Πανοραμική ακτινογραφία: Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε!

 

Κωνσταντίνα Γ. ΠαύλουΑρθρογράφος υγείας,

 

 Για τη λήψη εικόνων του στόματος και των δοντιών, υπάρχουν αρκετοί τύποι ακτινογραφιών που πραγματοποιούνται από τους οδοντιάτρους, με μια από αυτές να είναι η πανοραμική ακτινογραφία. Η πανοραμική ακτινογραφία, χρησιμοποιεί μια πολύ μικρή δόση ιονίζουσας ακτινοβολίας (ακτίνες – Χ) παρέχοντας εικόνα ολόκληρου του στόματος. Ο συγκεκριμένος τύπος οδοντιατρικής ακτινογραφίας, χρησιμοποιείται στην καθημερινή οδοντιατρική πρακτική, από τους οδοντιάτρους και τους στοματοχειρουργούς, διότι μπορεί να αποκαλύψει εγκαίρως οδοντικά και άλλα στοματικά προβλήματα, ώστε οι ασθενείς να υποβληθούν στην κατάλληλη θεραπεία που χρειάζονται, η οποία μπορεί να αφορά οδοντοστοιχίες, νάρθηκες, εξαγωγές, απονευρώσεις και εμφυτεύματα.

 

 

 

 

Για την πραγματοποίηση της πανοραμικής ακτινογραφίας, δεν χρειάζεται καθόλου προετοιμασία από τον ασθενή, παραμόνο η αφαίρεση κοσμημάτων, γυαλιών και άλλων μεταλλικών αντικειμένων από το σώμα του, που θα μπορούσαν να επηρεάσουν τη διαδικασία και τα αποτελέσματά της. Σημειώνεται ότι η πανοραμική ακτινογραφία δεν πρέπει να πραγματοποιείται σε έγκυες γυναίκες. Ενημερώστε τον γιατρό σας για την πιθανότητα εγκυμοσύνης.

Τι είναι η πανοραμική ακτινογραφία;

Η πανοραμική ακτινογραφία, είναι μια δισδιάστατη οδοντιατρική ακτινογραφία (2-D), που μπορεί να απεικονίσει ολόκληρο το στόμα, τα δόντια, την πάνω και την κάτω γνάθο και τις γύρω δομές και ιστούς. Πρόκειται για μια διαδικασία που χρησιμοποιεί μικρή ποσότητα ακτινοβολίας για να παράξει εικόνες της στοματικής κοιλότητας. Οι οδοντίατροι και ορθοδοντικοί, με τη βοήθεια της πανοραμικής ακτινογραφίας, έχουν τη δυνατότητα να κάνουν διάγνωση μιας οδοντιατρικής κατάστασης και να επιλέξουν την κατάλληλη για την αντιμετώπισή της θεραπεία.

Σε αντίθεση με τις παραδοσιακές οδοντικές ακτινογραφίες, οι πανοραμικές ακτινογραφίες, μπορούν να διαγνώσουν οδοντικά προβλήματα σε οποιοδήποτε σημείο του στόματος, όπως η μόλυνση, η τερηδόνα και η ουλίτιδα και να αποκαλύψουν προβλήματα του περιβάλλοντα ιστού και των οστών της γνάθου, όπως ο καρκίνος και άλλες ανωμαλίες του στόματος.

Πανοραμική ακτινογραφία 8χρονου παιδιού, στην οποία φαίνονται τα νεογιλά δόντια και τα δόντια που δεν έχουν ακόμη αναδυθεί

Σε τι διαφέρει η πανοραμική από την παραδοσιακή οδοντική ακτινογραφία;

Οι παραδοσιακές ακτινογραφίες των δοντιών, χρησιμοποιούν λίγο μεγαλύτερη ποσότητα ακτινοβολίας από την πανοραμική ακτινογραφία, αλλά συνεχίζουν να είναι ασφαλή για χρήση στον άνθρωπο και παράγουν τρισδιάστατες εικόνες (3-D) και όχι δισδιάστατες (2-D). Οι παραδοσιακές οδοντικές ακτινογραφίες, πραγματοποιούνται όταν εμφανιστούν συμπτώματα ή το πρόβλημα είναι γνωστό και δίνουν εικόνα για ένα συγκεκριμένο μέρος του στόματος ή ένα συγκεκριμένο δόντι και παρόλο που παρέχουν σημαντικές πληροφορίες που επιτρέπουν τη διάγνωση μιας κατάστασης, εν τούτοις δεν πραγματοποιούνται ως προληπτικές εξετάσεις, όπως συμβαίνει με τις πανοραμικές ακτινογραφίες, οι οποίες δίνοντας εικόνα ολόκληρου του στόματος, χρησιμοποιούνται ως εξετάσεις προσυμπτωματικού ελέγχου της στοματικής υγείας (πριν ο ασθενής εμφανίσει συμπτώματα).

