Συγγνώμη

 Του Κώστα Βαξεβάνη.

Κώστας Βαξεβάνης--Η σχέση του δηµοσιογράφου µε την αλήθεια δεν πρέπει να αφορά όσα γράφει και δίνει προς δηµοσίευση. Αφορά πρώτα τον εαυτό του. Ο δηµοσιογράφος πρέπει να έχει σχέση ειλικρίνειας µε τον εαυτό του. Πρέπει επίσης να αναγνωρίζει τα λάθη του και να µην κρύβεται. Τις γραµµές αυτές ήθελα να τις γράψω εδώ και πολύ καιρό. ∆εν το έκανα, όχι γιατί µου έλειπε το θάρρος. Θεωρούσα την αποµάκρυνση από τα γεγονότα ως εγγύηση της αλήθειας που βοηθά να παρέλθει η όποια παρόρµηση.

Θα προτιµούσα επίσης να έγραφα στεγνά δηµοσιογραφικά, χωρίς ίχνος συναισθηµατικής εµπλοκής, αλλά οι άνθρωποι είναι και το συναίσθηµα. Ειδικά αν έχουν προσεγγίσει συγκεκριµένα πράγµατα µε το συναίσθηµα.

Την περασµένη Παρασκευή το πρωί µια δικαστής, ύστερα από αίτηµα του εκδοτικού οίκου που εκδίδει το βιβλίο του Αλέξη Τσίπρα (και µε κρυπτόµενο υποβολέα τον ίδιο τον Τσίπρα), πήρε απόφαση προληπτικής λογοκρισίας για το Documento. Η εφηµερίδα (έντυπη και ηλεκτρονική), οι δηµοσιογράφοι της απαγορεύεται να δηµοσιεύουν αποσπάσµατα από το βιβλίο του πρώην πρωθυπουργού. Το δικαίωµα στην ενηµέρωση του κοινού και φυσικά το δικαίωµα στην κρίση για όσα γράφονται στο (κάθε) βιβλίο δεν υπάρχουν. Ο εκδοτικός οίκος προφασίστηκε ότι µπαίνει θέµα πνευµατικών δικαιωµάτων επειδή δεν έχει βγει το βιβλίο στα βιβλιοπωλεία. Πρόκειται για πρόφαση. Σε ό,τι αφορά τη νοµική ουσία, ο δηµοσιογράφος έχει δικαίωµα να παραθέτει και να σχολιάζει αποσπάσµατα. Αλίµονο αν ο δηµοσιογράφος δεν είχε δικαίωµα να παραθέσει τις πληροφορίες του είτε είναι όσα λέγονται σε ένα βιβλίο είτε σε µια συνέντευξη.

Τον Νοέµβριο του 2020 το CNN δηµοσίευσε αποσπάσµατα από το βιβλίο του Μπαράκ Οµπάµα έξι µέρες προτού βγει στα βιβλιοπωλεία. Κανένας δεν στράφηκε εναντίον του CNN ούτε τόλµησε να σκεφτεί να λογοκρίνει δηµοσιογράφο.

Είναι προφανές ότι η δηµοσίευση του Documento ήταν ενοχλητική. Χαλούσε τη ρότα του Αλέξη Τσίπρα προς την Ιθάκη και την επιµεληµένη κατασκευή του rebranding. Για την ακρίβεια, η Ιθάκη του Τσίπρα έχει δύο ρότες. Στη µία εµφανίζεται ως ροµαντικός ήρωας, ένας Οδυσσέας, που άλλοτε ανάµεσα σε συµπληγάδες, άλλοτε δεµένος στο κατάρτι ψάχνει να βρει τον προορισµό του. Ο προορισµός δεν είναι άλλος από τη νέα ηγεµονία του.

Υπάρχει και δεύτερη ρότα. Σε αυτήν ο πρώην πρωθυπουργός οµολογεί πράγµατα (όχι και τόσο τιµητικά) και στέλνει µήνυµα ως µετανοηµένος σε παλιούς εχθρούς και νυν φίλους και χορηγούς της νέας αλήθειας του. Η δηµοσιογραφική ενασχόληση του Documento αφορούσε την παράθεση και τον σχολιασµό όσων κρύβει στα αµπάρια ο Τσίπρας.

Ο Τσίπρας ζητάει τη συγγνώµη του από τους καναλάρχες που τους φέρθηκε επιθετικά και τους ταλαιπώρησε στον διαγωνισµό για τις τηλεοπτικές άδειες. Το χειρότερο είναι πως οµολογεί ότι στο σκάνδαλο της Novartis απέτρεψε τη σύσταση προανακριτικής επιτροπής, που θα εντόπιζε ευθύνες πολιτικών προσώπων, για να µην έχει πολιτικό κόστος. Παραδέχεται ότι λειτούργησε ως άβουλος και φοβικός πρωθυπουργός που χρειάστηκε να εξαπατήσει δύο υφιστάµενούς του υπουργούς, τον Ευκλείδη Τσακαλώτο και τον Γιώργο Χουλιαράκη, για να δώσει κοινωνικό µέρισµα. ∆εν υλοποιούσαν δηλαδή οι υπουργοί την πολιτική του, αλλά ο ίδιος λειτουργούσε υπό τον φόβο τους. Περιγράφει τρεις άλλους υπουργούς του, τον Παναγιώτη Λαφαζάνη, τη Νάντια Βαλαβάνη και τον Κώστα Ησυχο, ως γραφικούς τύπους οι οποίοι στη συνάντηση µε τον Ρώσο (τότε) πρωθυπουργό Μεντβέντεφ συµπεριφέρονταν σαν να απευθύνονται σε παλιό τους σύντροφο από τη Σοβιετική Ενωση. Του θύµισαν µάλιστα την κωµωδία «Goodbye Lenin». Ως γραφικούς περιγράφει και άλλα µέλη της πρώτης του κυβέρνησης, µε τα οποία ωστόσο κυβέρνησε αυτήν τη χώρα.

