Τα ανολοκλήρωτα πολυτεχνεία και τα Τέμπη

Από το 1821 έως τα μνημόνια, η Ελλάδα ζει υπό μια σταθερή δομή: Εξάρτηση από ισχυρότερες δυνάμεις.

Τα ανολοκλήρωτα πολυτεχνεία και τα Τέμπη

Τα ανολοκλήρωτα πολυτεχνεία και τα Τέμπη

Γράφει ο Αντώνης Ανδρουλιδάκης, Λέκτορας Ψυχολογίας, αναπτυξιακός και κοινωνικός ψυχολόγος, συγγραφέας  

Το ανολοκλήρωτο ’21, η ανολοκλήρωτη Εθνική Αντίσταση, το ανολοκλήρωτο Πολυτεχνείο, το ανολοκλήρωτο 2015. Κάθε γενιά αφήνει πίσω της μια μισοτελειωμένη υπόσχεση, μια μισή επανάσταση, ένα μισό άλμα που δεν έγινε ποτέ.

Κι έτσι, από τα μισά του χθες φτάσαμε στη μισή

Ελλάδα του σήμερα. Μια χώρα λειψή, κατακερματισμένη, μια κοινωνία που δεν ολοκλήρωσε ποτέ τη μετάβασή της προς την ανεξαρτησία και την κοινωνική δικαιοσύνη.

Ένα συλλογικό σώμα με ανοιχτές ρωγμές. Ένα ανεπούλωτο ιστορικό τραύμα.

Και καθώς το Ρήγμα των Τεμπών ανοίγει εκ νέου μια ιστορική δυνατότητα ολοκλήρωσης, το ερώτημα είναι γιατί η Ελλάδα δεν ολοκληρώνει ποτέ;

Γιατί κάθε μεγάλη ιστορική στιγμή —1821, Αντίσταση, Πολυτεχνείο, 2011, 2015— μένει μετέωρη, σαν άλμα που πάγωσε στον αέρα;

Η απάντηση δεν είναι μία.

Είναι ένα πλέγμα τριών δυνάμεων που επί δεκαετίες εμποδίζουν την ελληνική κοινωνία να ολοκληρώσει την πολιτική, κοινωνική και εθνική αυτονομία της.

1. Το Κομματοκρατικό Σύστημα ως Μηχανισμός Αναπαραγωγής του Ανολοκλήρωτου

Τα κόμματα στην Ελλάδα λειτουργούν περισσότερο ως μηχανισμοί διαχείρισης της εξάρτησης παρά ως εκφραστές λαϊκής κυριαρχίας.

Αντί να επιτρέψουν τη συγκρότηση συλλογικού υποκειμένου, λειτουργούν όπως λειτουργεί συχνά ένας τοξικός γονέας: Κρατούν το παιδί εξαρτημένο για να μην ενηλικιωθεί ποτέ.

Και αυτό βέβαια γιατί ένα ολοκληρωμένο πολιτικό υποκείμενο δεν χειραγωγείται, δεν φοβάται, δεν παίρνει «γραμμή».

Ένας ώριμος λαός δεν αγοράζει υποσχέσεις, δεν δέχεται ρουσφέτια, δεν σιωπά απέναντι στο έγκλημα.
Ένας ενηλικιωμένος πολίτης δεν χρειάζεται σωτήρες.

Έτσι, τα κόμματα έχουν κάθε συμφέρον να διατηρούν τον πολίτη σε κατάσταση εφηβικής εξάρτησης- οργισμένου αλλά ανήμπορου, αγανακτισμένου αλλά ακίνδυνου.

Γιατί αν ένα κίνημα αποκτήσει ιστορικό βάθος και κατεύθυνση,
το σύστημα παύει να είναι απαραίτητο. 

Δημοσθένης προς “Έλληνες”, 2400 χρόνια μετά 

2. Ο Ξένος Παράγοντας: Η Διαρκής Σκιά της Επιτροπείας

Από το 1821 έως τα μνημόνια, η Ελλάδα ζει υπό μια σταθερή δομή: Εξάρτηση από ισχυρότερες δυνάμεις.

Σε πολιτικο-ψυχαναλυτικούς όρους, ο ξένος παράγοντας λειτουργεί ως υπερ-πατέρας: Μια εξωτερική αυθεντία που παρουσιάζεται ως «σωτήρας», αλλά κρατά την κοινωνία σε διαρκή ανωριμότητα.

