τις Αρχές που είτε διοικούνται είτε εποπτεύονται από αυτήν), έχουν αναληφθεί υποχρεώσεις άνω των 108 εκατ. ευρώ το α΄ επτάμηνο του 2025 ως δαπάνες διαφήμισης και προβολής.
Πενταπλάσια
Να σημειωθεί ότι η περιβόητη, επί πανδημίας, «λίστα Πέτσα», που προκάλεσε τη σύσταση Εξεταστικής Επιτροπής στη Βουλή, εκτιμάται σε περίπου 20 εκατ. ευρώ. Συνεπώς μιλάμε για ένα πενταπλάσιο ποσό και, μάλιστα, για ένα πολύ μικρότερο διάστημα.
Από την 1η Ιανουαρίου 2025 μέχρι το τέλος Ιουλίου έχουν υπογραφεί 293 προκηρύξεις και αποφάσεις για διαφήμιση, επικοινωνία, μάρκετινγκ. Το ύψος των ποσών φτάνει τα 108 εκατ. ευρώ. Το μεγαλύτερο όφελος αφορά τις δαπάνες προς ΜΜΕ, ενώ υπάρχουν και χρήματα προς ξένα δημοσιογραφικά δίκτυα, κάτι που εμπίπτει στην επικοινωνιακή προβολή του κυβερνητικού έργου.
Η ερευνητική ομάδα παρουσιάζει μία προς μία όλες τις αποφάσεις με αριθμό ΑΔΑΜ και ο φορέας (υπουργεία, Κοινωνία της Πληροφορίας, επιμελητήρια, δημόσιοι οργανισμοί, ανεξάρτητες Αρχές, ΤΑΙΠΕΔ, περιφέρειες – δήμοι κ.ά.).
Με τον έλεγχο του χρήματος να ελέγχεται από την κυβέρνηση προς όλους τους φορείς και τους οργανισμούς, όπως πλέον σε μεγάλο βαθμό και προς την Τοπική Αυτοδιοίκηση που σε υψηλό ποσοστό θεωρείται «γαλάζια», είναι εύλογο το συμπέρασμα πως η διοχέτευση των 108 εκατ. ευρώ για επικοινωνιακούς σκοπούς, κυρίως προς ΜΜΕ, είναι προγραμματισμένη κεντρικά.
Ανάμεσα στις αποφάσεις περιλαμβάνεται μία κολοσσιαία ύψους 21,6 εκατ. ευρώ, συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ, από την Κοινωνία της Πληροφορίας για «υπηρεσίες διαφήμισης και μάρκετινγκ – βελτίωση της ικανότητας του πληθυσμού στην αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών μέσω δράσεων ευαισθητοποίησης».
Η σύμβαση έχει διάρκεια 8 μηνών και τα χρήματα θα διοχετευθούν σε ΜΜΕ, Τύπο (τηλεόραση, ραδιόφωνα, έντυπα, sites) και διαδίκτυο. Αφορά το υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και υπογράφηκε τον Φεβρουάριο.
Επίσης υπάρχει μία σύμβαση άνω των 17 εκατ. ευρώ (με δικαιώματα προαίρεσης, συν ΦΠΑ), με φορέα υλοποίησης την Κοινωνία της Πληροφορίας. Πρόκειται για τις «Δράσεις Τουριστικής Προβολής κι Ανάπτυξης της Περιφέρειας Αττικής για τη χρονική περίοδο 2025-2026», με εκτιμώμενη αξία που μπορεί να ξεπεράσει τα 21 εκατ. ευρώ.
Προβολή
Η απόφαση λήφθηκε τον Μάιο 2025. Ο σχεδιασμός και η υλοποίηση ολοκληρωμένης της διαφημιστικής καμπάνιας για την προβολή της Αττικής είναι «για επιλεγμένες διεθνείς αγορές (όπως Κίνα, Αυστραλία, Αμερική, Ευρώπη), με έμφαση στη στοχευμένη προβολή σε αεροδρόμια και πλατφόρμες κρατήσεων. Περιλαμβάνονται επίσης η ανάπτυξη και η προσαρμογή ειδικού περιεχομένου για την υποστήριξη των διαφημιστικών εκστρατειών στις διεθνείς αγορές-στόχους».