Τα δηµοσιεύµατα του Documento µε αναφορές στο «βιβλίο Τσίπρα» δεν είναι ούτε κουτσοµπολιό ούτε επιχειρούν να ξύσουν αντανακλαστικά περιέργειας. Είναι αποτίµηση του πολιτικού άντρα, προφανώς µε τρόπο που δεν θέλει να κριθεί.

Πάµε τώρα στο προσωπικό. Το Documento και ο γράφων προσωπικά στήριξαν τον Αλέξη Τσίπρα και την κυβέρνησή του. ∆εν ήµασταν εφηµερίδα του Τσίπρα, αλλά εφηµερίδα µε πολιτικό προσανατολισµό που πίστευε ότι η χώρα πρέπει να κλείσει το κεφάλαιο της διαφθοράς και της διαπλοκής. Μέσα από την έρευνά µας για τη διαφθορά και την αρθρογραφία µας συναντηθήκαµε µε όσα εκείνη την περίοδο φαινόταν να πρεσβεύουν ο Τσίπρας και το κόµµα του.

Με τα θέµατα και τις έρευνες του Documento έκαναν πολιτική. Οι αποκαλύψεις µας τους έδιναν πολιτική πνοή που δεν είχαν. Αυτές οι αποκαλύψεις κινητοποίησαν ένα σύστηµα εναντίον µας και βρεθήκαµε µπροστά σε διώξεις. Η αφεντιά µου όπως και άλλοι δηµοσιογράφοι φτάσαµε ως την πόρτα της φυλακής για το σκάνδαλο της Novartis. ∆εν είχαµε βουλευτικές ασυλίες και κόµµα να µας προστατεύει. Κάναµε αυτό που έπρεπε να κάνουµε.

Οταν ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν στην αντιπολίτευση, την αντιπαράθεση µε το καθεστώς Μητσοτάκη την έκανε η δηµοσιογραφία του Documento, όχι οι πεφωτισµένοι στρογγυλοποιητές του Τσίπρα που σκέπτονταν την επόµενή τους µέρα. Για εµάς η κάθε µέρα έχει άλλα στοιχεία. Η υπεράσπιση αυτών των στοιχείων µάς έφερε σε θέση αντιπαράθεσης µε τον Τσίπρα. ∆εν υπήρχε τίποτα προσωπικό. Ούτε υπάρχει ακόµη και τώρα.

Υπερασπιζόµαστε τη δουλειά µας, τη δηµοσιογραφία και το δικαίωµα της κοινωνίας να γνωρίζει. Ο δηµοσιογράφος πρέπει να αποκαλύπτει όσα οι άλλοι θέλουν να κρύψουν. Την προσπάθεια απόκρυψης κάνει σήµερα ο Τσίπρας. Στο βιβλίο του όµως όλα είναι ξεκάθαρα. Μπορεί να τοποθετεί τον εαυτό του στο επίκεντρο ενός θαύµατος µε τον ίδιο Μεσσία και θαυµατοποιό, µε εξάρσεις µεγαλείου και αυτοθαυµασµού, αλλά η αλήθεια δεν κρύβεται.

Ο Αλέξης Τσίπρας δεν κάνει rebranding. ∆ούλευε συστηµατικά για τη σηµερινή µέρα. Εγκατέλειψε αρχές, στόχους και οράµατα για να εξασφαλίσει ένα άλλο µέλλον για τον ίδιο. Η πολιτική του αναποτελεσµατικότητα δεν ήταν στοιχείο ανεπάρκειας ή χαρακτήρα αλλά παράδοσής του. Εχει σχεδιάσει την πορεία του έξω από το πεδίο της ουσιαστικής πολιτικής αντιπαράθεσης. Για να το πετύχει, άφησε πίσω του (για να το πω κοµψά) ανθρώπους και θα αφήσει κι άλλους, γιατί ο σκοπός είναι υπέρτατος και προφανώς άλλος.

Μετά τη συγγνώµη που είχε ζητήσει ο Αλέξης Τσίπρας για τη Novartis υπήρξε ακόµη ένα στοιχείο που µε έκανε να αναρωτιέµαι για τις πραγµατικές προθέσεις του. Είναι όσα λέει η Μέρκελ στο βιβλίο της για ένα δείπνο τον Ιανουάριο του 2019. Οταν ρώτησε τον Τσίπρα για το δηµοψήφισµα του 2015, της είχε πει ότι «ήταν να δείξει στους πολίτες µε έναν πειστικό τρόπο ότι η νέα κυβέρνηση είχε εξαντλήσει κάθε περιθώριο προκειµένου να απαλλαγεί από τη µισητή τρόικα». Ο Τσίπρας δεν ήθελε απαλλαγή από την τρόικα, αλλά να δείξει στον κόσµο ότι είχε εξαντλήσει τα περιθώρια. Στο βιβλίο του ο ίδιος κυνικός τακτικισµός διέπει και τη συµπεριφορά για το σκάνδαλο Novartis. ∆εν ήθελε απόδοση δικαιοσύνης, αλλά πολιτικό ελιγµό. Το άρθρο αυτό, ναι, είναι µια συγγνώµη στον κόσµο. ∆εν εξαπάτησα κανέναν. Εκανα αυτό που θεωρούσα σωστό. Και απέκτησα ακόµη έναν διώκτη: τον Αλέξη Τσίπρα.

 https://www.documentonews.gr/article/syngnomi/