Το μεταβολικό σύνδρομο οφείλεται κυρίως σε παράγοντες κινδύνου που συνδέονται με τον τρόπο ζωής και διατροφής.

Μεταβολικό Σύνδρομο

Μια κοινή μεταβολική διαταραχή που είναι ο βασικός παράγοντας για την αυξημένη χοληστερίνη, την έλλειψη ενέργειας και το αυξημένο σωματικό βάρος. 

Το μεταβολικό σύνδρομο οφείλεται κυρίως σε παράγοντες κινδύνου που συνδέονται με τον τρόπο ζωής και διατροφής. Καθώς οι παράγοντες αυτοί είναι μεταβλητοί, μπορούν δηλαδή να αλλάξουν, στοχευμένες ιατρικές

παρεμβάσεις στον τρόπο ζωής και διατροφής, οδηγούν σε ουσιαστική βελτίωση στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων των ατόμων με μεταβολικό σύνδρομο.

Dr. Δημήτρης Τσουκαλάς
 
Το μεταβολικό σύνδρομο είναι μια διαταραχή που επηρεάζει τη συνολική λειτουργία του οργανισμού. Εκδηλώνεται με αυξημένα επίπεδα χοληστερίνης και τριγλυκεριδίων, σημαντική μείωση στα επίπεδα ενέργειας, αύξηση του σωματικού βάρους με εναπόθεση σπλαχνικού λίπους στην περιοχή της κοιλιάς, διαταραχές στην έμμηνο ρύση, ενώ αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρδιαγγειακής νόσου, αυτοάνοσο νοσήματος και διαβήτη. 
 
Πρόκειται για μια νόσο η οποία δεν έχει συγκεκριμένα συμπτώματα που οδηγούν στη διάγνωσή της. Η διάγνωση γίνεται μέσω εργαστηριακών δεικτών. Δεν υπάρχει μια κατηγορία συμπτωμάτων που βιώνει ο ασθενής, η οποία να οδηγεί σε διάγνωση του συνδρόμου. 
 
Ωστόσο, η αντίσταση στην ινσουλίνη, που είναι ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά του μεταβολικού συνδρόμου, προκαλεί ένα σύνολο συμπτωμάτων στους ασθενείς, τα οποία μπορεί να μην γίνεται άμεσα αντιληπτό, ότι σχετίζονται με τη συγκεκριμένη διαταραχή.
 

Συμπτώματα που Συνδέονται με την Αντίσταση στην Ινσουλίνη
 
Η αντίσταση στην ινσουλίνη μπορεί να προκαλέσει:

• Νευρικότητα, ιδιαίτερα όταν πεινάει κανείς 
   
• Ενίσχυση των φλεγμονών  
   
• Αύξηση των εξάρσεων στα αυτοάνοσα νοσήματα 
   
• Αυξημένα επίπεδα τριγλυκεριδίων και χοληστερόλης 
   
• Εναπόθεση σπλαχνικού λίπους με αύξηση της περιμέτρου στην κοιλιακή χώρα
   
• Εναλλαγές υπερέντασης με εξάντληση
   
• Αύξηση του σωματικού βάρους και αδυναμία απώλειας, ακόμη και μετά από σημαντική μείωση της ποσότητας τροφής 
   
• Αθηρωμάτωση και αυξημένο καρδιαγγειακό κίνδυνο 
   
• Διαταραχή της λειτουργίας και της κινητικότητας του γαστρεντερικού συστήματος (καούρες, δυσκοιλιότητα, διάρροια, αίσθημα φουσκώματος και κοιλιακή διάταση).   

Η ινσουλίνη πέρα από το ρόλο της στη διατήρηση σταθερών επιπέδων σακχάρου στο αίμα, ρυθμίζει τα αποθέματα ενέργειας του οργανισμού, τις καύσεις του λίπους και έχει  πολλές ακόμη λειτουργίες. 
 
Στην πράξη, όλο σχεδόν το ενδοκρινικό σύστημα επηρεάζεται από τη δράση της ινσουλίνης. Διαταραχές στη λειτουργία της, απορρυθμίζουν το ορμονικό σύστημα και έχουν αρνητική επίδραση σε όλο τον οργανισμό.
 

---

 

Αντίσταση στην ινσουλίνη: όταν τα κύτταρα στους μύες, στο συκώτι και στο λίπος, δεν ανταποκρίνονται στην ινσουλίνη, δυσχεραίνοντας την καύση της γλυκόζης για την παραγωγή ενέργειας.
 

---

Το μεταβολικό σύνδρομο είναι ένα σύνολο μεταβολικών διαταραχών, με κοινό χαρακτηριστικό την αντίσταση στην ινσουλίνη. Οι ασθενείς που έχουν διαγνωστεί με μεταβολικό σύνδρομο, έχουν τουλάχιστον τρία από τα ακόλουθα ευρήματα: υπέρταση, αυξημένα επίπεδα ζαχάρου, αυξημένα τριγλυκερίδια, χαμηλή καλή χοληστερίνη (HDL).

Ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού, κυρίως μετά την ηλικία των 40 ετών, αναπτύσσει μεταβολικό σύνδρομο.


Αντίσταση στην Ινσουλίνη

Η ινσουλίνη είναι μια από τις σημαντικότερες ορμόνες στο ανθρώπινο σώμα. Λειτουργεί σαν κλειδί και επιτρέπει την είσοδο της γλυκόζης (ζάχαρο) στα κύτταρα. 

Ένας από τους βασικούς ρόλους της ινσουλίνης, είναι να ρίχνει τα επίπεδα του σακχάρου (γλυκόζης) στο αίμα. Όταν τρώμε κάτι, το σάκχαρο στο αίμα ανεβαίνει. Καθώς τα επίπεδα γλυκόζης αυξάνονται στο αίμα, το πάγκρεας απελευθερώνει ινσουλίνη που προωθεί τη γλυκόζη από το αίμα προς το εσωτερικό των κυττάρων του οργανισμού.

Πέρα από το ρόλο της στη διατήρηση σταθερών επιπέδων σακχάρου στο αίμα, ρυθμίζει την παραγωγή ενέργειας, τις καύσεις του λίπους και έχει  πολλές ακόμη λειτουργίες. Στην πράξη, όλο σχεδόν το ενδοκρινικό σύστημα ρυθμίζεται από την ινσουλίνη.

Φυσιολογικά, ο ανθρώπινος οργανισμός διασπά την τροφή σε γλυκόζη. Η ινσουλίνη είναι η ορμόνη που εκκρίνεται από το πάγκρεας και βοηθάει τη γλυκόζη να περάσει από το αίμα στο εσωτερικό των κυττάρων. Τροφές που μετατρέπονται εύκολα σε ζάχαρη (ψωμί, πατάτες, γλυκά) προκαλούν αυξημένη έκκριση ινσουλίνης, ώστε να διατηρηθούν φυσιολογικά τα επίπεδα του ζαχάρου στο αίμα.
 
Στα άτομα με αντίσταση στην ινσουλίνη, τα κύτταρα τους δεν ανταποκρίνονται σε αυτήν και η γλυκόζη δυσκολεύεται να περάσει στο εσωτερικό τους.
 
Ως αποτέλεσμα, το σώμα εκκρίνει όλο και μεγαλύτερες ποσότητες ινσουλίνης, που οδηγούν στην εμφάνιση:

• Υπέρτασης: αρτηριακή πίεση, μεγάλη (συστολική) πάνω από 130mmHg ή μικρή (διαστολική) πάνω από 85mmHg.
• Αύξημένα επίπεδα ζαχάρου στο αίμα: γλυκόζη νηστείας πάνω από 100 mg/dl.
• Χαμηλά επίπεδα καλής χοληστερίνης: HDL μικρότερη από 40 mg/dl για τους άντρες και 50 mg/dl στις γυναίκες
• Αυξημένα τριγλυκερίδια: πάνω από 150 mg/dl.
• Εναπόθεσης λίπους στη μέση με ανάπτυξη κεντρικού τύπου παχυσαρκίας και αυξημένο σπλαχνικό λίπος: περίμετρος μέσης πάνω από 94 cm στους άντρες και πάνω από 80 cm στις γυναίκες.

