Νότια Ευρώπη: Ελλάδα και Ιβηρική έχουν τη χειρότερη ποιότητα αέρα εξαιτίας των πυρκαγιών

 Αρχοντία Κάτσουρα---Οι πυρκαγιές, συνέπεια της κλιματικής κρίσης, είναι από τις βασικές αιτίες ατμοσφαιρικής ρύπανσης με σοβαρές συνέπειες για την υγεία. Ειδικά στη βαριά πληττόμενη νότια Ευρώπη από την κλιματική αλλαγή.

Βαρύ ήταν το πλήγμα από τις πυρκαγιές για ακόμη μία χρονιά στη νότια Ευρώπη, όπου έχουν καταστρέψει χιλιάδες στρέμματα πολύτιμης για το κλίμα βλάστησης, αλλά και περιουσίες και κατοικίες.

Μία από τις σοβαρότερες συνέπειες στην Ευρώπη είναι και η ρύπανση της ατμόσφαιρας, επιβαρύνοντας την ποιότητα του αέρα που αναπνέουν οι κάτοικοι των χωρών αυτών.

Η ανάλυση του meteo.gr

Την επιβάρυνση της ατμόσφαιρας στη Μεσόγειο επιβεβαιώνει ανάλυση της Μετεωρολογικής Υπηρεσίας του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών – meteo.gr.

Η υπηρεσία επεξεργάστηκε τα προκαταρκτικά δεδομένα από την Υπηρεσία Παρακολούθησης της Ατμόσφαιρας του προγράμματος Copernicus (CAMS). Και διαπίστωσε ότι πιο επιβαρυμένες περιοχές της Ευρώπης όσον αφορά την ποιότητα του αέρα ήταν η Ιβηρική Χερσόνησος (Ισπανία και Πορτογαλία), καθώς και τα Βαλκάνια. Κυρίως, η Ελλάδα.

Όπως φαίνεται στη δορυφορική εικόνα του meteo.gr που ακολουθεί, οι υψηλότερες συγκεντρώσεις αιωρούμενων σωματιδίων PM₁₀ (σωματίδια με διάμετρο μικρότερη των 10 μικρομέτρων), τα οποία συνδέονται με τις δασικές πυρκαγιές, καταγράφηκαν στην Ισπανία, την Πορτογαλία και τον ελλαδικό χώρο.

Οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι οι εκτεταμένες πυρκαγιές που ξέσπασαν φέτος συνέβαλαν καθοριστικά στην επιβάρυνση της ατμόσφαιρας, αυξάνοντας τον κίνδυνο για τη δημόσια υγεία.

Η χειρότερη περίοδος στην ΕΕ

Συνολικά στην Ευρωπαϊκή Ένωση, μέχρι στιγμής φέτος, έχουν καεί ένα εκατομμύριο εκτάρια γης, καθιστώντας το 2025 τη χειρότερη περίοδο πυρκαγιών από τότε που ξεκίνησαν οι καταγραφές το 2006.

Η Ισπανία και η Πορτογαλία έχουν πληγεί ιδιαίτερα σκληρά. Περίπου το 1% ολόκληρης της Ιβηρικής Χερσονήσου να έχει καεί, σύμφωνα τα στοιχεία της ΕΕ. Περισσότερα από τα δύο τρίτα της έκτασης που έχει καεί στην ΕΕ βρίσκονται μόνο στην Ισπανία και την Πορτογαλία, ενώ η Ελλάδα βρίσκεται στην πέμπτη θέση, όσον αφορά την έκταση των καταστροφών, με 454.000 στρέμματα.

Σε μελέτη της ομάδας World Weather Attribution στο Imperial College του Λονδίνου, επισημαίνεται ότι οι πιο συχνές και σοβαρές πυρκαγιές σε όλη την Ευρώπη είναι πιθανό να συνεχιστούν στο μέλλον.

Πορτογαλία / REUTERS/Pedro Nunes TPX IMAGES OF THE DAY

Στην Ιβηρική, οι πυρκαγιές έχουν επικεντρωθεί σε δασικές περιοχές της βόρειας Πορτογαλίας και στις βορειοδυτικές περιοχές της Ισπανίας, Γαλικία, Αστούριας και Καστίλλη και Λεόν. Οι πυρκαγιές έπληξαν προστατευόμενες περιοχές όπως το Εθνικό Πάρκο «Κορυφές της Ευρώπης» (Picos de Europa), καθώς και σημαντικές διαδρομές στο δίκτυο προσκυνήματος «Μονοπάτι του Σαντιάγο ντε Κομποστέλα» (Camino de Santiago). Πρόκειται για προσκύνημα, το οποίο συνήθως προσελκύει περισσότερους από 100.000 επισκέπτες τους καλοκαιρινούς μήνες.

