Του Θοδωρή Γιάνναρου
Υπάρχει κάτι, ένα κρυμμένο μυστικό που εδώ και κάποιους μήνες βρίσκεται υπό επιστημονική διερεύνηση από κορυφαία εργαστήρια του πλανήτη: Γιατί άραγε κάποιοι εξ ημών, μέλη της οικογένειας των ανθρώπων, δεν μολύνονται από τον ιό SARS-CoV2, παρόλο που βρίσκονται ανάμεσα σε νοσούντα άτομα της οικογένειάς τους στο ίδιο σπίτι ή προσφέρουν άφοβα βοήθεια, σε άλλα άτομα που νοσούν;
Τέτοια παραδείγματα ανθρώπων, που δεν μολύνθηκαν από τον κορονοϊό, παρόλο που συγχρωτίζονταν με άλλους θετικούς και μάλιστα χωρίς πολλές φορές να εφαρμόζουν υποτυπώδη έστω μέτρα προστασίας του εαυτού τους...
όπως για παράδειγμα σε κάποιες οικογένειες Ρομά, που ενώ νόσησαν όλοι οι ένοικοι του σπιτιού, κάποιο μέλος της οικογένειας δεν νόσησε ή άλλα άτομα σε οίκους ευγηρίας ή υγειονομικές μονάδες, που ζούσαν ή εργάζονταν μαζί με άλλους που μετά από μοριακούς ελέγχους αποδείχθηκαν θετικοί στον κορονοϊό, αλλά δεν νόσησαν ποτέ οι ίδιοι, ούτε και ανέπτυξαν τα γνωστά αντισώματα κατά του ιού.Τι μπορεί να συμβαίνει με αυτά τα άτομα που μάλλον κρύβουν μέσα τους το μυστικό της ανοσίας; Τι μηχανισμοί δρουν στους οργανισμούς τους, που τους καθιστούν κάστρα απόρθητα για τον SARS-CoV2 και τις... μεταμφιέσεις του; Εδώ βέβαια δεν θα ζητηθεί η γνώμη... των ειδικών, διότι οι γνώσεις τους συνήθως τελειώνουν όταν αρχίζει να διατυπώνεται ένα τέτοιου είδους ερώτημα.
Πρέπει λοιπόν να βρεθεί τρόπος να διαπιστωθεί, εάν υπάρχουν ειδικά γενετικά χαρακτηριστικά, που εκφράζονται διαφορετικά σε κάποιους ανθρώπους και τους καθιστούν ασφαλείς και ανεπηρέαστους από τον συγκεκριμένο ιό, λαμβάνοντας δείγματα από όλο το οικογενειακό τους δέντρο και αφού γίνει η πλήρης ανάλυση του γονιδιώματός τους, να διαπιστωθούν πιθανές γενετικές διαφοροποιήσεις -άλλος τρόπος δεν υπάρχει για να ξεκλειδωθεί το γονιδιακό μυστικό αυτών των ανθρώπων... ή μήπως υπάρχει κάτι ακόμα που αγνοούμε;
Ο ιός παραμένει πάντα ο ίδιος, όμως έχει παρατηρηθεί ότι οι κλινικές εικόνες είναι διαφορετικές. Εμφανίζονται κάποιοι μολυσμένοι που όμως είναι παντελώς ασυμπτωματικοί, κάποιοι άλλοι με ήπια συμπτώματα, εκείνοι που χρειάζονται παροχή οξυγόνου για ν’ αναπνεύσουν, οι άτυχοι που διασωληνώνονται και χάνουν τη ζωή τους σε κάποια ΜΕΘ και οι "ανθεκτικοί". Η αντίδραση στον Covid-19 διαφέρει από άνθρωπο σε άνθρωπο και αυτό είναι ένα γεγονός που το έχουμε βιώσει στο πετσί μας.
Στην μοριακή ανοσολογία όταν εμφανιστεί μια λοίμωξη ιογενούς χαρακτήρα, του μεγέθους αυτού που βιώνουμε με την λοίμωξη Covid-19, πρέπει τρεις παράμετροι να ληφθούν πολύ σοβαρά υπόψη.
1) το παθογόνο,
2) ο ξενιστής και
3) το περιβάλλον, η σχέση δηλαδή μόλυνσης & ξενιστή.
