diafimiseto
Υπάρχουν πολλά που ο αρχαίος κόσμος μπορεί ακόμα να μας διδάξει και ένα από τα βασικά μαθήματα σήμερα, είναι ότι η μαζική μετανάστευση – που υποκινείται από τον πόλεμο, την κατάρρευση της κοινωνίας και τη φτώχεια – είναι ικανή να καταστρέψει ακόμη και τις ισχυρότερες των αυτοκρατοριών.
Στο απόγειο της δύναμής της, η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία ήταν τόσο μεγάλη και παντοδύναμη που λειτουργούσε με βάση το ρητό: «Roma locuta est. Causa finita est» (Η Ρώμη μίλησε. Το θέμα τελείωσε).
Τα ονόματα των πιο ισχυρών προσωπικοτήτων της είναι τόσο οικεία σε μας, σαν δικά μας – Πομπήιος, Καίσαρας, Αύγουστος, Νέρων, Αδριανός, Βεσπασιανός, Κωνσταντίνος – άνδρες των οποίων η εξουσία στον αρχαίο κόσμο ήταν τόσο κυρίαρχη, που η μόνη απειλή που αντιμετώπισαν ήρθε μέσα από τη Ρώμη την ίδια.
Πράγματι, θα ήταν ο ορισμός της παράνοιας να ισχυριστούμε ότι μια αυτοκρατορία που εκτεινόταν από την ιταλική χερσόνησο σε ολόκληρη τη Δυτική Ευρώπη και προς τα κάτω στη Βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή, επιβαλλόμενη από λεγεώνες των οποίων η ίδια η παρουσία στο πεδίο της μάχης προκαλούσε τρόμο σε οποιοδήποτε στρατό μη συνετό να αμφισβητήσει διαταγή τους, ήταν οτιδήποτε άλλο εκτός από ανίκητη και αιώνια.
Ωστόσο, κατά το έτος 476 μ.Χ., αυτό που ήταν τότε γνωστό ως Δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία ήρθε σε ένα απότομο τέλος μετά από έναν αιώνα διαδοχικών βαρβαρικών επιδρομών που κατόρθωσαν τελικά να γονατίσουν τη Ρώμη. Τα σύμβολα της εξουσίας της – με τη μορφή των αυτοκρατορικών αμφίων του αυτοκράτορα, το διάδημα και ο μοβ μανδύας – στάλθηκαν στην Κωνσταντινούπολη, την έδρα της εξουσίας του ανατολικού ήμισυ της αυτοκρατορίας. Έτσι, η αυλαία έπεσε στην ένδοξη ιστορία 1000 χρόνων της Ρώμης. Ήταν η απόδειξη ότι καμία αυτοκρατορία, ανεξάρτητα από την οικονομική και στρατιωτική ισχύ της, δεν διαρκεί για πάντα.
Στην πραγματικότητα, η διάλυση της Ρώμης διαφαινόταν πολύ καιρό. Οι αντιφάσεις μιας αυτοκρατορίας που λειτουργούσε με βάση τη δουλεία, τους φόρους και τη λεηλασία, ήταν τόσο μεγάλες που ήταν αναπόφευκτο ότι θα γίνουν ανυπέρβλητα εμπόδια με τον καιρό. Σύμφωνα με τον κανόνα της Ρώμης, εκατομμύρια ζούσαν στη φτώχεια και την εξαθλίωση, υποστηρίζοντας την ελίτ, της οποίας ο πλούτος και η επίδειξη ήταν άσεμνα και όλο και πιο ανυπόφορα.
Οποιοδήποτε οικονομικό σύστημα που λειτουργεί με βάση τον εξαναγκασμό, την κυριαρχία και την σούπερ εκμετάλλευση προκαλεί αντίσταση. Αυτό με τη σειρά του οδηγεί σε περισσότερη βία, περισσότερη στρατιωτική δύναμη που χρειάζεται να αναπτυχθεί για να διατηρηθεί το status quo. Ωστόσο, αυτό μπορεί μόνο να πετύχει την υποκίνηση περαιτέρω αντίστασης και αποσταθεροποίησης, η οποία με τη σειρά της δρα ως καταλύτης για τη μαζική μετακίνηση ανθρώπων που αναζητούν καταφύγιο από το χάος που προκύπτει.
Αυτό, εν ολίγοις, είναι αυτό που έριξε τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Επιπλέον, πρόκειται για μια διαδικασία τα αρχικά στάδια της οποίας είναι εμφανή σήμερα, με μια αυξανόμενη μεταναστευτική κρίση που έχει αρχίσει να πελεκάει τα θεμέλια της δυτικής ηγεμονίας.
Τόσο στην Ευρώπη όσο και στις Ηνωμένες Πολιτείες, το θέμα της μετανάστευσης και της αποδημίας έχει ήδη καταφέρει να παράγει μια αίσθηση πανικού στο εσωτερικό των κυβερνήσεων και των πολιτικών τάξεων, στο σημείο όπου πολιτικοί σχηματισμοί, κόμματα και κινήματα έχουν έρθει στο προσκήνιο ως άμεση απάντηση σε αυτό.
