Παρασκευή, Μαρτίου 11

Τεράστιες ευθύνες Μητσοτάκη - Από το «δόγμα» της πολυδιάστατης εξωτερικής πολιτικής, στη... «σωστή» μεριά της ιστορίας

 Σχέσεις Ελλάδας - Ρωσίας

Τεράστιες ευθύνες Μητσοτάκη - Από το «δόγμα» της πολυδιάστατης εξωτερικής πολιτικής, στη... «σωστή» μεριά της ιστορίας

Η Ελλάδα, αν και μέλος της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, ανέκαθεν κρατούσε ισορροπιστική στάση έναντι της Ρωσίας, συντασσόμενη με τους «μετριοπαθείς» της Δύσης. Κι αυτό, διότι, σύμφωνα με παλαιότερες εκθέσεις του υπουργείου Εξωτερικών, θεωρούσε ότι από την κλιμάκωση της αντιπαράθεσης ΝΑΤΟ-Ρωσίας, η χώρα μας δε θα βγει κερδισμένη

(Ανανεωμένο) Ιδιαίτερη «προθυμία» επέδειξε ο Κυριάκος Μητσοτάκης να αλλάξει το πάγιο «δόγμα» της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής και, από πολυδιάστατη να την καταστήσει μονοδιάστατη, υποστηρίζοντας δήθεν ότι «τοποθέτησε» (!) τη χώρα μας στη «σωστή μεριά της ιστορίας».

Ήδη, από το 2014, οπότε η Ρωσία προσάρτησε την Κριμαία, το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών παρακολουθούσε με ιδιαίτερη προσοχή τα τεκταινόμενα στην περιοχή και στους κόλπους του ΝΑΤΟ. Ήταν μια περίοδος μεγάλης αναταραχής στην Ουκρανία, με την ανατροπή της τότε φιλορωσικής κυβέρνησής της, τον εμφύλιο πόλεμο που ακολούθησε και την απόσχιση ορισμένων ανατολικών περιοχών (Ντονέτσκ, Λουγκάνσκ) από την Ουκρανία.

Θέμα χρόνου

Έκτοτε, βέβαια, και ιδιαίτερα με τη γενικευμένη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία -και όχι μόνο στα ανατολικά εδάφη της- πολλά άλλαξαν.

Ωστόσο, στο ενδιάμεσο, ανάμεσα στο 2014 και το 2022, όπως προκύπτει από σειρά παλαιότερων εκθέσεων του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών, των οποίων έχει γνώση το Antinews, οι σχεδιασμοί στους κόλπους του ΝΑΤΟ για μια επικείμενη αντιπαράθεση με τη Ρωσία «έτρεχαν» με γοργούς ρυθμούς. Προωθούνταν, δε, από τους «σκληρούς» της στρατιωτικής Συμμαχίας και όλα έδειχναν ότι, αργά ή γρήγορα, το «μοιραίο», ο πόλεμος, ήταν ζήτημα χρόνου.

Στο πλαίσιο αυτό, άλλωστε, εντάσσονται και οι θεαματικά αυξημένες διευκολύνσεις που παραχωρήθηκαν από την Ελλάδα στις Ένοπλες Δυνάμεις των ΗΠΑ σε ελληνικό έδαφος.

Τώρα, βέβαια, η ρωσική εισβολή, η μετακίνηση μεγάλων ΝΑΤΟϊκών δυνάμεων προς Ανατολάς, η αυθαίρετη απόφαση Μητσοτάκη να μαντρώσει στη «σωστή μεριά της ιστορίας» την Ελλάδα και η κόντρα Αθήνας - Μόσχας, άλλαξαν άρδην τα δεδομένα.

Ένας νέος Ψυχρός Πόλεμος Δύσης - Ρωσίας εκτυλίσσεται και πάλι στην Ευρώπη. Μένει να φανεί τι συνέπειες θα έχουν όλα αυτά για την Ελλάδα.

