Garry Kasparov – Ο Χειμώνας έρχεται

Στις 19 Αυγούστου 1991, το CNN παρείχε 24ωρη ζωντανή κάλυψη της απόπειρας πραξικοπήματος κατά του Σοβιετικού προέδρου Μιχαήλ Γκορμπατσόφ. Οι σκληροπυρηνικοί από το εσωτερικό του καθεστώτος που βρισκόταν σε κατάσταση διάλυσης, έχοντας ήδη συμμαχήσει με την Κα Γκε Μπε, απομόνωσαν τον Μιχαήλ Γκορμπατσόφ στο εξοχικό του σπίτι στην Κριμαία και κήρυξαν κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Ο διεθνής Τύπος είχε γεμίσει με αναλύσεις ειδικών και πολιτικών που ανησυχούσαν ότι το πραξικόπημα θα σήμαινε το ξαφνικό τέλος της περεστρόικα, ή ακόμα

και την έναρξη ενός εμφύλιου πολέμου, καθώς τα τανκ είχαν ήδη κατέβει στο κέντρο της Μόσχας.

Εκείνο το βράδυ, ήμουν καλεσμένος του Larry King μαζί με την πρώην πρέσβειρα των ΗΠΑ στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών Τζιν Κιρκπάτρικ, έναν καθηγητή από την Καλιφόρνια και έναν πρώην πράκτορα της Κα Γκε Μπε. Σε αντίθεση με την Κιρκπάτρικ και πολλούς άλλους, οι οποίοι υποστήριζαν ότι το πραξικόπημα θα διαρκούσε μήνες, εγώ ήμουν ο μόνος που δήλωνε ότι δεν είχε καμία πιθανότητα επιτυχίας και ότι οι πραξικοπηματίες δεν θα παρέμεναν για περισσότερο από σαράντα οκτώ ώρες. Επέμεινα ότι οι ηγέτες του πραξικοπήματος δεν είχαν τη στήριξη των πολιτών και ότι η προσπάθειά τους να σταματήσουν τις μεταρρυθμίσεις, φοβούμενοι τη διάλυση της Ένωσης, ήταν καταδικασμένη. Οι κυβερνητικοί ήταν διχασμένοι, με πολλούς να αισθάνονται ότι είχαν καλύτερες ευκαιρίες για ανέλιξη μετά από μια σοβιετική διάλυση. Δικαιώθηκα σε πολύ μεγάλο ποσοστό, αφού ο Ρώσος πρόεδρος Μπόρις Γιέλτσιν ως γνωστόν ανέβηκε πάνω στο άρμα, ο λαός της Μόσχας συσπειρώθηκε για ελευθερία και δημοκρατία και η κλίκα των πραξικοπηματιών διαπίστωσε ότι οι πολίτες ήταν εναντίον της. Εν τέλει, παραδόθηκαν δύο ημέρες αργότερα.

Η απόπειρα πραξικοπήματος όχι μόνο απέτυχε, αλλά επιτάχυνε την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης δείχνοντας στους λαούς της μια σαφή επιλογή. Η διάλυση και ένα ανεξάρτητο μέλλον χωρίς την Ένωση προξενούσαν βεβαίως φόβο, αλλά δεν θα μπορούσαν να είναι χειρότερα από το ολοκληρωτικό παρόν. Σαν ντόμινο, μέσα στους επόμενους μήνες, η μία Σοβιετική Δημοκρατία μετά την άλλη κήρυσσε ανεξαρτησία, ενώ στη Μόσχα, δύο μέρες μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα, ένα χαρούμενο πλήθος κατέβασε μπροστά από τα κεντρικά γραφεία της Κα Γκε Μπε το άγαλμα του Σιδηρού Φέλιξ Ντζερζίνσκι, ιδρυτή της Σοβιετικής Μυστικής Αστυνομίας.

