Πρόοδος θεραπειών και νίκες εναντίον καρκίνου του προστάτη

Άρθρο του Δρος Λοΐζου Γ. Λοΐζου*

Ο καρκίνος του προστάτη περιγράφηκε για πρώτη φορά το 1853. Η νόσος θεωρείτο πολύ σπάνια.

Αυτό οφειλόταν στο ότι το προσδόκιμο επιβίωσης των ανδρών ήταν χαμηλό. Ως γνωστόν ο καρκίνος του προστάτη είναι ασθένεια που προσβάλλει κυρίως τους ηλικιωμένους. Επιπλέον, τότε, οι μέθοδοι διάγνωσης ήσαν περιορισμένες και έτσι νόσος θεωρείτο σπάνια.

Σήμερα τα επιδημιολογικά στοιχεία δείχνουν ότι:

1. Ο καρκίνος του προστάτη είναι ο καρκίνος που προσβάλλει με τη μεγαλύτερη συχνότητα τους άνδρες, μετά από τον καρκίνο του δέρματος.
   
   
2. Ένας άνδρας σε κάθε 6 θα προσβληθεί από καρκίνο του προστάτη σε κάποια φάση της ζωής του.
   
   
3. Το 60% των περιπτώσεων του καρκίνου προστάτη εκδηλώνεται σε ηλικιωμένους άνω των 65 ετών. Είναι σπάνιος σε άνδρες κάτω των 40 ετών.
   
   
4. Η μεγάλη πλειονότητα των ανδρών, που προσβάλλονται από καρκίνο του προστάτη, δεν θα χάσουν τη ζωή τους, εξαιτίας της νόσου. Ωστόσο πρόκειται για σοβαρή πάθηση και 1 άνδρας σε κάθε 36 θα χάσει τη μάχη με τη νόσο, που αποτελεί τη δεύτερη αιτία θνησιμότητας των ανδρών, εξαιτίας του καρκίνου, μετά από τον καρκίνο του πνεύμονα.
   
   
5. Κατά τα τελευταία 50 χρόνια καταγράφηκαν μεγάλες επιτυχίες εναντίον του καρκίνου του προστάτη. Σήμερα το ποσοστό επιβίωσης των ανδρών με καρκίνο του προστάτη, 5 χρόνια μετά τη διάγνωση, είναι σχεδόν 100%. Το 1970 ήταν μόνο 65%.
   
   
6. Η πρόοδος της ιατρικής στην αντιμετώπιση του καρκίνου προστάτη ήταν και συνεχίζει να είναι εντυπωσιακή. Το αποτέλεσμα είναι ότι η νόσος έχει γίνει πλέον ένας από τους πιο θεραπεύσιμους από όλους τους καρκίνους.
   
   Πρέπει να τονίσουμε ότι χάρις σε αυτή την συνεχή πρόοδο, οι άνδρες που διαγιγνώσκονται με καρκίνο του προστάτη σήμερα, πιθανότατα θα έχουν καλύτερη πρόγνωση από τα στοιχεία που αναφέρουμε. Πράγματι, αυτά στηρίζονται σε ιστορικά δεδομένα από παλαιότερα, τουλάχιστον 5 χρόνια πριν, χωρίς ακόμη να διαφαίνονται οι επιδράσεις των νέων ή των ταχέως επερχόμενων νέων θεραπειών με βελτιωμένα αποτελέσματα.

Η αντιμετώπιση του καρκίνου του προστάτη παρουσίασε μεγάλη πρόοδο. Ας δούμε μερικά βασικά σημεία και τις κυριότερες θεραπείες:

1. Οι χειρουργικές επεμβάσεις

Οι χειρουργικές επεμβάσεις εξελίχτηκαν και από τη ριζική προστατεκτομή, που προσφερόταν παλαιότερα, σήμερα προσφέρονται επίσης η ρομποτική και η λαπαροσκοπική προστατεκτομή.

Οι σύγχρονες επεμβάσεις προστατεκτομής διενεργούνται με μεγαλύτερη ασφάλεια και ανατομική ακρίβεια, προκαλώντας πολύ λιγότερες επιπλοκές. Η προστασία των νεύρων κατά την προστατεκτομή μειώνει σήμερα, στο μεγαλύτερο ποσοστό των ασθενών, τα προβλήματα στύσης και τους επιτρέπει να διατηρήσουν τη σεξουαλική τους λειτουργία, μετά την επέμβαση.

Επίσης μειώνονται ουσιαστικά τα προβλήματα ούρησης, σε σχέση με το τι συνέβαινε παλαιότερα.

2. Η ακτινοθεραπεία

Η ακτινοθεραπεία μπορεί να διενεργηθεί με εξωτερική πηγή ραδιενέργειας ή με βραχυθεραπεία, με εμφύτευση ραδιενεργών στοιχείων εντός του προστάτη.

Με τη βραχυθεραπεία επιτυγχάνεται η χορήγηση υψηλών δόσεων ραδιενέργειας, ευθέως στον καρκίνο, με ελαχιστοποίηση της έκθεσης των γειτονικών ιστών εκτός του προστάτη.

Νέες τεχνικές ακτινοθεραπείας από εξωτερική πηγή ραδιενέργειας επιτρέπουν τη χορήγηση πολύ υψηλών δόσεων ακτινοβολίας, καλά στοχευμένων, που διαφυλάσσουν τους γειτονικούς ιστούς από τις τοξικές δράσεις της θεραπείας (δέσμη πρωτονίων). Οι νέες τεχνικές βελτιώνουν την πρόγνωση των ασθενών, όπως και τις επιπλοκές που υφίστανται.

3. Η ορμονοθεραπεία

Η ορμονοθεραπεία βασίστηκε σε ανακαλύψεις από το 1940, που έδειξαν ότι η μείωση της τεστοστερόνης στο αίμα των ανδρών, που γινόταν με ορχεκτομή, και η χορήγηση οιστρογόνων συρρίκνωνε τον καρκίνο στον προστάτη.

Σήμερα η ορμονική θεραπεία στηρίζεται πιο πολύ στη χορήγηση ορμονών και είναι προτιμότερη από τη χειρουργική επέμβαση για μείωση της παραγωγής τεστοστερόνης από τους όρχεις.

3. Η χημειοθεραπεία

Η χημειοθεραπεία άρχισε να χρησιμοποιείται στη δεκαετία του 60 για άνδρες με μεταστατικό καρκίνο του προστάτη. Σήμερα χρησιμοποιούνται χημειοθεραπευτικά φάρμακα σε συνδυασμό με άλλα θεραπευτικά όπλα, που ενεργούν συνεργιστικά εναντίον του καρκίνου του προστάτη.

Οι επιλογές των φαρμάκων και των συνδυασμών τους αυξάνονται, προσφέροντας έτσι δυνατότητες επιβράδυνσης της εξέλιξης της νόσου και ανακούφιση των ασθενών, όταν βρίσκονται σε προχωρημένα στάδια.

5. Εμβόλια και ανοσοθεραπεία

Το πρώτο θεραπευτικό εμβόλιο κατά του καρκίνου του προστάτη άρχισε να χρησιμοποιείται από το 2010. Χορηγείται σε ασθενείς με προχωρημένο στάδιο της νόσου. Ο στόχος του είναι να διεγείρει το ανοσοποιητικό σύστημα του ασθενούς, για να εξολοθρεύσει τα καρκινικά κύτταρα.

H ανοσοθεραπεία χρησιμοποιεί το ανοσοποιητικό σύστημα του ασθενούς για την καταπολέμηση των καρκινικών κυττάρων. Φάρμακα εξατομικευμένα, που κατασκευάζονται ειδικά για το κάθε ασθενή, όπως το Sipuleucel-T, διεγείρουν τα ανοσοκύτταρα για την ανίχνευση και καταστροφή των καρκινικών κυττάρων. Πολλά υποσχόμενες για ανθεκτικές περιπτώσεις είναι επίσης και άλλες κυτταρικές ανοσοθεραπείες (CAR T-cell).

6. Κρυοθεραπεία

Είναι μορφή θεραπείας για ορισμένες μορφές καρκίνου (υποτροπές) που καταστρέφει τα καρκινικά κύτταρα δια της έκθεσής τους σε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες.

7. HIFU, δηλαδή υψηλής έντασης εστιασμένη δέσμη υπερήχων

Πρόκειται για μια νέα μορφή θεραπείας. Χρησιμοποιείται για εντοπισμένα στάδια καρκίνου του προστάτη.

8. Oι στοχεύουσες θεραπείες

Πρόκειται για εξειδικευμένες θεραπείες (PARP inhibitors) που χρησιμοποιούνται σε ανθεκτικές περιπτώσεις.

9. Τα διφωσφονικά άλατα

Χρησιμοποιούνται σε ασθενείς ου λαμβάνουν ορμονικές θεραπείες ή που έχουν μεταστάσεις.

Βρίσκονται υπό μελέτη και αναπτύσσονται συνεχώς νέες θεραπείες για τις δύσκολες ανθεκτικές και υποτροπιάζουσες μορφές του καρκίνου του προστάτη. Η ομάδα γιατρών που αναλαμβάνει ασθενείς αυτού του τύπου, πρέπει να παρακολουθεί τις εξελίξεις, διότι έτσι μπορούν οι εν λόγω ασθενείς να επωφελούνται αμέσως από την πρόοδο, που αναπόφευκτα θα σημειώνεται διαχρονικά.    

Συμπερασματικά, η αντιμετώπιση του καρκίνου του προστάτη είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική. Το σημαντικό είναι ο θεράπων ιατρός να καθορίζει την εξατομικευμένη θεραπεία, που απαιτείται για τον κάθε ασθενή, λαμβάνοντας υπόψη ότι η νόσος παρουσιάζει ετερογένεια, εκδηλώνεται, εξελίσσεται και ανταποκρίνεται πολύ συχνά με πολύ διαφορετικό τρόπο από ασθενή σε ασθενή.

Να σημειώσουμε επίσης, ότι στις περιπτώσεις καρκίνων χαμηλού βαθμού κακοήθειας, ο θεράπων ιατρός πιθανόν να επιλέξει να συστήσει την ενεργό παρακολούθηση, αναβάλλοντας οποιαδήποτε αγωγή για αργότερα, εάν αυτή χρειαστεί ανάλογα με την μελλοντική εξέλιξη της κακοήθειας.  

Για να μάθετε περισσότερα σχετικά με τα σημεία και συμπτώματα του καρκίνου  τον καρκίνο του προστάτη μεταβείτε στη σελίδα https://bit.ly/3C6e1lO και για ακόμη περισσότερα για τη νόσο στη σελίδα https://bit.ly/30l14Hr

  

 * Συγγραφέας άρθρου:
Καθηγητής Λοΐζος Γ. Λοΐζου,
Πρόεδρος Ιδρύματος ΕΛΠΙΔΑ για παιδιά με καρκίνο και λευχαιμία,
Κλινικός Καθηγητής Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Λευκωσίας,
Παιδίατρος, Παιδογκολόγος-Παιδοαιματολόγος,
Διευθυντής Παιδογκολογικής-Παιδοαιματολογικής Κλινικής
Νοσοκομείο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος ΙΙΙ, Λευκωσία.

 www.medlook.net