Ουκρανία: Κλειδί για την Ευρασία

Το ότι η Ουκρανία ήταν δυνητικά το πιθανότερο πεδίο της αντιπαράθεσης Δύσης - Ρωσίας ήταν ηλίου φαεινότερο, όχι μόνο μετά την προσάρτηση της Κριμαίας, αλλά ήδη από τη δεκαετία του 1990. Πολλοί λέγουν ήδη από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου, δεδομένου ότι οι ΗΠΑ θεωρούσαν την Ουκρανία το «μαλακό υπογάστριο της ΕΣΣΔ».

Εξάλλου, ο γεωπολιτικός εγκέφαλος της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής, Ζμπίγκνιου Μπρζεζίνσκι, ήδη από το 1997, στο βιβλίο του «η μεγάλη σκακιέρα», ανέφερε ρητώς και κατηγορηματικώς ότι η Ρωσία πάση θυσία πρέπει να εμποδιστεί να επανακτήσει την Ουκρανία. Κι αυτά τα έλεγε σε μια περίοδο που ακόμα η «αρκούδα» δεν είχε δείξει τα δόντια της. Στη δεκαετία του 1990, οπότε η Ρωσία, υπό τον Γιέλτσιν, βρισκόταν σε κατάσταση διάλυσης.

«Αν η Μόσχα -έγραφε ο Ζμπίγκνιου Μπρζεζίνσκι- ανακτήσει τον έλεγχο της Ουκρανίας, με πληθυσμό 52 εκατομμυρίων, τους σημαντικούς πλουτοπαραγωγικούς πόρους και την πρόσβαση στη Μαύρη Θάλασσα, η Ρωσία αυτόματα θα ανακτήσει τις αναγκαίες προϋποθέσεις για να γίνει ισχυρό αυτοκρατορικό κράτος που θα ενώνει την Ευρώπη και την Ασία».

Ουσιαστικά, η Ουκρανία εμφανιζόταν ως το κλειδί που όποιος το πάρει, θα αποκτήσει τον έλεγχο της Ευρασίας. Ως εκ τούτου, οι προσπάθειες της Μόσχας για δορυφοριοποίησή της, μετά το 2000 και την άνοδο του Πούτιν στην εξουσία, αλλά και οι προσπάθειες των ΗΠΑ, επί Ομπάμα, πριν αλλά κυρίως μετά το 2014, να «προσαρτήσουν» την Ουκρανία στη δυτική σφαίρα επιρροής.

Επέκταση προς Ανατολάς

Γενικότερα, στους ελληνικούς διπλωματικούς κύκλους διάχυτη ήταν η αίσθηση ότι, ενώ το ΝΑΤΟ μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ, θα έπρεπε να αλλάξει ρότα προς την κατεύθυνση της ενσωμάτωσης της Ρωσίας σε ένα κοινό ευρωπαϊκό χώρο και σύστημα ασφαλείας, όχι μόνον δεν το έπραξε, αλλά η Δύση, συμπεριφερόμενη με την αλαζονεία του «νικητή» προς τη Ρωσία, επέλεξε την πολιτική ισχύος και πλέον επιχειρεί να διεισδύσει στην «εγγύς αυλή» της Ρωσίας.

Αυτό, εξάλλου, ήταν οφθαλμοφανές από την επέκταση του ΝΑΤΟ προς Ανατολάς, στη Βαλτική και την Κεντρική Ευρώπη, τα σχέδια για ένταξη της Γεωργίας και της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ (δεν έχει γίνει), όπως επίσης και το γεγονός ότι, σε προπαγανδιστικό επίπεδο, εμφανώς αναβίωνε η ψυχροπολεμική συνθηματολογία του «από Βορρά κινδύνου».

Εμπόλεμο κλίμα

Μπροστά σε αυτές τις καταιγιστικές εξελίξεις που σημειώθηκαν το 2014, Έλληνες διπλωμάτες επισήμαιναν πως παγιώνεται η εντύπωση ότι στους κόλπους του ΝΑΤΟ κυριαρχούν εκείνοι οι κύκλοι που επιδιώκουν τη με κάθε τρόπο επέκτασή του προς Ανατολάς. Κάτι που, με μαθηματική ακρίβεια, θα οδηγούσε στην κλιμάκωση της αντιπαράθεσης με τη Ρωσία.

Σύμφωνα με τις ίδιες εκθέσεις, όλα έδειχναν ότι έχει διαρραγεί η σχέση εμπιστοσύνης ανάμεσα στις ΗΠΑ-ΝΑΤΟ από τη μια μεριά, και στη Ρωσία από την άλλη, και ότι ήταν εξαιρετικά δύσκολο να αποκατασταθεί μια σχέση συνεργασίας των δύο πλευρών.

Εύξεινος Πόντος

Τότε, λοιπόν, εκτιμάτο ότι στο «βόρειο μέτωπο» της Ελλάδας, το πεδίο της στρατιωτικής και γεωπολιτικής αντιπαράθεσης θα επικεντρωθεί στον Εύξεινο Πόντο.

Κάτι που ενισχυόταν από τη μη αναστρέψιμη προσάρτηση της Κριμαίας, την ύπαρξη διενέξεων που τραβούσαν σε μεγάλο μάκρος χρόνου στην εκεί ευρύτερη περιοχή, το εύλογο ενδιαφέρον της Ρωσίας για ενοποίηση της ρωσικής ενδοχώρας με την Κριμαία, τις ακτές της Ουκρανίας και της Υπερδνειστερίας, τη γειτνίαση με την εύφλεκτη ζώνη του Καυκάσου και την ύπαρξη στρατηγικών δικτύων ενέργειας.

Εξάλλου, παρατηρούσαν Έλληνες διπλωμάτες, Αμερικανοί αναλυτές, όπως ο George Friedman, έκαναν ήδη λόγο για μια ζώνη («Greater Black Sea Basin»), η οποία περιλαμβάνει τα νότια σύνορα της ευρωπαϊκής Ρωσίας, και που, μέσω του Καυκάσου, συνδέεται με την Κασπία, την Κεντρική Ασία, τη Συρία και το Ιράκ, επηρεάζοντας τις προσβάσεις της Ρωσίας στη Μεσόγειο. Οι ίδιοι, μάλιστα εισηγούνταν την εκπόνηση συνεκτικών στρατηγικών.

Βαλκάνια

Στους παραπάνω σχεδιασμούς, κεντρικός ρόλος επιφυλασσόταν για τη Ρουμανία και την Τουρκία, αν και οι σχέσεις Άγκυρας - Ουάσιγκτον προκαλούσαν πολλά ερωτηματικά. Για, δε, τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία σχεδιαζόταν η μετατροπή τους σε χώρες «πρώτης γραμμής άμυνας» απέναντι στον «από Βορρά κίνδυνο».

Επιπλέον, ανανεώνονταν οι σχέσεις της Δύσης με το Αζερμπαϊτζάν και επιταχυνόταν η διαδικασία ένταξης της Γεωργίας στο ΝΑΤΟ. Κάτι που τίθεται και σήμερα, μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, στο τραπέζι.

Αιγαίο - Ανατολική Μεσόγειος

Μέσα σε αυτή τη ζώνη, η οποία περιλαμβάνει από την ευρύτερη περιοχή της Μαύρης Θάλασσας και τη βαλκανική χερσόνησο, μέχρι το Αιγαίο, την Ανατολική Μεσόγειο, και τις θαλάσσιες περιοχές ανάμεσα στην Κρήτη, την Αίγυπτο και τη Λιβύη, η Ελλάδα ως εκ της θέσεώς της βρίσκεται στο επίκεντρο των εξελίξεων. Το, δε, Αιγαίο αποτελεί βασική «γέφυρα» της ζώνης: Μαύρη Θάλασσα - Ελλήσποντος - Ανατολική Μεσόγειος.

Στο πλαίσιο αυτών των σχεδιασμών, άλλωστε, φαίνεται πως εντάσσεται και η απόφαση της Ουάσιγκτον να στείλει στην Ελλάδα ως πρέσβη της, το καλοκαίρι του 2016, τον πρώην πρέσβη των ΗΠΑ στο Κίεβο, Τζέφρι Πάιατ. Ο τελευταίος θεωρείται ως «γεράκι» της αμερικανικής διπλωματίας, προσκείμενος στον κύκλο της «Δημοκρατικής», νυν -και πρώην- υφυπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ, Βικτώρια Νούλαντ.

Η Ελλάδα ως «frontier state»

Ανέκαθεν, διαδεδομένη σε πολιτικούς και διπλωματικούς κύκλους στην Αθήνα ήταν η άποψη ότι η παρατεταμένη αντιπαλότητα του ΝΑΤΟ με τη Ρωσία δε θα προσφέρει σε βάθος χρόνου οφέλη στην ελληνική πλευρά, η οποία συνειδητά τις δύο τελευταίες δεκαετίες έχει επενδύσει στην αρχή της «συνεργατικής ασφάλειας».

Επιπλέον, ενδεχόμενη θεαματική αναβάθμιση της σημασίας του Αιγαίου ως ζωτικού διαδρόμου από και προς τον Εύξεινο Πόντο - Μαύρη Θάλασσα και την εύφλεκτη ζώνη της Ανατολικής Μεσογείου - Μέσης Ανατολής, θα οδηγήσει πολύ πιθανώς σε αύξηση των ανταγωνισμών μεγάλων και περιφερειακών δυνάμεων στην περιοχή.

Πολύ περισσότερο, εάν δε δοθούν επαρκείς και ουσιαστικές γεωπολιτικές και στρατιωτικές εγγυήσεις στην Ελλάδα από τους ΝΑΤΟϊκούς συμμάχους, η θέση που επιφυλάσσεται για την Ελλάδα ως χώρας «πρώτης γραμμής» (frontier state) δύσκολα θα μπορέσει να κρατηθεί. Επιπλέον, δεν αποκλείεται να ωθήσει την Τουρκία σε περαιτέρω επιθετικότητα και κλιμάκωση των πιέσεων σε βάρος της Ελλάδας.

Μια εκτίμηση που τώρα φαίνεται να επιβεβαιώνεται από τις εξελίξεις τόσο όσον αφορά τις αμερικανικές βάσεις στην Ελλάδα και τις κόντρες Αμερικανών - Ρώσων στο Αιγαίο, όσο και την επιθετικότητα της Τουρκίας.

Εκτός αυτού, όπως αναφερόταν στις ίδιες εκθέσεις, εάν συνεχίσει να εντείνεται η αντιπαλότητα του ΝΑΤΟ με τη Ρωσία, οι διμερείς ελληνορωσικές σχέσεις κινδυνεύουν να ζημιωθούν. Κι’ αυτό, διότι, κατά τις ίδιες εκτιμήσεις, η Μόσχα θα αντιμετωπίσει την Ελλάδα ως αντίπαλο (είτε λόγω των υποχρεώσεών της προς το ΝΑΤΟ, είτε λόγω της παραχώρησης στρατιωτικών διευκολύνσεων στο έδαφός της για αμερικανο-ΝΑΤΟϊκούς σχεδιασμούς).

Κάτι που επίσης φαίνεται να επιβεβαιώνεται σήμερα μετά τα λεκτικά βέλη που ανταλλάσσουν Αθήνα και Μόσχα. Μένει να φανεί αν και τι εγγυήσεις πήρε ο Κ.Μητσοτάκης για την «προθυμία» του να προσδέσει την Ελλάδα στο άρμα της «σωστής μεριάς της ιστορίας».