Μου είναι δύσκολο να μην συγκινηθώ όταν διαβάζω σχόλια εκείνου του πλήθους που ειπώθηκαν τότε στον Τύπο. Ένας αρχηγός της ένωσης ανθρακωρύχων δήλωσε: «Είναι το ξεκίνημα της διαδικασίας κάθαρσης της χώρας». Ένας Ορθόδοξος ιερέας είπε: «Θα καταστρέψουμε την τεράστια, επικίνδυνη και ολοκληρωτική μηχανή της Κα Γκε Μπε». Το πλήθος φώναζε «Κάτω η Κα Γκε Μπε!» Και «Svo-bo-da!», τη ρωσική λέξη για την ελευθερία. Ακόμα και η αστυνομία ενώθηκε με το πλήθος μπροστά από το μισητό άγαλμα στέλνοντας ένα ηχηρό μήνυμα υπέρ της καταδίκης των φονιάδων της Κα Γκε Μπε. Όπως είπε ένας γιατρός, αυτή η διαμαρτυρία ήταν διαφορετική από αυτές των προηγούμενων μηνών: «Ήταν σαν να είχαμε ξαναγεννηθεί».

Είναι λοιπόν σοκαριστικό ότι οχτώ χρόνια αργότερα, στις 31 Δεκεμβρίου 1999, ένας πρώην αντισυνταγματάρχης της Κα Γκε Μπε έγινε ο πρόεδρος της Ρωσίας. Οι εκκολαπτόμενες δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις σταμάτησαν και άρχισαν να ανατρέπονται με σταθερούς ρυθμούς. Η κυβέρνηση έλαβε μια σειρά δραστικών μέτρων κατά των Μέσων Ενημέρωσης αλλά και όλης της κοινωνίας. Η ρωσική εξωτερική πολιτική έγινε εκφοβιστική και επιθετική. Δεν υπήρξε καμία διαδικασία κάθαρσης, καμία δίκη κατά των μακελάρηδων, και καμία προσπάθεια διάλυσης του μηχανισμού της Κα Γκε Μπε. Μπορεί το άγαλμα του Ντζερζίνσκι να είχε κατεδαφιστεί, αλλά η ολοκληρωτική καταπίεση που αντιπροσώπευε είχε γεννηθεί ξανά μέσα από τον Βλαντιμίρ Πούτιν.

Αρχές του 2015 και ο Βλαντιμίρ Πούτιν παραμένει στο Κρεμλίνο. Οι ρωσικές δυνάμεις επιτέθηκαν στην Ουκρανία και προσάρτησαν την Κριμαία, έξι χρόνια μετά την εισβολή στη γειτονική Δημοκρατία της Γεωργίας. Μόλις λίγες μέρες μετά τη διοργάνωση των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων στο Σότσι τον Φεβρουάριο του 2014, ο Πούτιν υποκίνησε έναν πόλεμο στην ανατολική Ουκρανία και έγινε ο πρώτος ηγέτης μετά τον Σαντάμ Χουσεΐν στο Κουβέιτ, ο οποίος προσάρτησε δια της βίας μια κυρίαρχη επικράτεια. Οι ίδιοι ηγέτες οι οποίοι έναν χρόνο πριν έβγαζαν χαμογελαστές φωτογραφίες μαζί με τον Πούτιν, τώρα επιβάλλουν κυρώσεις κατά της Ρωσίας και των μελών της άρχουσας ελίτ της. Η Ρωσία απειλεί να κλείσει τους αγωγούς οι οποίοι παρέχουν το ένα τρίτο του πετρελαίου και φυσικού αερίου της Ευρώπης. Η Ρωσία, όπως ένα κράτος μαφίας με τον Πούτιν ως αρχιμαφιόζο, μετακινήθηκε από μια αγνωστικιστική ιδεολογικά κλεπτοκρατία προς την απροκάλυπτη χρήση φασιστικών τακτικών και προπαγάνδας. Το από καιρό εξορισμένο φάντασμα της πυρηνικής εξόντωσης επέστρεψε.