Η ποιότητα του αέρα, επισημαίνουν οι επιστήμονες, έχει επηρεαστεί σημαντικά. Και όχι μόνο στις πληγείσες περιοχές. Για παράδειγμα, ο καπνός από τις φωτιές στην Ιβηρική έφτασε μέσω των νότιων ανέμων έως τη Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο.

Ο φαύλος κύκλος της κλιματικής αλλαγής

Εξίσου σημαντική είναι και η διαπίστωση ότι κλιματική κρίση και πυρκαγιές δημιουργούν έναν επικίνδυνο φαύλο κύκλο.

Καθώς εντείνεται η κλιματική αλλαγή, καθιστά τις συνθήκες που οδηγούν σε πυρκαγιές πιο πιθανές. Αυτές, στη συνέχεια, απελευθερώνουν περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα (CO2), το οποίο θερμαίνει την ατμόσφαιρα του πλανήτη.

Φέτος, και μέχρι τα μέσα Αυγούστου, το διοξείδιο του άνθρακα που απελευθερώθηκε από τις πυρκαγιές στην Ισπανία, έφτασε στο ρεκόρ των 17,68 εκατομμυρίων τόνων, σύμφωνα με τα στοιχεία από την ΕΕ. Η ποσότητα αυτή είναι μεγαλύτερη συνολική ετήσια εκπομπή CO2 στην Ισπανία, από το 2003, όταν καταγράφηκαν για πρώτη φορά δεδομένα από δορυφόρους.

Ως παράδειγμα σύγκρισης, θα μπορούσε να αναφερθεί ότι η ποσότητα αυτή είναι μεγαλύτερη από τη συνολική (από κάθε αιτία ή δραστηριότητα) που εξέπεμψε η Κροατία το 2023.

Ισπανία

Θανατηφόρες συνέπειες

Η ομάδα World Weather Attribution επισημαίνει ότι η ανθρωπογενής κλιματική αλλαγή έκανε 10 φορές πιο πιθανές τις πυρκαγιές και στην ανατολική Μεσόγειο. Κυρίως στην Ελλάδα, την Κύπρο και την Τουρκία. Και επισημαίνει ότι ήταν υπεύθυνη για την αύξηση κατά 22% των ακραίων καιρικών συνθηκών πίσω από τις πυρκαγιές.

Οι επιστήμονες εξηγούν ότι προκαλεί πιο ακραία ζέστη, η οποία ξηραίνει τη βλάστηση, αυξάνοντας την ευφλεκτότητα. Και προειδοποιούν ότι η συνεχιζόμενη καύση ορυκτών καυσίμων θα οδηγήσει σε περισσότερες από αυτές τις ακραίες πυρκαγιές.

Ο καπνός από τη φωτιά στη Χίο έφτασε έως την Τουρκία και τη Συρία / Maxar Technologies / Handout via REUTERS

Η καύση ορυκτών καυσίμων είναι «θανατηφόρα για τους ανθρώπους και τα οικοσυστήματα», επισημαίνει ο δρ Φρέντι Ότο, καθηγητής Κλιματικής Επιστήμης στο Imperial College και επικεφαλής της ομάδας World Weather Attribution.

Και παράλληλα, επιδεινώνεται από την εσωτερική μετανάστευση. Σε όλη τη νότια και ανατολική Ευρώπη, η μείωση του αγροτικού πληθυσμού συμβάλλει επίσης στις έντονες πυρκαγιές, σύμφωνα με τον Θίοντορ Κίπινγκ, επιστήμονα ειδικευμένο στις πυρκαγιές στο κέντρο Περιβαλλοντικής Πολιτικής του Imperial College.

Σε περιοχές όπως η Ισπανία και η Πορτογαλία, για παράδειγμα, αυξανόμενος αριθμός νέων μετακομίζει σε πόλεις αναζητώντας πιο κερδοφόρα απασχόληση. Κάποτε εκμεταλλεύσιμη γεωργική γη εγκαταλείπεται. Γεμίζει βλάστηση, η οποία στεγνώνει και ξεραίνεται και αυξάνει την ποσότητα της εύφλεκτης ύλης που «ταΐζει» τις πυρκαγιές.

Headlines: