Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα προτείνει σήμερα ένα σύστημα υποχρεωτικής μετεγκατάστασης για τους αιτούντες άσυλο, κάνοντας ιδιαίτερα ακριβή την άρνηση κρατών-μελών της ΕΕ που αρνούνται να λάβουν μέρος. Το σχέδιο είναι μέρος μιας προγραμματισμένης αλλαγής των κανόνων ασύλου του μπλοκ, που έχει ως στόχο να διευκολύνει την πίεση στις χώρες της ΕΕ στα εξωτερικά σύνορα του μπλοκ. Εάν η πρόταση γίνει νόμος, στην πρώτη χώρα της ΕΕ στην οποία φτάνουν οι μετανάστες
φτάνουν θα γίνεται η επεξεργασία των αιτημάτων ασύλου τους, αλλά η χώρα δεν θα είναι πλέον υποχρεωμένη να φιλοξενήσει το σύνολο των μεταναστών που δέχεται.
Το έγγραφο της Επιτροπής επισημαίνει τις αδυναμίες του σημερινού συστήματος, συμπεριλαμβανομένης του ότι "οι αιτούντες άσυλο αρνούνται συχνά να κάνουν τις αιτήσεις ασύλου στο κράτος-μέλος όπου πρωτοφτάνουν και στη συνέχεια προχωρούν με παράνομο τρόπο". Η ΕΕ σχεδιάζει να το σταματήσει αυτό, δίνοντας σε κάθε χώρα ένα κατώτατο όριο των αιτούντων άσυλο. Αν ο πραγματικός αριθμός των αφίξεων φτάσει το 150 τοις εκατό του συνόλου που έχει θέσει η χώρα, "ένας αυτόματος μηχανισμός διορθωτικής κατανομής... ενεργοποιείται" και όλοι οι επιπλέον νέοι αιτούντες άσυλο θα πρέπει να μετεγκατασταθούν, αναφέρει το έγγραφο, έως ότου ο αριθμός των αιτούντων άσυλο επιστρέψει κάτω από το όριο.
Το πρόβλημα για την Επιτροπή είναι ότι ορισμένες χώρες της ΕΕ αρνούνται να λάβουν μέρος σε οποιοδήποτε πρόγραμμα μετεγκατάστασης. Η Ουγγαρία έχει ανακοινώσει ένα δημοψήφισμα για το θέμα αυτό και η Σλοβακία πρόκειται να δεσμευθεί σε ένα παρόμοιο σύστημα μετεγκατάστασης μόνο για μία φορά που συμφωνήθηκε τον περασμένο Σεπτέμβριο. Ποια είναι η απάντηση της Επιτροπής: "Δεν θέλετε να πάρετε πρόσφυγες; Πληρώστε αντ' αυτών". Οι κυβερνήσεις θα έχουν τη δυνατότητα να εξαιρεθούν από το καθεστώς, αν είναι διατεθειμένες να πληρώσουν τη χώρα που φροντίζει για τους μετανάστες της.
"Τα κράτη-μέλη θα είναι σε θέση να επιλέξουν ένα διαφορετικό είδος αλληλεγγύης συμβάλλοντας οικονομικά στις προσπάθειες που καταβάλλονται από άλλα κράτη-μέλη, τα οποία έρχονται αντιμέτωπα με τη δυσανάλογη κατάσταση ή εκείνα που δέχονται τη μετεγκατάσταση των αιτούντων άσυλο" αναφέρει το έγγραφο. Πρόκειται για σημαντικά χρηματικά ποσά. "Η πρόταση έχει ως στόχο να περιέχει ένα μηχανισμό οικονομικής κύρωσης" ανέφερε μια πηγή της ΕΕ που γνωρίζει το θέμα. Ο εκπρόσωπος της Επιτροπής Μαργαρίτης Σχοινάς, την Τρίτη αρνήθηκε να σχολιάσει ρεπορτάζ των Financial Times που έκανε λόγο για πρόστιμο 250.000 ευρώ ανά αιτούντα άσυλο. Η χρηματική ποινή αναμένεται να είναι υψηλή, ωστόσο. Η πηγή της ΕΕ είπε ότι το πρόστιμο "πρέπει να πάει πέρα από τους συμβολισμούς και να γίνει κατανοητό ως μια απαγορευτική τιμή".
Η Ελλάδα και η Ιταλία θα επωφεληθούν περισσότερο από το σχέδιο μετεγκατάστασης, αν και ένας αξιωματούχος της ΕΕ προειδοποίησε ότι χώρες όπως η Πολωνία, η Λετονία και η Φινλανδία θα πρέπει να ανησυχούν για τον αντίκτυπο του μεταναστευτικού ρεύματος στο μέλλον. Χώρες χωρίς εξωτερικά σύνορα θα πρέπει να αναγνωρίσουν την πραγματικότητα ότι οι αιτούντες άσυλο δεν νοιάζονται για τους κανόνες του Δουβλίνου που υπαγορεύουν ποια χώρα μέλος θα πρέπει να ασχοληθεί με τις αιτήσεις ασύλου.
Η Επιτροπή θα προτείνει σήμερα και αυστηρότερους κανόνες και για τους αιτούντες άσυλο. Η λεγόμενη "αγορά ασύλου", η αναζήτηση του ευνοϊκότερου κράτους υποδοχής, δεν θα επιτρέπεται πλέον. Για να σταματήσει, η Επιτροπή θα υποχρεώσει τους μετανάστες να παραμείνουν στη χώρα επεξεργασίας του αιτήματος ασύλου τους, με κυρώσεις για όσους δεν συμμορφώνονται.
Θα προτείνει επίσης τα ταξίδια χωρίς βίζα για τους Τούρκους πολίτες στην ΕΕ, ως μέρος της συμφωνίας της με την Άγκυρα σχετικά με τη διακοπή της ροής των μεταναστών προς την Ευρώπη. Η Επιτροπή θα κάνει μια "ειδική" σύσταση για την απελευθέρωση της βίζα, δήλωσαν αξιωματούχοι. Αυτό σημαίνει ότι η έγκριση της Επιτροπής εξαρτάται από την εκπλήρωση και των 72 "σημείων αναφοράς" του καταλόγου από την Άγκυρα, που απαιτούνται από τις υποψήφιες χώρες. Η Τουρκία έχει εκπληρώσει τα περισσότερα, αν όχι όλα, από τα κριτήρια, μια λίστα που περιλαμβάνει τα πάντα, από την εισαγωγή βιομετρικών διαβατηρίων ως τη διασφάλιση των δικαιωμάτων των μειονοτήτων. Η τελική απόφαση για το αν θα χορηγήσει στους Τούρκους ταξίδια χωρίς βίζα, η οποία αναμένεται στα τέλη του Ιουνίου, εξαρτάται από τους ηγέτες της κάθε χώρας-μέλους.
politico.eu