 
Η ύπαρξη ενός εκ των παραπάνω, δεν αρκεί για να τεθεί η διάγνωση του μεταβολικού συνδρόμου. Απαιτείται η ανεύρεση παθολογικών τιμών σε τρεις ή περισσότερους από τους παραπάνω παράγοντες, για να οριστεί ότι ένα άτομο έχει μεταβολικό σύνδρομο.  

Όταν το σώμα παράγει αυξημένες ποσότητες ινσουλίνης για μεγάλο χρονικό διάστημα, τότε πολλά όργανα μειώνουν την ανταπόκριση τους (ευαισθησία τους) σε αυτήν. Τα κύτταρα μας «συνηθίζουν» στα συνεχή υψηλά επίπεδα ινσουλίνης και δεν υπακούουν στις εντολές της.

Η συγκεκριμένη κατάσταση μειωμένης δραστικότητας και ευαισθησίας, που συνοδεύεται από αυξημένη έκκρισης ινσουλίνης, ονομάζεται αντίσταση στην ινσουλίνη. Αυτό εξηγεί γιατί ενώ μπορεί κανείς να έχει φυσιολογικά επίπεδα ζαχάρου, βιώνει έντονες μεταβολικές διαταραχές. 

Αυξημένα επίπεδα ινσουλίνης, προωθούν τη φλεγμονή, τον πολλαπλασιασμό των κυττάρων και συνδέονται με την ανάπτυξη χρόνιων ασθενειών:

• καρδιαγγεικά νοσήματα (στεφανιαία νόσος, εγκεφαλικό)
   
• αυτοάνοσα (ρευματοειδής αρθρίτιδα, Χασιμότο, ψωρίαση, σκλήρυνση κατά πλάκας, λύκος, φλεγμονώδη νοσήματα του εντέρου)
   
• καρκίνο
   
• διαβήτη
   
• παχυσαρκία 
   
• χρόνια φλεγμονή   

Η αντίσταση στην ινσουλίνη φαίνεται να είναι ένας από τους κύριους υπαίτιους για τα βασικά προβλήματα υγείας σήμερα.


Παχυσαρκία

Αυξημένα επίπεδα ινσουλίνης, προωθούν την αποθήκευση λίπους στον οργανισμό, ενώ παράλληλα εμποδίζουν την καύση του. Τα αυξημένα επίπεδα ινσουλίνης, ενισχύουν το αίσθημα της πείνας και ωθούν προς την αναζήτηση τροφής.

Η κατανάλωση "κενών θερμίδων", τροφών με αυξημένες θερμίδες χωρίς θρεπτική αξία, είναι από τους κύριους παράγοντες αύξησης της έκκρισης ινσουλίνης. Ένα μεγάλο μέρος από τις τροφές που καταναλώνουμε σήμερα είναι υψηλά επεξεργασμένες και δεν παρέχουν στον οργανισμό τα βασικά συστατικά για την επιτέλεση των χημικών αντιδράσεων που συντελούν στην επίβίωση και την υγιή του λειτουργία. 
 

Εικόνα 1: Ο άνθρωπος σήμερα καταναλώνει τροφές με χαμηλή θρεπτική αξία και αυξημένη θερμιδική απόδοση.

Όσο υψηλότερα τα επίπεδα ινσουλίνης, τόσο μειώνονται οι καύσεις του λίπους και τόσο αυξάνεται το αίσθημα πείνας. Πρόκειται για έναν αρχέγονο μηχανισμό, που ενώ βοήθησε το ανθρώπινο είδος να επιβιώσει σε συνθήκες έλλειψης τροφής, σήμερα αποτελεί έναν από τους βασικότερους παράγοντες νόσου.

Αυξημένα επίπεδα ινσουλίνης, προωθούν τη φλεγμονή και την εμφάνιση διαβήτη, ενώ έχουν συσχετιστεί με πληθώρα αυτοάνοσων και χρόνιων νοσημάτων.   
 

Στρες

Η ινσουλίνη είναι ένας από τους πιο ισχυρούς διεγέρτες του νευρικού συστήματος. Αυξημένα επίπεδα ινσουλίνης στο αίμα, συνδέονται με υπερένταση, ταχυκαρδίες, προβλήματα ύπνου και χρόνια κόπωση.

Πρόκειται για μια κατάσταση μεταβολικού στρες, που λανθασμένα συγχέεται ως ψυχολογικό στρες. 
 

Υπέρταση  
 
Η αδυναμία καύσης λίπους, αναγκάζει το σώμα να στραφεί στις ορμόνες του στρες, όπως η αδρεναλίνη και η κορτιζόλη. Ενώ η κορτιζόλη αρχίζει να μειώνεται, η ινσουλίνη και η αδρεναλίνη παραμένουν αυξημένες. Οι δύο αυτές ορμόνες συμβάλουν σε αυξημένη απώλεια, μέσα από τα ούρα, σε μαγνήσιο και κάλιο. Ταυτόχρονα, προκαλούν σπασμό στα αγγεία, που σε συνάρτηση με τις ελλείψεις σε βασικά αμινοξέα και μεταλλικά στοιχεία, λόγω της φτωχής ποιότητας της τροφής σε θρεπτικά συστατικά, οδηγούν σε αύξηση της αρτηριακής πίεσης.

Διαβήτης

Ο διαβήτης είναι ένα σύνολο μεταβολικών διαταραχών που οφείλονται κυρίως σε δυσλειτουργία της ινσουλίνης. Ένα στα δέκα άτομα πάσχει από Σακχαρώδη Διαβήτη και 20 – 30 % του πληθυσμού βρίσκεται σε προ-διαβητικό στάδιο.

Ο διαβήτης τύπου 2 οφείλεται σχεδόν ολοκληρωτικά στο σύγχρονο τρόπο ζωής και διατροφής. Μέχρι και τις αρχές της δεκαετίας του ’60 ήταν μια νόσος σχετικά σπάνια.   

Η σύγχρονη διατροφή και ο καθιστικός τρόπος ζωής παίζουν καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη διαβήτη. Οι υψηλά επεξεργασμένες τροφές αυξάνουν  απότομα τα επίπεδα ζαχάρου στο αίμα και ενεργοποιούν την έκκριση αυξημένης ποσότητας ινσουλίνης. 

Μετά από πολλά χρόνια αυξημένης παραγωγής ινσουλίνης, τα κύτταρα του παγκρέατος καταβάλλονται και δεν μπορούν πλέον να παράξουν ινσουλίνη στις συγκεκριμένες ποσότητες. 

Τροφές που δεν έχουν υποστεί επεξεργασία, απορροφώνται πολύ πιο αργά από τις βιομηχανικά επεξεργασμένες τροφές και δεν αυξάνουν απότομα τα επίπεδα του ζαχάρου στο αίμα. Έτσι χρειάζεται λιγότερη ινσουλίνη για το μεταβολισμό τους.


Αντιμετώπιση - Θεραπεία

Η αντιμετώπιση εστιάζεται στην επίλυση του μεταβολικού συνδρόμου και των παραγόντων κινδύνου που σχετίζονται με αυτό.

Οι παράγοντες είναι:

• Αντίσταση στην ινσουλίνη
   
• Αυξημένο σωματικό βάρος
   
• Διαταραχή του μεταβολισμού των λιπιδίων
   
• Διαβήτης τύπου 2
   
• Ελλείψεις σε μικροθρεπτικά συστατικά που συνδέονται με τη νόσο
   
• Διαταραχή της εντερικής χλωρίδας
   
• Αυξημένη εντερική διαπερατότητα
   
• Οξείδωση

Η διενέργεια ειδικών εξετάσεων που εντοπίζουν με ακρίβεια τις μεταβολικές διαταραχές και τις ελλείψεις του οργανισμού, καθοδηγούν τις ιατρικές παρεμβάσεις στη διόρθωση των ελλείψεων, στον τρόπο ζωής και στη διατροφή, με στόχο τη βελτίωση της πορείας μεταβολικού συνδρόμου.
 
Οι συγκεκριμένες εξετάσεις ονομάζονται μεταβολομικές αναλύσεις. Μετρούν πολύ μικρά μόρια, τα οποία συμμετέχουν στις χημικές αντιδράσεις του οργανισμού και καταγράφουν τις ακριβείς ελλείψεις και μεταβολικές διαταραχές.
 

Ειδικές Εξετάσεις Συμβάλλουν στην Αντιμετώπιση του Μεταβολικού Συνδρόμου

Ειδικές εξετάσεις εντοπίζουν τις ελλείψεις και τις μεταβολικές διαταραχές που συνδέονται με την ανάπτυξη μεταβολικού συνδρόμου. Η μέτρηση πολύ μικρών μορίων με τη διενέργεια εξειδικευμένων αναλύσεων, παρέχει ακριβή εικόνα για την κατάσταση της υγείας του κάθε ατόμου ξεχωριστά. 


Δείκτες που Ανιχνεύονται μέσω των Μεταβολομικών Αναλύσεων

Οι Μεταβολομικές Αναλύσεις ανιχνεύουν δείκτες που εντοπίζουν: 

• τις ελλείψεις σε βιταμίνες, ένζυμα, μεταλλικά στοιχεία, αμινοξέα, και ωμέγα 3 λιπαρά οξέα
   
• μεταβολικές διαταραχές, όπως η αντίσταση στην ινσουλίνη
   
• τη διαχείριση της φλεγμονής
   
• την ικανότητα παραγωγής ενέργειας 
   
• την αντιοξειδωτική ικανότητα του οργανισμού
   
• την κατάσταση της εντερικής χλωρίδας (μικροβίωμα)
   
• την παρουσία διαταραχών στο μεταβολισμό των πρωτεϊνών, των υδατανθράκων και των λιπιδίων
   
• διαταραχές στη λειτουργία του νευρικού συστήματος
   
• διαταραχές στην ορμονική λειτουργία

Η στοχευμένη διόρθωση των ελλείψεων και η αποκατάσταση των μεταβολικών παραγόντων κινδύνου συμβάλλουν στη(ν):

• βελτίωση των συμπτωμάτων της νόσου
   
• μείωση και εξάλειψη της εναπόθεσης λίπους στο ήπαρ
   
• μείωση του σπλαχνικού λίπους και του σωματικού βάρους
   
• βελτίωση του λιπιδαιμικού προφίλ (χοληστερίνη, τριγλυκερίδια)
   
• διόρθωση των ελλείψεων του οργανισμού σε βιταμίνες, μεταλλικά στοιχεία και μικροθρεπτικά συστατικά
   
• επίλυση του μεταβολικού συνδρόμου (αντίσταση στην ινσουλίνη, μεταβολισμός του ζαχάρου)
   
• βελτίωση της ποιότητας ζωής (αύξηση των επιπέδων ενέργειας, βελτίωση της λειτουργίας του εντέρου)
   
• αύξηση των επιπέδων ενέργειας

Μέσα από την κλινική μας εμπειρία έχουμε διαπιστώσει ότι το μεταβολικό σύνδρομο, βελτιώνεται στην συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων με στοχευμένες ιατρικές παρεμβάσεις στον τρόπο ζωής και διατροφής.
 
Η διόρθωση των ελλείψεων του οργανισμού και η αποκατάσταση των μεταβολικών διαταραχών, συμβάλλουν σε ουσιαστική βελτίωση της κατάστασης της υγείας και της κλινικής εικόνας του ασθενή.
 
Βελτιώνονται οι δείκτες που σχετίζονται με την αντίσταση στην ινσουλίνη, την εντερική χλωρίδα, την οξείδωση, την ικανότητα του οργανισμού να διαχειρίζεται τη φλεγμονή, καθώς και τα επίπεδα του βάρους.
 
Σήμερα η ιατρική διαθέτει περισσότερα εργαλεία από αυτά που διέθετε δέκα ή πέντε μόλις χρόνια πριν. Όταν η φαρμακευτική αγωγή, η διόρθωση των ελλείψεων και η διατροφή του κάθε ασθενούς προσαρμόζονται στο μεταβολικό του προφίλ, αλλάζουν ριζικά την ποιότητα ζωής και την κατάσταση της υγείας των ατόμων με μεταβολικό σύνδρομο. 

 

---

hwww.drtsou