Τα προβλήματα που προκάλεσε η ηλεκτρονική πλατφόρμα του Airbnb στη Βαρκελώνη, τη Βενετία, το Παρίσι και σε άλλες πόλεις της Ευρώπης φαίνεται πως έφτασαν και στη χώρα μας. Οι μαζικές εκχωρήσεις ακινήτων στο Airbnb έχουν ανεβάσει κατακόρυφα τις τιμές των ενοικίων σε πολλές περιοχές της Αθήνας, ενώ παράλληλα έχουν προκαλέσει ραγδαία μείωση στα διαμερίσματα που
δίνονται προς μακροχρόνια ενοικίαση. Αποτέλεσμα αυτού είναι να μιλάμε πλέον για «μαζικούς εκτοπισμούς» των κατοίκων από ολόκληρες γειτονιές της Αθήνας, με «πρωταθλητή» το – πάλαι ποτέ ταπεινό – Κουκάκι.
Ας δούμε όμως μερικούς αριθμούς για να αποκτήσουμε μια πλήρη εικόνα:
Όπως δείχνουν τα στοιχεία, το μεγάλο πρόβλημα στις γειτονιές προκαλείται από τα μισθώματα που είναι διαθέσιμα για περισσότερες από 60 ημέρες κάθε έτος, σε αντίθεση με εκείνα που διατίθενται στο airbnb για μερικές ημέρες που ο κύριος ενοικιαστής μπορεί να απουσιάζει. Στην περίπτωση της Αθήνας, το ποσοστό των μισθωμάτων που είναι διαθέσιμο για περισσότερες από 60 ημέρες αγγίζει το συντριπτικό 91,6%.
Για να γίνει το ζήτημα πιο ξεκάθαρο, αρκεί να αναφέρουμε τα στοιχεία που επικαλείται η Εφημερίδα των Συντακτών για την περίπτωση του Κουκακίου. Σύμφωνα με την εφημερίδα, το 2015 το Κουκάκι σημείωσε αύξηση τουριστικής κίνησης της τάξης του 800%, φτάνοντας στην 5η θέση στην αντίστοιχη παγκόσμια κατάταξη. Ενδεικτικό της κατάστασης που διαμορφώνεται είναι το γεγονός ότι σε μια σύντομη έρευνα στο site του Airbnb, εντοπίσαμε δύο διαμερίσματα σε Πλάκα και Μοναστηράκι που ενοικιάζονται για το ιλιγγιώδες ποσό των 1.000 ευρώ ανά νύχτα.
Ποιοι κερδίζουν;
Αν και τα περισσότερα τα μισθώματα τα νοικιάζουν ιδιώτες, δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις εταιρειών που αγοράζουν μαζικά ακίνητα με σκοπό να τα διαθέσουν στη δημοφιλή ηλεκτρονική πλατφόρμα. Όπως αναφέρουν στο altsantiri.gr ειδικοί από μεσιτικό γραφείο “4 Properties”, στο κέντρο της Αθήνας και ιδιαίτερα σε περιοχές γύρω από την Ακρόπολη, εταιρείες αγοράζουν μεγάλα κτήρια, στα οποία αλλάζουν πλήρως τη διαμόρφωση δημιουργώντας όσο το δυνατόν περισσότερα μικρά διαμερίσματα, ώστε να τα διαθέσουν μέσω του Airbnb. Από το ίδιο γραφείο μαθαίνουμε ότι οι εταιρείες αυτές δεν είναι μόνο ελληνικές, αλλά ανήκουν και σε ευρωπαϊκά, ακόμα και σε κινεζικά funds.
Όπως βλέπουμε, μάλιστα και στα στοιχεία που δημοσιεύει το inside Airbnb, μόνο μία εταιρεία διαχειρίζεται σχεδόν 60 ακίνητα στο κέντρο της Αθήνας, μέγεθος αρκετά μεγάλο για τα δεδομένα της πόλης.
Ποιοί χάνουν;
Εκτός από τους επαγγελματίες ξενοδόχους, που είναι βεβαίως ανάμεσα στους χαμένους από την ραγδαία εξάπλωση του Airbnb, τα μεγαλύτερα «θύματα» της νέας κατάστασης που δημιουργείται, είναι οι μακροχρόνιοι ενοικιαστές που πλέον, όπως καταγγέλλεται συχνά πλέον, απομακρύνονται από την περιοχή με σκοπό να μπουν στη νέα πλατφόρμα τα σπίτια στα οποία στεγάζονταν για χρόνια.
Αν και το πρόβλημα στην Αθήνα είναι ιδιαίτερα εκτεταμένο, δεν περιορίζεται εκεί. Οι ιστορίες φοιτητών που περνάνε σε σχολές της επαρχίας όπου η τουριστική κίνηση τυχαίνει να είναι αυξημένη όπως τα Χανιά, είναι ενδεικτικές, καθώς αδυνατούν να βρουν κάποιο κατάλληλο σπίτι, με τους ιδιοκτήτες να… «προτιμούν» τους τουρίστες από τους φοιτητές, σύμφωνα με την τοπική ιστοσελίδα hania.news.
Έως σήμερα το καθεστώς της βραχυπρόθεσμης εκμίσθωσης ακινήτων ήταν εντελώς ανεξέλεγκτο από το ελληνικό κράτος, ακόμα και σε επίπεδο φορολογίας. Έτσι, όπως καταγγέλλουν οι εκπρόσωποι της αγοράς, τα δωμάτια μέσω Airbnb είναι αυτομάτως 15% φθηνότερα λόγω των δημοτικών τελών και των φόρων που δεν είναι υποχρεωμένοι οι ιδιοκτήτες να πληρώνουν.
Σε κάθε περίπτωση, απάντηση στο περιβάλλον ασυδοσίας που τείνει να δημιουργηθεί στην αγορά και την ενοικίαση ακινήτων επιχειρεί να δώσει η κυβέρνηση με τη δημιουργία μιας νέας ηλεκτρονικής πλατφόρμας που θα λειτουργεί κάτω από την επίβλεψη της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων και στην οποία όσοι έχουν στην κατοχή τους ακίνητα που ενοικιάζουν μέσω υπηρεσιών όπως το Airbnb, θα πρέπει να το δηλώσουν άμεσα. Σε αντίθετη περίπτωση, είναι πιθανό να βρεθούν αντιμέτωποι με πρόστιμα ύψους μέχρι και 5.000 ευρώ.
Παράλληλα, με νομοθετικές πρωτοβουλίες, η μίσθωση κάθε ακινήτου μέσα από τις συγκεκριμένες πλατφόρμες, δεν θα μπορεί να υπερβαίνει τις 90 ημέρες ανά έτος, ενώ για τα νησιά με πληθυσμό κάτω των 10.000 κατοίκων, το όριο θα πέφτει στις 60 ημέρες, ενώ η φορολογία των εισοδημάτων από βραχυχρόνιες εκμισθώσεις θα μπορεί να φτάσει κλιμακωτά μέχρι και το 45%.
Πηγές: InsideAirbnb, Εφημερίδα των Συντακτών, Καθημερινή, Hania.news