Πίσω από την παρούσα κρίση υπάρχουν δύο ζητήματα. Το πρώτο σχετίζεται με το πώς η Ρωσία οδηγήθηκε τόσο γρήγορα από τον εορτασμό του τέλους του κομμουνισμού στην εκλογή ενός πρώην αξιωματικού της Κα Γκε Μπε και στη συνέχεια στην εισβολή σε γειτονικές της χώρες. Το δεύτερο ζήτημα αφορά το πώς ο ελεύθερος κόσμος συνέβαλε σε αυτήν την έκβαση επιδεικνύοντας έναν συνδυασμό απάθειας, άγνοιας και άστοχης καλής θέλησης. Έχει ιδιαίτερη σημασία να αντιληφθούμε τι πήγε στραβά, διότι παρά το γεγονός ότι ο Πούτιν πλέον αποτελεί ξεκάθαρο κίνδυνο, η Ευρώπη και η Αμερική εξακολουθούν να μην αντιλαμβάνονται τις διαστάσεις του. Οι δημοκρατίες του κόσμου πρέπει να συμμαχήσουν και να ξαναδιαβάσουν το μάθημα της νίκης του Ψυχρού Πολέμου πριν βρεθούμε ξαφνικά σε έναν νέο πόλεμο.

Η Ρωσία του Πούτιν είναι σαφώς η μεγαλύτερη και πιο επικίνδυνη απειλή που αντιμετωπίζει σήμερα ο κόσμος, αλλά δεν είναι η μόνη. Οι τρομοκρατικές οργανώσεις όπως η Αλ Κάιντα και το Ισλαμικό Κράτος (παρά το όνομα του τελευταίου) δεν αποτελούν κρατικές οντότητες και δεν διαθέτουν τους τεράστιους πόρους και τα όπλα μαζικής καταστροφής που έχει ο Πούτιν στα χέρια του. Ωστόσο, τα τρομοκρατικά χτυπήματα της 11ης Σεπτεμβρίου μας δίδαξαν ότι οι εθνικές σημαίες και ο στρατός δεν είναι απαραίτητα για να βλάψουν την πιο ισχυρή χώρα του κόσμου. Επιπλέον, τα κράτη-υποστηρικτές της τρομοκρατίας επωφελούνται, καθώς οι δημοκρατίες που αποτελούν στόχους τους αποτυγχάνουν να οργανώσουν μια επιθετική άμυνα. Τα εγκληματικά καθεστώτα του Ιράν, της Βόρειας Κορέας και της Συρίας έχουν συμμετάσχει για αρκετό καιρό στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με σημαντικές παγκόσμιες δυνάμεις χωρίς όμως να προβαίνουν σε σημαντικές υποχωρήσεις.

Οι προκλήσεις του πολυπολικού κόσμου μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου δεν είναι καινούργιο ζήτημα. Αυτό που λείπει όμως είναι μια συνεκτική στρατηγική για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων. Με το τέλος του πολέμου, οι νικητές δεν είχαν πια τον λόγο και έναν κοινό εχθρό ώστε να είναι ενωμένοι. Οι εχθροί του ελεύθερου κόσμου, παρ’ όλα αυτά, δεν έχουν τέτοιου είδους αμφιβολίες. Τοποθετούν τον εαυτό τους στην αντίπερα όχθη των αρχών και των πολιτικών της φιλελεύθερης δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, βλέποντας τις Ηνωμένες Πολιτείες ως τον πρωταρχικό συμβολικό και ουσιαστικό εκπρόσωπο της φιλελεύθερης δημοκρατίας. Παρ’ όλα αυτά, συνεχίζουμε να συνομιλούμε μαζί τους, να διαπραγματευόμαστε μαζί τους, ακόμη και να τους παρέχουμε όπλα και πλούτο που χρησιμοποιούν για να μας επιτεθούν. Θα παραφράσω, λοιπόν, τον ορισμό του κατευνασμού του Ουίνστον Τσόρτσιλ, λέγοντας πως ταΐζουμε τον κροκόδειλο με την ελπίδα ότι θα μας φάει τελευταίους.