Τα γενετικά χαρακτηριστικά των ανθρώπων ανταποκρίνονται πάντα διαφορετικά σε μια ιογενή λοίμωξη. Έτσι, προκειμένου να καταφέρουμε ν’ αντιληφθούμε τι προκαλεί αυτές τις διαφορές στη μόλυνση από τον κορονοϊό, το πρώτο πράγμα που θα έπρεπε να πράξουμε είναι να μελετήσουμε τη γονιδιακή προδιάθεση ασθενών που νόσησαν ήπια, σοβαρά, που κατέληξαν, καθώς και εκείνων που δεν μολύνθηκαν ποτέ και να εντοπίσουμε γενετικές διαφορές στο DNA τους. Το πρώτο ανάχωμα της έμφυτης ανοσίας -αυτό δηλαδή που παρεμβαίνει πριν καν αναπτυχθούν αντισώματα- είναι εκείνο το μόριο που πολεμάει στην πρώτη γραμμή αμύνης του οργανισμού και είναι η Ιντερφερόνη. Ακριβώς εκεί έχουν διαπιστωθεί κάποιες σημαντικές διαφορές στα γονίδια που την κωδικοποιούν καθιστώντας την το πλέον βασικό μόριο για την ανοσοαπόκριση.
Το πρώτο γενετικό χαρακτηριστικό ξενιστή που εντοπίστηκε και που θα μπορούσε να επηρεάσει τη σοβαρότητα της νόσου είναι εκείνο που αποτρέπει ή περιορίζει την παραγωγή ιντερφερόνων κυρίως τύπου Ι.
Από την άλλη, ορισμένοι άνθρωποι, παρότι εκτέθησαν στoν ιό, όχι μόνο δεν εμφάνισαν συμπτώματα, αλλά ήταν αρνητικοί και στην ανίχνευση του ιού μέσω rapid tests, αλλά και στην ανίχνευση αντισωμάτων στον ορό, σαν γενικά να διέθεταν φυσική ανοσία σε ιογενείς μολύνσεις. Αυτών των ανθεκτικών έχει συλλεχθεί το DNA τους. Όλοι τους είχαν στενές επαφές με μολυσμένα μέλη της οικογένειάς τους χωρίς οι ίδιοι να νοσήσουν -μάλλον μια γενετική ανωμαλία ή δυσλειτουργία φροντίζει, κάποιοι άνθρωποι να διαθέτουν προδιάθεση στο να παράγουν πλεόνασμα ιντερφερονών και λόγω αυτής της ανωμαλίας, να είναι ανθεκτικά στη μόλυνση από τον κορονοϊό.
Μήπως λοιπόν, το μαγικό κλειδί για αποτελεσματικότερη πρόληψη και θεραπεία να βρίσκεται σε εκείνους που δεν μολύνονται;
Αναγκαστικά λοιπόν θα πρέπει να συγκρίνουμε τις δύο πλευρές. Εκείνη των ευαίσθητων στον ιό και την άλλη των ανθεκτικών. Αυτό το οποίο πρέπει να ανακαλύψουμε είναι αν αυτοί οι "ανθεκτικοί” έχουν το "κλειδί" που μπλοκάρει την είσοδο του ιού SARS-CoV2 στον οργανισμό, ώστε αν ισχύει να μπορέσουμε να δημιουργήσουμε φάρμακα που θα κάνουν ακριβώς αυτή τη δουλειά. Η διεθνής αυτή νέα μελέτη έχει έναν φιλόδοξο στόχο. Την ανάπτυξη πιο αποτελεσματικών αντιικών φαρμάκων κατά του ιού που έχει φέρει τα πάνω κάτω στον πλανήτη.
Υπάρχει όμως και μια άλλη άποψη που στηρίζεται σε ισχυρό υπόβαθρο:
Εν ολίγοις, αν και τα αντισώματα έχουν αποδειχθεί ανεκτίμητα για την παρακολούθηση της εξάπλωσης της πανδημίας, μπορεί να μην έχουν τον πρωταγωνιστικό ρόλο στην ανοσία που κάποτε σκεφτήκαμε... όπως τη σκεφθήκαμε. Εάν πρόκειται να αποκτήσουμε μακροπρόθεσμη προστασία, φαίνεται όλο και περισσότερο ότι αυτή ίσως να προέρχεται από κάπου αλλού -ίσως να υπάρχει μια άλλη μορφή ανοσίας - μια που, σε ορισμένες περιπτώσεις, βρίσκεται κρυμμένη στο σώμα για χρόνια. Ένας αινιγματικός τύπος λευκών αιμοσφαιρίων αποκτά εξέχουσα θέση σε αυτήν την προσπάθεια ανάσχεσης της πανδημίας και παρόλο που δεν έχει εμφανιστεί στο παρελθόν έντονα στη δημόσια συζήτηση, μπορεί κάλλιστα να αποδειχθεί ζωτικής σημασίας στον αγώνα μας εναντίον της Covid-19. Αυτή θα μπορούσε να είναι η μεγάλη στιγμή των Τ-λεμφοκυττάρων.
Τα Τ-λεμφοκύτταρα είναι ένα είδος ανοσοκυττάρου, του οποίου η αποστολή είναι να εντοπίζει και να καταστρέφει τα παθογόνα που εισβάλλουν στον οργανισμό ή τα μολυσμένα κύτταρα. Αυτό το κάνουν χρησιμοποιώντας πρωτεΐνες στην επιφάνειά τους, οι οποίες μπορούν να συνδεθούν με πρωτεΐνες στην επιφάνεια αυτών των εισβολέων. Κάθε Τ-λεμφοκύτταρο είναι εξαιρετικά ειδικό -υπάρχουν τρισεκατομμύρια πιθανές εκδόσεις αυτών των επιφανειακών πρωτεϊνών, καθεμία από τις οποίες μπορεί να αναγνωρίσει έναν διαφορετικό στόχο. Επειδή τα Τ-λεμφοκύτταρα μπορούν να παραμείνουν στο αίμα για χρόνια μετά από μια μόλυνση, συμβάλλουν στη "μακροχρόνια μνήμη” του ανοσοποιητικού συστήματος και του επιτρέπουν να έχει ακόμα πιο αποτελεσματική απόκριση όταν εκτίθεται σε έναν παλιό γνώριμο.
Όταν κάποια στιγμή εξετάστηκαν δείγματα αίματος που είχαν ληφθεί χρόνια πριν από την έναρξη της πανδημίας, βρέθηκαν Τ-λεμφοκύτταρα που είχαν την ικανότητα να ανιχνεύουν πρωτεΐνες στην επιφάνεια του Covid-19. Αυτό δείχνει ότι ορισμένα άτομα είχαν ήδη προϋπάρχοντα βαθμό αντίστασης στον ιό πριν καν αυτός μολύνει τον πρώτο άνθρωπο.
Γενικά, ο τρόπος σχεδιασμού των εμβολίων εξαρτάται από το είδος της ανοσοαπόκρισης που οι μοριακοί βιολόγοι ελπίζουν να προκαλέσουν. Κάποια μπορεί να πυροδοτήσουν την παραγωγή αντισωμάτων -πρωτεΐνες δηλαδή που μπορούν να προσκολληθούν στον ιό, και είτε να τον εξουδετερώσουν είτε να τον μαρκάρουν, ώστε κάποιο άλλο μέρος του ανοσοποιητικού συστήματος για τον αντιμετώπισει και να τον εξουδετερώσει. Άλλα μπορεί ίσως να στοχεύουν να εμπλέξουν στη μάχη τα Τ-λεμφοκύτταρα, ή να πυροδοτήσουν εμπλοκή από άλλα μέρη του ανοσοποιητικού συστήματος. Αν καταφέρουμε να κινητοποιήσουμε τα Τ-λεμφοκύτταρα των ασθενών, θα έχουμε κάνει ένα τεράστιο βήμα για τον έλεγχο της νόσου.
Φαίνεται πιθανό ότι θα ακούσουμε πολύ περισσότερα για τα Τ-λεμφοκύτταρα στο άμεσο μέλλον.
Εν κατακλείδι: η φυσική ανοσία δεν είναι σίγουρα κάτι νέο. Η ιστορία μάς δίνει πολλά παραδείγματα μηχανισμών γενετικής αντίστασης σε ιογενείς λοιμώξεις. Η ανοσία και η υπερβολική ευπάθεια είναι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Όπως υπάρχουν δηλαδή παραλλαγές σε ορισμένα γονίδια που μπορούν να οδηγήσουν στην ανάπτυξη μιας πολύ πιο σοβαρής νόσου, υπάρχουν και γενετικές αλλοιώσεις ικανές να παρέχουν προστασία στην Covid-19 και γενικά σε λοιμώξεις ιογενούς χαρακτήρα.
*Ο κ. Θοδωρής Γιάνναρος είναι Μοριακός Βιολόγος-Γενετιστής
email: theogiannaros@gmail.com, Twitter: @theogiannaros1, FaceBook: Theo Giannaro
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Οιοσδήποτε θίγεται από άρθρο ή σχόλιο που έχει αναρτηθεί στο oxafies.com , μπορεί να μας ενημερώσει, στο oxafies@gmail.com ώστε να το αφαιρέσουμε άμεσα. Ομοίως και για φωτογραφίες που υπόκεινται σε πνευματικά δικαιώματα.
Στo oxafies.com ακούγονται όλες οι απόψεις . Αυτό δε σημαίνει ότι τις υιοθετούμε η ότι συμπίπτουν με τις δικές μας .