Ενας εκ των βασικών όρων αναφέρει πως «οι ενέργειες που θα αφορά θα πρέπει να υλοποιηθούν μόνο σε ΜΜΕ με έδρα στο εξωτερικό», κάτι που δεν αποκλείει και ΜΜΕ συμφερόντων Ελλήνων επιχειρηματιών. Ωστόσο, μεγαλύτερο ενδιαφέρον θα παρουσιάζει η τελική λίστα των διεθνών ΜΜΕ που έγιναν αποδέκτες των διαφημίσεων κι αν αυτό επηρεάζει τη στάση τους απέναντι στην ελληνική κυβέρνηση.
Υπενθυμίζεται
ότι το ποσό αυτό αφορά μόνο τις τουριστικές ανάγκες του νομού Αττικής.
Κι όλα αυτά σε μια εποχή που η κυβέρνηση έχει ανάγκη από πιο ήπια
δημοσιεύματα από μέσα του εξωτερικού, αφού δέχεται πολύ σκληρή κριτική
για το δυστύχημα των Τεμπών και το σκάνδαλο ΟΠΕΚΕΠΕ.
Οι εγκρίσεις για τα εξωφρενικά ποσά
Στο σχετικό αποκαλυπτικό δημοσίευμα ενδιαφέρον προκύπτει και για άλλες συμβάσεις με μικρότερα ποσά.
Όπως ,για παράδειγμα, η απόφαση Απριλίου 2025 από τη Δημοτική Επιχείρηση Υδρευσης Αποχέτευσης Πάτρας (ΔΕΥΑΠ) για ποσό 9.600 ευρώ που αφορά δημοσιεύσεις σε εφημερίδες ευχετήριων μηνυμάτων για το Πάσχα. Παρουσιάζονται και πίνακες (ενδεικτικά δείχνουμε κάποιους εξ αυτών), με τις δεκάδες προκηρύξεις και τις αποφάσεις 108 εκατ. που τρέχουν στο α’ επτάμηνο του 2025 για διαφήμιση, επικοινωνία, μάρκετινγκ κ.ά. από τους ελεγχόμενους ή επηρεαζόμενους από την κυβέρνηση φορείς, οργανισμούς κ.λπ.
Επίσης, περιλαμβάνονται κι όλες οι εγκρίσεις που έχει δώσει η Γενική Γραμματεία Επικοινωνίας μέσα στο 2025 για καμπάνιες και ενημερώσεις σε φορείς του Δημοσίου. Συμπεριλαμβάνονται και κάποιες που δεσμεύουν και επόμενες χρονιές, δηλαδή επεκτείνονται πέραν του ενός έτους. Το ποσό δαπανών έχει συνυπολογιστεί σε αυτό των συνολικά 108 εκατ. που έχουν αναφερθεί εξαρχής.
Τελικά, ο αριθμός 108 έχει διττή διάσταση για την ελευθερία του Τύπου στη χώρα μας, αλλά και την επικοινωνιακή προσέγγιση της κυβέρνησης. Το 2022 η Ελλάδα βρέθηκε στη θέση 108 της κατάταξης στην ελευθερία του Τύπου. Τρία χρόνια μετά, μόνο σε ένα εξάμηνο, η κυβέρνηση δαπανά 108 εκατ. ευρώ για να «τα έχει καλά» με τα ΜΜΕ, να περνά η «γραμμή» της με όλο και μικρότερες αντιστάσεις σε όλο το εύρος της κοινωνίας και να κρατά την επικοινωνιακή μπαγκέτα στην πληροφόρηση.
Πληρώνει για να ελέγχει την πληροφόρηση
Όπως έχει αναφέρει και παλαιότερα η «δημοκρατία», ήδη ανεξάρτητες δημοσιογραφικές οργανώσεις, όπως Οι Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα, έχουν αναφέρει, μεταξύ άλλων κατά το πρόσφατο παρελθόν στις εκθέσεις τους, για την Ελλάδα (2021-2022):
«Η συντηρητική κυβέρνηση, υπό την ηγεσία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, χορήγησε γενναιόδωρες φορολογικές ελαφρύνσεις στη διαφήμιση στα μέσα ενημέρωσης, αλλά επεδίωξε, άμεσα ή έμμεσα, να ελέγξει τη ροή των πληροφοριών στο πλαίσιο των προσπαθειών της για την αντιμετώπιση τόσο της πανδημίας όσο και της προσφυγικής κρίσης. Τα ερευνητικά μέσα ενημέρωσης και τα μέσα ενημέρωσης που ήταν κριτικά προς την κυβέρνηση είτε παραλείφθηκαν είτε έλαβαν ένα δυσανάλογα μικρό μερίδιο της διαφήμισης που προέκυψε από μια αμφιλεγόμενη καμπάνια δημόσιας ενημέρωσης ύψους 20 εκατομμυρίων ευρώ (σ.σ.: “λίστα Πέτσα”)».
Και συνέχισαν οι Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα στο πόρισμά τους για τη χώρα μας: «Οι δημοσιογράφοι έπρεπε να πάρουν την άδεια της κυβέρνησης προτού κάνουν ρεπορτάζ στα νοσοκομεία, ενώ το υπουργείο Υγείας απαγόρευσε στο ιατρικό προσωπικό να μιλά στα μέσα ενημέρωσης. Τον Φεβρουάριο 2021 τα δημόσια τηλεοπτικά κανάλια έδωσαν εντολή να μη μεταδίδουν βίντεο που έδειχναν τον πρωθυπουργό να παραβλέπει τους κανόνες του lockdown…».
Τελικά, αυτή η προπαγανδιστική μηχανή της κυβέρνησης εξακολουθεί να διαθέτει δημόσιο χρήμα προς ΜΜΕ προκειμένου να εργαλειοποιεί την ενημέρωση.
Κτηματολόγιο: Με εντολές Μαξίμου ο… εναγκαλισμός
Δεν είναι, φυσικά, η πρώτη φορά που οι έρευνες των ΜΜΕ επικεντρώνονται στη «διάθεση» του Μαξίμου να μοιράσει χρήματα μέσω διαφήμισης και προβολής σε μέσα, ελληνικά και ξένα, αλλά και social media.
Την Πέμπτη 26/6 στο Δ.Σ. του Κτηματολογίου ήρθε το θέμα της εσπευσμένης διάθεσης 4 εκατ. ευρώ στα μέσα ενημέρωσης προκειμένου να διαφημίσει μέσα στον Ιούλιο τα ψηφιακά επιτεύγματα της επιχείρησης. Επρόκειτο για ακόμα μία «λίστα Πέτσα» που έρχεται να ταΐσει τον επικοινωνιακό μηχανισμό, ο οποίος επί σειρά ετών εξασφαλίζει στην κυβέρνηση μια πρωτόγνωρη σιωπή γύρω από τα αμαρτήματά της. Το παράδοξο είναι ότι η διοίκηση του Κτηματολογίου συζητά να τρέξει η θηριώδης αυτή διαφημιστική καμπάνια στην κορύφωση του καλοκαιριού, ενώ το έργο που θέλει να διαφημίσει, δηλαδή η ψηφιοποίηση των αρχείων του Κτηματολογίου, δεν έχει καν ολοκληρωθεί.
Τα 4 εκατ. ευρώ σπάνε σχεδόν στη μέση:
1) Ζητείται τα 2,1 εκατ. ευρώ να μοιραστούν στο διάστημα έως τις 20 Ιουλίου 2025 την ώρα που όλος ο κόσμος, στις διακοπές του, θα αγωνιά να μάθει για την ψηφιοποίηση των αρχείων των Υποθηκοφυλακείων.
2) Τα υπόλοιπα 1,9 εκατ. ευρώ να μοιραστούν στο διάστημα 25 Αυγούστου-21 Σεπτεμβρίου 2025. Δηλαδή και πάλι σε ημερομηνία που το έργο δεν θα έχει ακόμη ολοκληρωθεί.