Οποιαδήποτε πολιτική ψυχρότητα ανάμεσα σε Ουάσινγκτον, Μόσχα ή Πεκίνο επικρίνεται γρήγορα και από τις δύο πλευρές ως μια «δυνητική επιστροφή στον Ψυχρό Πόλεμο». Ωστόσο, η χρήση τέτοιου είδους κλισέ σήμερα είναι ειρωνική δεδομένου ότι η Δύση, όχι μόνο δεν μιμήθηκε τον τρόπο με τον οποίο πολέμησε και κέρδισε στον Ψυχρό Πόλεμο, αλλά τον έχει λησμονήσει. Αντί να παραμείνουμε αμετακίνητοι στις αρχές του καλού και του κακού, του ορθού και του λάθους, και στις οικουμενικές αξίες των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της ανθρώπινης ζωής, επιλέγουμε τη συνεργασία, την επανέναρξη και την ηθική ισοδυναμία. Με άλλα λόγια, ένα είδος κατευνασμού με διαφορετικό όνομα. Ο κόσμος χρειάζεται μια νέα συμμαχία βασισμένη σε μια παγκόσμια Μάγκνα Κάρτα, μια δήλωση των θεμελιωδών δικαιωμάτων που πρέπει να αναγνωρίζουν όλα τα μέλη. Τα έθνη που εκτιμούν την ατομική ελευθερία ελέγχουν πλέον το μεγαλύτερο μέρος των παγκόσμιων πόρων και στρατιωτικών δυνάμεων. Αν τα έθνη αυτά συσπειρωθούν και υιοθετήσουν μια σθεναρή στάση κατά των εγκληματικών καθεστώτων και των τρομοκρατικών φορέων, η ηθική τους ακεραιότητα αλλά και η επιρροή τους θα είναι ακαταμάχητες.

Ο στόχος λοιπόν δεν πρέπει να είναι η κατασκευή νέων τειχών για την απομόνωση εκατομμυρίων ανθρώπων που ζουν υπό αυταρχική κυριαρχία, αλλά το να τους δοθεί η ευκαιρία στην ελπίδα και στην προοπτική ενός καλύτερου μέλλοντος. Όσοι ζήσαμε πίσω από το Σιδηρούν Παραπέτασμα γνωρίζαμε πολύ καλά ότι υπήρχαν άνθρωποι στον ελεύθερο κόσμο που νοιάζονταν και πολεμούσαν για μας και όχι εναντίον μας. Η γνώση αυτή είχε σημασία. Σήμερα όμως, οι υποτιθέμενοι ηγέτες του ελεύθερου κόσμου μιλούν για την προώθηση της δημοκρατίας ενώ παράλληλα αντιμετωπίζουν τους ηγέτες των πιο καταπιεστικών καθεστώτων ως ίσους. Οι πολιτικές συνεργασίας με δικτάτορες έχουν αποτύχει σε κάθε επίπεδο και ήρθε η στιγμή να αναγνωρίσουμε αυτήν την αποτυχία.

Το 1964, σε έναν από τους διάσημους λόγους του, ο Ρόναλντ Ρέιγκαν είχε αναφέρει πως έχει έρθει η «στιγμή της επιλογής». Μιας επιλογής όχι μεταξύ ειρήνης και πολέμου, αλλά μεταξύ μάχης ή παράδοσης. Πρέπει να επιλέξουμε. Δεν πρέπει να παραδοθούμε. Υποστηριζόμενοι από τους τεράστιους πόρους του ελεύθερου κόσμου πρέπει να πολεμήσουμε εκκινώντας από ηθικές αξίες και οικονομικά κίνητρα και με τη στρατιωτική δράση μόνο ως έσχατη λύση. Η Αμερική πρέπει να ηγηθεί, με τους τεράστιους πόρους της και την ικανότητά της να κινητοποιήσει τους δύστροπους και κατακερματισμένους συμμάχους της. Σήμερα όμως είναι παρωχημένο να μιλάμε για αμερικανικές αξίες, ή ακόμα και για δυτικές αξίες. Η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα, η Αυστραλία, η Βραζιλία, η Ινδία, η Νότια Αφρική και κάθε χώρα που εκτιμά τη δημοκρατία και την ελευθερία και επωφελείται από την παγκόσμια σταθερότητα πρέπει να δράσει. Μπορούμε να το κάνουμε, όπως το κάναμε και στο παρελθόν. Πρέπει απλώς να βρούμε το θάρρος να το επαναλάβουμε.

***

by Αντικλείδι , https://antikleidi.com