Στις ίδιες εκθέσεις, πάντως, αναφερόταν ότι ήταν ιδιαίτερα έντονες οι ενοχλήσεις της ελληνικής πλευράς απέναντι στις επιλογές της Μόσχας για μεγάλα ανοίγματα προς τον Ερντογάν, όπως η προμήθεια προηγμένων οπλικών συστημάτων (όπως οι S-400), η εκπαίδευση πολυπληθούς τουρκικού προσωπικού που θα επανδρώσει τους πυρηνικούς σταθμούς στην Τουρκία, κ.ο.κ.

Σχέσεις Ελλάδας - Ρωσίας

Ωστόσο, οι ίδιοι διπλωμάτες παρατηρούσαν ότι οι αντιλήψεις που έχουν διαμορφωθεί στην Ελλάδα, μέσα από τις ιστορικές εμπειρίες της, διαφέρουν από αυτές άλλων Δυτικών χωρών, ως προς τη σχέση με τη Δύση και τη Ρωσία.

Η Ελλάδα έχει πληρώσει βαριά την ύπαρξη διαχωριστικών γραμμών (εμφύλιος πόλεμος 1944-1949) και τον Ψυχρό Πόλεμο. Εκτός των άλλων, η «αδράνεια» που επέδειξαν οι σύμμαχοί της σε παραβιάσεις της διεθνούς νομιμότητας που αφορούσαν άμεσα την Ελλάδα (π.χ. τουρκική εισβολή και κατοχή στην Κύπρο), έχουν κάνει την κοινή γνώμη της χώρας να τους αντιμετωπίζει με επιφύλαξη και καχυποψία.

Ως εκ τούτου, υπογράμμιζαν οι συντάκτες των εκθέσεων, οι παραβιάσεις του Διεθνούς Δικαίου εκ μέρους της Ρωσίας, της εδαφικής ακεραιότητας κυρίαρχων κρατών και του απαραβίαστου των συνόρων, πρέπει να είναι καταδικαστέες από την Ελλάδα. Ίσως όχι με καταγγελίες σε υψηλούς τόνους, όπως κάνουν πολλές Δυτικές και πρώην Ανατολικές χώρες, αλλά σίγουρα, εντός των διεθνών Οργανισμών και της ΕΕ, η Αθήνα πρέπει να συντάσσεται με τις θέσεις τουλάχιστον των «μετριοπαθών» Ευρωπαίων.

Παρά ταύτα, η Αθήνα ουδόλως πρέπει να παραβλέπει τις γεωπολιτικές και πολιτικές παραμέτρους, καθώς και τις ιστορικές, πληθυσμιακές και άλλες ιδιαιτερότητες που διαμορφώθηκαν κυρίως την περίοδο της ΕΣΣΔ, στις περιοχές της πρώην Σοβιετικής Ένωσης.

Εντούτοις, όλα αυτά δεν είναι δυνατόν να νομιμοποιούν παραβιάσεις του Διεθνούς Δικαίου. Εξάλλου, το Διεθνές Δίκαιο είναι που επικαλείται συνεχώς η Ελλάδα, προκειμένου να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της έναντι της Τουρκίας.

Αδιαίρετη ασφάλεια

Στην Αθήνα, σε διπλωματικούς κύκλους, φαίνεται πως τότε ήταν εμπεδωμένη η αντίληψη ότι η χώρα μας έχει κάθε λόγο να συμμετέχει ενεργά στην επανέναρξη ενός ουσιαστικού διαλόγου για την ευρωπαϊκή ασφάλεια.

Κι αυτό, έχοντας υπόψιν:

1.Την αδυναμία του ΝΑΤΟ και της ΕΕ να καλύψουν τις άμεσες ανάγκες της ασφάλειας της Ελλάδας.