Ανθρωπότητα, Εξελίξου ή Αφανίσου

Κάθε φορά που το συλλογικό υποκείμενο πάει να συγκροτηθεί:

• το 1821 οι ξένες δυνάμεις επιβάλλουν μονάρχη,
• στην Εθνική Αντίσταση οι ξένοι διαμορφώνουν το μεταπολεμικό καθεστώς,
• στο Πολυτεχνείο η μεταπολίτευση οργανώνεται υπό το βλέμμα της Δύσης,
• το 2015 το αποτέλεσμα μιας ιστορικής ψήφου ακυρώνεται σε 48 ώρες.

Ο ξένος παράγοντας δεν έχει πρόθεση να αφήσει την Ελλάδα να γίνει κυρίαρχη. Θέλει μια χώρα προβλέψιμη, πειθαρχημένη, χρήσιμη, όχι μια χώρα που παράγει αυτόνομο ιστορικό νόημα.

Έτσι, κάθε φορά που πάμε να ολοκληρώσουμε, παρεμβαίνει μια εξωτερική ισχύς που μας επαναφέρει στον ρόλο του ετεροκαθοριζόμενου λαού.

Και τότε το συλλογικό ασυνείδητο μαθαίνει: «Αφού δεν αποφασίζουμε πραγματικά, καλύτερα να μη ρισκάρουμε». Εδώ γεννιέται ο καναπές.

Κατασκευάζεται νέος λαός, αγαπητοί. Λαός χωρίς ιστορική ταυτότητα 

3. Το Συλλογικό Τραύμα: Ο μαθημένος Φόβος της Ενηλικίωσης

Το τρίτο -και πιο βαθύ- εμπόδιο είναι ο ίδιος ο ψυχισμός της ελληνικής κοινωνίας. Ζούμε με μια διαγενεακή μνήμη προδοσιών,
ανολοκλήρωτων εξεγέρσεων, χαμένων ευκαιριών, ηγεσιών που κατέρρευσαν ή υποτάχθηκαν, εξωτερικών επιβολών και παρεμβάσεων.

Αυτό δημιουργεί τραύμα προσδοκίας:

Μάθαμε να περιμένουμε ότι στο τέλος κάποιος θα μας ακυρώσει.
Κι έτσι, μόλις κάτι μεγάλο πάει να ξεκινήσει, ένα κομμάτι μέσα μας λέει: «Δεν έχει νόημα», «Θα μας προδώσουν», «Δεν αλλάζει τίποτα», «Έτσι είμαστε»

Αυτή η φράση «Δεν αλλάζει τίποτα» δεν είναι άποψη. Δεν είναι ρεαλισμός. Είναι σύμπτωμα τραύματος. Είναι η φωνή ενός λαού που φοβάται να ελπίσει για να μην ξαναπληγωθεί.

Τα ανολοκλήρωτα Πολυτεχνεία, δηλαδή, δεν είναι μόνο πολιτική κατάσταση. Είναι ψυχική συνθήκη. Το ανολοκλήρωτο δεν είναι ιστορικό γεγονός-είναι ψυχική κατάσταση. Και η Ελλάδα την κουβαλά εδώ και 200 χρόνια.

Μέσα σ’ αυτή τη συνθήκη το Κίνημα των Τεμπών είναι επικίνδυνο για το σύστημα όχι επειδή είναι ριζοσπαστικό, αλλά γιατί είναι αυθεντικό.

Γιατί δεν υπακούει σε κόμματα, δεν ελέγχεται από ξένους, δεν φοβάται την αλήθεια, δεν ζητά «προστασία» αλλά δικαιοσύνη,
δεν αναπαράγει τον ρόλο του «θύματος» και κυρίως:

Θεραπεύει το τραύμα της αδράνειας.

Όταν μια κοινωνία, μετά από δεκαετίες νάρκωσης, αρχίζει ξανά να νιώθει, να πενθεί, να θυμώνει, να διεκδικεί, να στέκεται όρθια,
τότε το ανολοκλήρωτο “κινδυνεύει” επιτέλους να ολοκληρωθεί.

Αυτό φοβούνται. 

Εκτύπωση άρθρου

https://www.proionta-tis-fisis.com/ta-anoloklirota-polytehneia-kai-ta-tempi/?utm_source=rss&utm_medium=rss&utm_campaign=ta-anoloklirota-polytehneia-kai-ta-tempi