Ποια η διαδικασία της πανοραμικής ακτινογραφίας;

Με τις παραδοσιακές οδοντικές ακτινογραφίες, ο ασθενής καλείται να δαγκώσει ένα φιλμ, πάνω στο οποίο απελευθερώνεται χειρωνακτικά μια δέσμη ακτίνων, για τη λήψη εικόνας του συγκεκριμένου δοντιού. Αντίθετα, η πανοραμική ακτινογραφία πραγματοποιείται με τη βοήθεια ενός μηχανήματος, έξω από το στόμα (εξωστοματικά). Ένας σωλήνας ακτίνων Χ περιστρέφεται γύρω από το κεφάλι του ασθενή, ξεκινώντας από τη μια πλευρά του κεφαλιού και καταλήγοντας στην άλλη, παράγοντας εικόνα της στοματικής κοιλότητας.

Η πανοραμική ακτινογραφία διαρκεί ελάχιστα και συγκεκριμένα για 15 με 20 δευτερόλεπτα. Πριν από την έναρξη της διαδικασίας, ο ακτινολόγος ζητά την αφαίρεση κοσμημάτων ή άλλων μεταλλικών αντικειμένων από το σώμα του ασθενή. Αφού ο ασθενής σταθεί στο κέντρο του ειδικού μηχανήματος, τοποθετείται και ασφαλίζεται προσεκτικά το κεφάλι του σε ένα ειδικό περίβλημα που μοιάζει με κράνος και ακολούθως, τοποθετείται στο στόμα του ένα bite-blocker, το οποίο διασφαλίζει τη σωστή ευθυγράμμιση των δοντιών. Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι γιατροί ζητούν από τους ασθενείς να φορέσουν στα πόδια τους μόλυβδο πριν την έναρξη της διαδικασίας, για να προστατεύσουν το υπόλοιπο σώμα τους από την ακτινοβολία.

Τι μπορεί να δείξει η πανοραμική ακτινογραφία;

Η πανοραμική ακτινογραφία μπορεί να αποκαλύψει οδοντικά και άλλα στοματικά προβλήματα, που διαφορετικά θα ήταν αδύνατο να εντοπιστούν με γυμνό μάτι και κυρίως σε περίπτωση που δεν υπάρχουν συμπτώματα, όπως:

• Λοιμώξεις των δοντιών, λοιμώξεις στις ρίζες των δοντιών και κάτω από τη γραμμή των ούλων
• Απώλεια οστού της γνάθου, λόγω απώλειας δοντιών ή ουλίτιδας
• Ανωμαλίες των οστών της γνάθου
• Κατάγματα των δοντιών
• Τερηδόνα και προβλήματα με τους φρονιμίτες
• Μη φυσιολογικός τρόπος ανάδυσης δοντιών
• Υπερδοντία ή υποδοντία (δύο γενετικές καταστάσεις που οδηγούν στην βλάστηση πολλών ή πολύ λίγων δοντιών)
• Καρκίνος της γνάθου ή καρκίνος του στόματος
• Ύπαρξή κύστεων στο οστό της γνάθου

Γιατί είναι σημαντική η πανοραμική ακτινογραφία;

Η πανοραμική ακτινογραφία θεωρείται σημαντική για τους πιο κάτω λόγους:

• Έγκαιρη ανίχνευση οδοντικών προβλημάτων: Η πανοραμική ακτινογραφία, παρέχοντας εικόνα ολόκληρου του στόματος, καθιστά ευκολότερη τη διάγνωση προβλημάτων από την αρχή τους, πριν αυτά εξελιχθούν και επιφέρουν δυσμενή αποτελέσματα, για την αντιμετώπιση των οποίων ενδέχεται να χρειαστούν πιο επεμβατικές διαδικασίες.
• Καλύτερη διάγνωση στοματικών προβλημάτων: Η πανοραμική ακτινογραφία, όπως είπαμε πιο πάνω, δίνει πλήρη εικόνα του λαιμού, του κεφαλιού και του σαγονιού του ασθενή, κάνοντας ευκολότερη την αναγνώριση κύστεων, όγκων, καρκίνου, ανωμάλων αναπτύξεων και ανωμαλιών της γνάθου.
• Ανίχνευση στοματικών αλλαγών: Η πραγματοποίηση πανοραμικής ακτινογραφίας ανά τρία με πέντε χρόνια, επιτρέπει στους οδοντιάτρους να παρατηρούν αλλαγές που συμβαίνουν στο στόμα του ασθενή με την πάροδο των χρόνων, τις οποίες μπορούν να διαχειριστούν εγκαίρως αν είναι προβληματικές.
• Αυξημένο προσδόκιμο ζωής: Η πανοραμική ακτινογραφία μπορεί να οδηγήσει στην έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του στόματος στα αρχικά του στάδια. Όταν ο καρκίνος διαγιγνώσκεται στα αρχικά του στάδια, η θεραπεία επιφέρει καλύτερα αποτελέσματα και αυξάνει το προσδόκιμο ζωής. Να υπενθυμίσουμε ότι ο καρκίνος του στόματος είναι ένας τύπος καρκίνου με αυξημένο ποσοστό θνησιμότητας.
• Χρήση πανοραμικής σε πολύ μικρά παιδιά: Οι πανοραμικές ακτινογραφίες μπορούν να πραγματοποιηθούν με ευκολία ακόμη και σε πολύ μικρά παιδιά, διότι πραγματοποιούνται εξωστοματικά, χωρίς να επιβάλλουν το δάγκωμα του φιλμ ή κάποια άλλη δεξιότητα, όπως οι παραδοσιακές ακτινογραφίες. Στις πανοραμικές που πραγματοποιούνται στα μικρά παιδιά, φαίνονται τα δόντια πριν αναδυθούν και τα δόντια που αρχίζουν να αναδύονται.

Ποια άτομα δεν πρέπει να υποβάλλονται σε πανοραμική ακτινογραφία;

Οι γυναίκες που είναι έγκυες ή που ενδέχεται να είναι έγκυες, δεν πρέπει να υποβάλλονται σε πανοραμική ακτινογραφία και πρέπει να ενημερώνουν τον οδοντίατρό τους ή τον στοματοχειρουργό τους, πριν την έναρξη της διαδικασίας. Η ακτινοβολία επηρεάζει αρνητικά το έμβρυο και μπορεί να προκαλέσει επιπλοκές στην εγκυμοσύνη.

Πόσο συχνά πρέπει να υποβάλλεται ένας άνθρωπος σε πανοραμική ακτινογραφία;

Η συχνότητα της διενέργειας μιας πανοραμικής ακτινογραφίας, εξαρτάται από τους οδοντιατρικούς κινδύνους που διατρέχει κάθε άτομο. Τα άτομα υψηλού κινδύνου για οδοντικά προβλήματα, χρειάζεται να υποβάλλονται σε πανοραμική ακτινογραφία ανά έξι μήνες. Τα άτομα με ιστορικό στοματικών ή οδοντικών προβλημάτων, θα πρέπει να υποβάλλονται σε πανοραμική ακτινογραφία μια φορά τον χρόνο, ενώ οι υπόλοιποι υγιείς άνθρωποι εί

 τον χρόνο, ενώ οι υπόλοιποι υγιείς άνθρωποι είναι καλό να υποβάλλονται σε πανοραμική ακτινογραφία ανά τρία με πέντε χρόνια, για να παρακολουθούν ενδεχόμενες στοματικές και οδοντικές αλλαγές, που ενδεχομένως να χρειάζονται θεραπεία.

Πόσο κοστίζει η πανοραμική ακτινογραφία;

Το κόστος της πανοραμικής ακτινογραφίας εξαρτάται από τους νόμους που διέπουν τη χώρα στην οποία ζείτε και από το κατά πόσο η διαδικασία καλύπτεται ή όχι από ασφάλιση. Σε γενικές γραμμές, αν η πανοραμική δεν καλύπτεται από ασφάλιση, κοστίζει ελάχιστα και συγκεκριμένα περίπου 40-50 ευρώ. Ενημερωθείτε για το κόστος της διαδικασίας από τον γιατρό σας, πριν υποβληθείτε σε αυτήν.

 https://wikihealth.gr/panoramiki-aktinografia-ola-osa-prepei-na-gnorizete/