2.Την άρση, αν όχι την κατάργηση, των διαχωριστικών γραμμών ανάμεσα σε Δύση και Ρωσία, καθώς και την εμπέδωση της αρχής της «αδιαίρετης ασφάλειας» στην Ευρώπη. Κάτι που προϋπέθετε την πλήρη ενσωμάτωση της Ρωσίας στο ευρω-ατλαντικό σύστημα ασφαλείας.

Σε όλα τα παραπάνω, τότε ήταν κάθετα αντίθετοι, με ακραία συνθηματολογία, οι Πολωνοί και άλλοι Ανατολικοευρωπαίοι.

Ελλάδα και ΝΑΤΟ

Διπλωματικοί κύκλοι στην Αθήνα, λοιπόν, θεωρούσαν ότι η Ελλάδα πρέπει να στηρίζει τις μετριοπαθείς και πραγματιστικές προσεγγίσεις, την «αυτοσυγκράτηση» των όποιων δράσεων του ΝΑΤΟ, και βέβαια την επανέναρξη του διαλόγου ΝΑΤΟ – Ρωσίας στο πλαίσιο του Συμβουλίου Ρωσίας – ΝΑΤΟ (NRC).

Κοντολογίς, να επιδιώκει τον μετασχηματισμό του Οργανισμού σε ένα «μετριοπαθές ΝΑΤΟ». Κάτι που θα έπρεπε να είναι ο σταθερός γνώμονας της ελληνικής ΝΑΤΟϊκής πολιτικής της, ακόμα και στις περιπτώσεις που αυτή η στάση μειοψηφεί στους κόλπους του ΝΑΤΟ.

Ως ενδεικτική περίπτωση «πραγματισμού» και «αυτοσυγκράτησης» χαρακτηρίζονταν, μεταξύ άλλων, οι νηφάλιες και εμπεριστατωμένες αναλύσεις που αποθάρρυναν τον Αύγουστο του 2013 την ανάληψη Δυτικής στρατιωτικής δράσης στη Συρία.

Εν κατακλείδι, η Ελλάδα δεν είχε κανένα συμφέρον από τη διολίσθηση του ΝΑΤΟ και τη μετατροπή του σε έναν φορέα αντιπαράθεσης, ούτε από την αναβίωση του ψυχροπολεμικού κλίματος, προκειμένου ο Οργανισμός να δικαιολογήσει την ύπαρξή του.

Η Ελλάδα, επίσης, κατά τις εκθέσεις των διπλωμάτων, δεν έχει συμφέρον ούτε από τη διάλυση του ΝΑΤΟ. Η Ελλάδα, στερούμενη ισχυρών διεθνών μοχλών πίεσης για την προώθηση των εθνικών συμφερόντων της, οφείλει να στηριχτεί στις δυνατότητές της εντός της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, λαμβάνοντας όμως απαρέγκλιτα υπόψιν της το περιβάλλον στο οποίο βρίσκεται. Δηλαδή, Βαλκανική, Μεσόγειος, Ρωσία, Καύκασος και Μέση Ανατολή.

Και στη βάση αυτή να στήνει γέφυρες και συμμαχίες, να ασκεί ενεργητική πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική σημαντικών δικών της πολιτικών και να λειτουργεί, όπου είναι δυνατόν, ως διαμεσολαβητής.

 https://www.antinews.gr/action.read/politiki/terasties-euthunes-mitsotaki-apo-to-dogma-tis-poludiastatis-eksoterikis-politikis-sti-sosti-meria-tis-istorias/2.156997#1875330

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Οιοσδήποτε θίγεται από άρθρο ή σχόλιο που έχει αναρτηθεί στο oxafies.com , μπορεί να μας ενημερώσει, στο oxafies@gmail.com ώστε να το αφαιρέσουμε άμεσα. Ομοίως και για φωτογραφίες που υπόκεινται σε πνευματικά δικαιώματα.

Στo oxafies.com ακούγονται όλες οι απόψεις . Αυτό δε σημαίνει ότι τις υιοθετούμε η ότι συμπίπτουν με τις δικές μας .