Στις ΗΠΑ ο δισεκατομμυριούχος μεγιστάνας των ακινήτων, Ντόναλντ Τραμπ, ηγείται στις δημοσκοπήσεις ως ο πιο πιθανός να κερδίσει το χρίσμα των Ρεπουμπλικάνων για τις αμερικανικές προεδρικές εκλογές του επόμενου έτους. Έχει υποσχεθεί να χτίσει έναν τοίχο «μεγαλύτερο από το Σινικό Τείχος» κατά μήκος των συνόρων ΗΠΑ-Μεξικού αν εκλεγεί πρόεδρος, επικαλούμενος τη «λαθρομετανάστευση» ως το πιο σημαντικό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι Ηνωμένες Πολιτείες σήμερα.
Στην Ευρώπη, εν τω μεταξύ, η μετανάστευση από την Αφρική και τη Μέση Ανατολή έχει επίσης ως αποτέλεσμα την ολοένα και πιο παράλογη και μαχητική αντίδραση εκ μέρους του πολιτικού γίγνεσθαι. Η Βρετανία μόλις ανακοίνωσε μια συμφωνία με τη Γαλλία για το ζήτημα των μεταναστών στο Calais, οι οποίοι είναι κολλημένοι σε πρόχειρους καταυλισμούς σε κατάσταση λήθης και απ ‘όπου επιχειρούν τακτικά να διασχίσουν τη Μάγχη στο πίσω μέρος των φορτηγών, ή ακόμα και φθάνοντας σχεδόν στην άλλη πλευρά της σήραγγας της Μάγχης με τα πόδια.
Η απελπισία τους να φτάσουν στην Ευρώπη δεν αποτελεί έκπληξη δεδομένου του χάους που έχουν αφήσει πίσω. Συρία, Λιβύη, Ερυθραία, Σομαλία, Αφγανιστάν, Ιράκ – με κάθε χρόνο που περνά όλο και περισσότερες χώρες στην Αφρική και τη Μέση Ανατολή να πέφτουν στο χάος, το μακελειό και την αποσταθεροποίηση.
Οι άνθρωποι που φεύγουν από αυτές τις συνθήκες είναι θύματα μιας παγκόσμιας οικονομίας που η ίδια βρίσκεται σε κρίση, εκθέτοντας το αναμφισβήτητο γεγονός ότι η ανάπτυξη και ο τεράστιος πλούτος του βόρειου ημισφαιρίου, βασίζεται στην υπανάπτυξη και την αβάσταχτη φτώχεια του νοτίου ημισφαιρίου. Όλες οι συγκρούσεις και οι φαινομενικά ασύνδετες κρίσεις που ζούμε, είναι συνδεδεμένες με αυτό το αδιαμφισβήτητο γεγονός.
Όπως ήταν αναμενόμενο, οι πολιτικές τάξεις που κάθονται στην κορυφή αυτή της δυσβάστακτης πραγματικότητας βρίσκονται σε άρνηση, αρνούμενες να υποστηρίξουν για μια στιγμή το ρόλο τους ως συγγραφείς και αρχιτέκτονες ενός κόσμου που σέρνεται όλο και πιο κοντά στην άβυσσο. Είναι μια συγγενής διαταραχή που μοιράζονται με τους Ρωμαίους προγόνους τους. Όπως αυτοί, προσκολλούνται συνεχώς με την ανάπτυξη βίας και σκληρής δύναμης για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της αυξανόμενης ανισότητας και αδικίας που στηρίζει το παγκόσμιο οικονομικό και πολιτικό σύστημα. Με τον τρόπο αυτό συνεχίζουν να εμβαθύνουν, αντί να ανακουφίζουν το πρόβλημα.
Όπως μας υπενθυμίζει ο Ρωμαίος φιλόσοφος, Σενέκας: «Για την απληστία όλη η φύση είναι πολύ μικρή».
Ο Donald Trump δεν είναι Σενέκας. Είναι, αντίθετα, ένα τέρας που δημιουργήθηκε από ένα σύστημα απληστίας και αχαλίνωτου ατομικισμού που, αν μείνει ανεξέλεγκτο, οδηγεί αναπόφευκτα στη δική του καταστροφή.
Οι σκηνές της απελπισμένης ανθρωπότητας που βιώνουμε σήμερα στο λιμάνι του Καλαί της Μάγχης και στην πΓΔΜ είναι το προϊόν ενός κόσμου που υποστηρίζεται από την απληστία και τη φιλοσοφία που λέει ότι «η δύναμη είναι δίκαιο.» Δεν μπορεί να αντέξει υπό αυτή τη βάση. Επιπλέον, δεν αξίζει να το κάνει.
Γράφτηκε από τον geoathanas