3) Η μερίδα του λέοντος κατευθύνεται στα τηλεοπτικά κανάλια που θα λάβουν 2,3 εκατ. ευρώ.
4) Στα sites του διαδικτύου θα μοιραστούν 680 χιλιάδες ευρώ.
5) Στα ραδιόφωνα Αθήνας-Θεσσαλονίκης 403 χιλιάδες και στα επαρχιακά 173,6 χιλιάδες ευρώ.
6) Στις εφημερίδες πανελλαδικής εμβέλειας 312 χιλιάδες και στις επαρχιακές 134 χιλιάδες ευρώ.
Επίσης, στις 10 Μαρτίου 2025 το υπουργείο Ανάπτυξης κοινοποίησε την υλοποίηση της 1ης φάσης της «Διαφημιστικής καμπάνιας στο πλαίσιο των μέτρων για την προστασία του καταναλωτή με στόχο την καταπολέμηση της ακρίβειας και του πληθωρισμού».
Η συνολική εκτιμώμενη αξία της 1ης φάσης ανερχόταν σε 3,7 εκατ. ευρώ συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ. Οπως αναφέρεται στην σχετική απόφαση, η καμπάνια θα γίνει με την υποστήριξη της εταιρίας MEDIATECH ΑΕ στα τηλεοπτικά μέσα πανελλαδικής κάλυψης καθώς και στα τηλεοπτικά μέσα Αττικής, Θεσσαλονίκης και περιφέρειας.
Η MEDIATECH θα οργανώσει τη συλλογή και θα ενημερώσει την υπηρεσία για το αναλυτικό διαφημιστικό πλάνο, θα αποστείλει τις εντολές μετάδοσης στα ΜΜΕ, θα ελέγχει κάθε φορά την τήρηση των προϋποθέσεων από τα κανάλια και θα αξιολογεί το διαφημιστικό πλάνο. Ομως, το τελικό ποσό του αμφίβολης χρησιμότητας πρότζεκτ δεν θα είναι τα 3,7 εκατ. ευρώ, αφού αφορά μόνο την πρώτη φάση, αλλά υπερδιπλάσιο. Η αρχική απόφαση εκδόθηκε, με υπογραφή του υπουργού Ανάπτυξης Παναγιώτη Θεοδωρικάκου, και «η συνολική επιλέξιμη δημόσια δαπάνη έως 31 Δεκεμβρίου 2025 ανέρχεται σε 8,18 εκατ. ευρώ».
Τέλος, την 11η Ιανουαρίου 2025 δημοσιεύθηκε η έρευνα ότι η κυβέρνηση έκρινε απαραίτητο να δαπανήσει 35 εκατ. ευρώ για ένα δυσνόητο έργο, περί «Ανάπτυξης και Λειτουργίας Μηχανισμού Συντονισμού, Πλοήγησης και Πολυκαναλικής Εξυπηρέτησης του υπουργείου Υγείας». Ομως, αυτό που προκαλεί περισσότερη εντύπωση είναι πως φαίνεται να παγιώνονται τα τελευταία χρόνια στις δημόσιες συμβάσεις και τα «δώρα» στα μέσα ενημέρωσης για επικοινωνιακή προβολή των εν λόγω έργων. Το ποσοστό για διαφήμιση φτάνει το 10%, αφού με απόφαση της κυβέρνησης θα δοθούν τα 3,6 εκατ. ευρώ στα ΜΜΕ από τα συνολικά 35 εκατ. ευρώ της δαπάνης για το έργο.
Οι συγκεκριμένες δαπάνες μπορεί να είναι υπέρογκες, αλλά δεν ξεπερνούν και στις τρεις περιπτώσεις μαζί τα 16 εκατ. ευρώ. Κατά συνέπεια το ποσό των 108 εκατ. ευρώ για το α’ επτάμηνο του 2025 μπορεί να χαρακτηριστεί, τουλάχιστον, υπέρογκο.
Δημοσιεύεται στη «δημοκρατία»